Flóttafólk og stefna Frjálslynda flokksins

Frjálslyndi flokkurinn markaði sér þá stefnu á flokksþingi sínu fyrir nokkrum árum í málefnum flóttafólks að „Ísland ætti ekki að skorast undan ábyrgð á málefnum flóttafólks. Einnig beri Íslendingum að taka þátt í mannúðar- og hjálparstarfi áerlendum vettvangi. Stefna flokksins mætti vera ítarlegri en væntanlega verður við því brugðist á næsta flokksþingi flokksins í janúar næstkomandi.  

Ég tel nauðsynlegt að Ísland reki myndarlegt hjálparstarf og hvað flóttamenn varðar þá ber að leggja áherslu á að mesta og besta hjálpin sem hægt er að veita flóttamönnum  er að hjálpin eigi sér stað á þeim menningarsvæðum sem eru næst viðkomandi flóttamönnum hverju sinni. Jafnframt skiptir máli að flóttamenn fái aðstoð og móttöku sem næst þeim landssvæðum sem þeir koma frá svo fremi að þau svæði séu örugg og svipuð að menningu. Spurning er alltaf með hvaða hætti getum við hjálpað sem flestum. Hvernig nýtum við peningana sem við veitum til hjálparstarfs sem best. Ég tel að við eigum að einbeita okkur að því að hjálpa flóttafólki á þeim svæðum sem það býr eða getur dvalist við öryggi. Það er gríðarleg neyð í Suður Afríku, Súdan, Sómalíu, Írak, Jórdaníu, og áfram og áfram gæti ég talið. Það kostar meira að taka flóttafólk inn í landið og með því að nota peningana okkar með þeim hætti þá hjálpum við mun færri en við gætum gert ella með þeim fjármunum sem við verjum til hjálparstarfs. Ég tel afar mikilvægt að við miðum við að hjálpa jafnan sem flestum og peningarnir nýtist sem best og leggjum áherslu á það sem skiptir máli en stöndum ekki í sýndaraðgerðum sem litlu máli skipta.  

Af þessum ástæðum mun ég leggja til og vænti þess að þingflokkur Frjálslynda flokksins standi að tillögugerð með mér um að stórauka framlag þjóðarinnar til aðstoðar við flóttafólk og til mannúðarstarfs.  

Á undanförnum vikum hefur verið deilt um móttöku flóttamanna frá Írak til Akraness. Talað er um að 30 manna hópur flóttafólks úr Al-Waleed flóttamannabúðunum í Írak komi til landsins og fái vist á Akranesi. Þá er einnig talað um að 30 til viðbótar komi síðar þannig að alls komi um 60 manns. Talað hefur verið um að þarna sé um að ræða einstæðar mæður og börn þeirra en í raun liggur ekki alveg ljóst fyrir hvernig hópurinn verði samsettur.  

Magnús Þór Hafsteinsson varaformaður Frjálslynda flokksins gerði athugsemdir sem formaður Félagsmálaráðs Akraness við það hvernig staðið væri að málinu af hálfu ríkisstjórnarinnar og vísaði til þess í vandaðri greinargerð sem hann gekk frá af gefnu þessu tilefni. Strax og greinargerð Magnúsar Þórs kom fram mátti hann þola að á honum dyndu vammir og skammir. Hann var sakaður um rasisma. Hann var sakaður um að vilja ekki bregðst við og hjálpa fólki í neyð. Þá var hann sakaður um að vera á móti Palestínumönnum auk margs annars. Allar þessar ásakanir eru rangar. Magnús Þór Hafsteinsson hefur ítrekað tjáð sig um málefni Palestínumanna og lagði málstað þeirra lið með virkum hætti meðan hann átti sæti á Alþingi. Það er því rangt og rógburður að saka hann um rasisma eða að vera á móti Palestínumönnum eða hagsmunum þeirra. Orð hans og gerðir vitna um annað.  

En taka verður undir þær efasemdir sem koma fram hjá Magnúsi um að rétt sé að málum staðið og við séum að nýta fjármunina sem best með því að taka við 30 flóttamönnum frá Al-Waleed búðunum.  

Þeir sem eru í Al-Waleed búðunum eru í sárri neyð. Fólkið þarf á virkri aðstoð að halda. Þessar flóttamannabúðir eru á einskismannslandi í eyðimörkinni í Írak. Alls munu búa rúmlega 2000 manns í þessum flóttamannabúðum. Ekki hefur verið ákveðið hverjir úr þessum 2000 manna hópi verði valdir til að fá að koma hingað til landins. En svo tölfræðin sé notuð þá er verið að tala um 1.5% þeirra sem eru í búðunum. Hjálpin sem veitt er með þessu er því vægast sagt afar takmörkuð og nánast eingöngu táknræn. Fjármunirnir sem fara til að velja fólki sem á að koma og til móttöku og aðlögunar í íslensku samfélagi eru hins vegar miklir og þá fjármuni hefði mátt nota til að koma öllum í Al-Waleed flóttamannabúðunum til virkrar hjálpar. Fólkið í þessum búðum er misjafnlega statt. Þeir sem valdir verða til að koma hingað til lands eru þeir sem best eru settir í flóttamannabúðunum. Þeir sem velja hverjir koma gera það á grundvelli mats á því hversu líklegir þeir eru til að geta spjarað sig í íslensku samfélagi.  

Örkumla fólk og geðfatlaðir kemur ekki til greina við það val miðað við hvaða venjur hafa skapast í þessu efni. Þeir fulltrúar sem koma í búðirnar og velja flóttafólki velur það ekki út frá þeim sjónarmiðum hverjir séu í brýnustu þörfinni. Nei valið fer fram á öðrum grundvelli.  

Þegar þetta er haft í huga þá finnst mér vandlæting þeirra sem hafa talað niður til Magnúsar Þórs og gagnrýnt hann fyrir að vilja að fram fari ítarleg umræða og undirbúningur í málinu vera hræsni.  Þá er það óréttlætanlegt yfirvarp að við séum að gera eitthvað sem skiptir máli fyrir fólkið í Al-Waleed flóttamannabúðunum með því að taka rúmt eitt prósent sem þar eru þá sem best eru settir til að flytja í gjörólíkt og framandi umhverfi. Með betra skipulagi hefði mátt gera miklu betur og nýta penigana þannig að þeir kæmu fólkinu í þessum flóttamanabúðum öllum til góða.  

Af hverju tökum við ekki frekar skynsamlega ákvörðun sem felur í sér raunverulega mannúðarstarfsemi og tökum að okkur flóttamannabúðirnar í Al-Waleed og sendum hjálparstarfsmenn, lyf og búnað til að veita öllum í þeim búðum virka hjálp. Það er mannúðarstarf sem nýtist þeim sem verst eru settir og skiptir máli í mannúðarstarfi og mun meiru en verið er að gera nú með því að taka þá sem best eru settir í búðunum rúmt eitt prósent íbúana og flytja þá í framandi land í ólíkan menningarheim. 

Eigum við ekki að taka þessa umræðu öfgalaust og með hagsmuni þeirra sem við getum hjálpaðp í huga í stað þess að vera í sýndaraðgerðum eins og utanríkisráðuneytið stendur fyrir í málefnum flóttamannanna í Al-Waleed búðunum. Satt best að segja varð ég undrandi þegar ég kynnti mér málið af hverju utanríkisráðuneytði telur það virkustu hjálpina við fólkið að hjálpa rúmu einu prósenti íbúana en gera ekkert fyrir rúm 98% íbúana sem þó eru verr settir en þeir sem valdir verða.  

Af hverju ræðum við það ekki í alvöru hvernig við eigum að reka alvöru mannúðarstarfsemi.