Grínari í forsetastól.

Eftir stjórnarbyltingun í Úkraínu 2014, sem skolaði Petro Poroshenko súkkulaðibarón í forstastól Úkraínu hefur ástandið í landinu versnað gríðarlega. Spilling, sem var þó landlæg hefur aukist, lífskjör hafa versnað og umbætur á stjórnkerfi eða efnahagslífi hafa ekki orðið.

Evrópusambandið og Bandaríkin, sem leynt og ljóst stuðluðu að leiðtogaskiptum í Úkraínu brugðust ókvæða við aðgerðum Rússa vegna valdaránsins og Poroshenko fór sigurför um Evrópulönd, en þó sérstaklega í öldungadeild Bandaríkjaþings þar sem honum var fagnað sem mannkynsfrelsara. Allt var gert til að hjálpa honum og ríkisstjórn hans. Bandaríkin, Evrópusambandið og "stórveldið" Ísland, settu vanhugsgað viðskiptabann á Rússland.

Nú 5 árum síðar er Úkraína orðið fátækasta land í  Evrópu. Færri en 10% landsmanna treystir stjórnmálastéttinni. Í  forsetakosningum er boðið upp á spillta súkkulaðibaróninn til endurkjörs. Yuliu Timoshenko fyrrum forseta, sem dæmd var vegna spillingar og skemmtikraftinn Zelenskiy, sem lofar því einu að að allt verði í lagi verði hann kjörinn.

Ólíkt Jóni Gnarr, sem var illu  heilli  fyrir Reykvíkinga kjörinn borgarstjóri á sínum tíma hefur Zelenskiy einhver örlítil pólitísk viðmið, en hann hefur talað um að forseti Brasilíu, hægrimaðurinn Jair Bolsanaro og Macron forseti Frakklands hafi gefið sér pólitískan innblástur og viðmið. 

Hvernig sem fer í kosningum til forseta Úkraníu þá ættu íslensk stjórnvöld að sjá hversu  fráleitt það er, að fórna íslenskum hagsmunum svo varðar fleiri milljarða árlega til að troða illsakir við vinaþjóð okkar Rússa vegna ágreinings milli Úkraínu og Rússlands sem koma okkur ekkert við í því stjórnmálaumhverfi sem er og hefur verið í Úkraínu. 

Íslenska ríkisstjórnin skaðar þjóðarhagsmuni um milljarða árlega vegna stuðnings síns við stjórnvöld í Úkraínu, sem njóta ekki trausts nema innan við 10% eigin landsmanna. Íslensk stjórnvöld ættu að sjá a.m.k. ekki seinna en núna, að viðskiptaþvinganir gegn Rússum eru án takmarks eða tilgangs og fráleitt að skaða þjóðarhagsmuni áfram með þessari vitleysu. 

Krafa um ríkisrekstur?

Í kjölfar gjaldþrots flugfélagsins WOW hafa margir orðið til að gagnrýna ríkisstjórnina fyrir að hafa ekki greitt úr sameiginlegum sjóðum skattgreiðenda og skorið flugfélagið niður úr skuldasnörunni. Slík ummæli eru í raun ekki annað en krafa um ríkisrekstur á flugfélagi, en einnig það að Ríkið skuli bera ábyrgð á hvaða fyrirhyggjuleysi sem vera kann í einkarekstri.

Við búum við markaðshagkerfi, þar sem fólk hefur frelsi til að stofna fyrirtæki og reka þau á eigin áhættu sem og áhættu þeira sem lána fyrirtækjunum. Í slíku þjóðfélagi skiptir máli að Ríkið komi fyrst og fremst að málum til að gæta þess, að virk samkeppni ríki á markaðnum og einokun eða fákeppni leiði ekki til okurs gagnvart neytendum. Slíkt kallar ekki á frekari afskipti ríkisins. 

Þá hefur verið gagnrýnt að einvherjar óskilgreindar eftirlitsstofnanir hafi ekki gert það sem þær áttu að gera. Hvaða stofnanir skyldu það nú vera? Þegar grannt er skoðað þá sést,að engin ríkisstofnun hafði heimild til að hafa einhver sérstök afskipti af WOW eða grípa inn í rekstur þess. 

Í þessu tilviki með sama hætti og þegar helstu bankarnir fóru á hausinn árið 2009 varð engum öðrum um kennt en þeim sem báru ábyrgð á rekstri þeirra fyrirtækja, þó að í hráskinnaleik stjórnmálanna hafi öðrum og alsauklausum aðilum verið um kennt, ekki síst fyrir tilstilli þeirra sem settu sjálfir bankana á hausinn. Allt annað er tilraun til að draga athyglina frá raunveruleikanum. Þá töldu margir að Ríki yrði að grípa inn í varðandi viðskiptabankarekstur þar sem að um kerfishrun væri að ræða. Allt orkaði það tvímælis, en í tilviki flugrekstrar þá væri sama um að ræða og WOW air, Icelandair og Flugfélag Íslands færu öll á hausinn í sömu vikunni.  

Ríkisvaldið hefur iðulega komið með fjárframlög til einkafyrirtækja, sem eru óeðlileg í samkeppnisþjóðfélagi svo sem að gera samninga við stórfyrirtæki um skattaívilnanir og ýmislegt fleira. En það er ekki til eftirbreytni og ber að fordæma. Samkeppnisþjóðfélag þrífst ekki og það verða ekki góð lífskjör nema ríkisvaldið gæti fyrst og fremst að því að gæta jafnræðis á milli rekstraraðila og rugli ekki í markaðnum og hendi ekki peningum skattgreiðenda í samkeppnisrekstur. Svo væri það verðugt reikningsdæmi fyrir viðskiptafræðideildir háskólanna að reikna út hvað miklum peningum skattgreiðendur hafa tapað vegna þess að ríkið og sveitarfélögin reyndu að koma í veg fyrir gjaldþrot og rekstrarstöðvun einafyrirtækja með því að leggja til peninga skattgreiðenda til áframhaldandi reksturs fyrirtækja sem nánast undantekningarlaust fóru síðar á hausinn.

Ef saka á ríkisvaldið og aðila því tengdu um eitthvað varðandi WOW þá kann svo að vera að Isavia hafi farið umfram heimildir um að innheimta ekki þau gjöld sem flugfélaginu bar að greiða. Gera verður grein fyrir því hvernig á því stóð og hvaða heimildir gerðu það leyfilegt að mismuna þannig flugrekendum.

Þá er líka spurning hvort að ríkisvaldið hafi gefið WOW air lengri og meiri fresti varðandi skattskil en eðlilegt er og öðrum er gefin. Margt bendir til þess að svo hafi verið. Spurning er þá hver ber ábyrgð á því? Endanlega virðist þá sem ábyrgðin liggi hjá samgönguráðherra Sigurði Inga, sem á sínum tíma vild ákæra mann og annann í kjölfar bankahrunsins, sem nefndarmaður í svokallaðri Atlanefnd.

Ef til vill er hann tilbúinn til að skoða aðgerðir sínar nú með jafnalvarlegum augum fordæmandans og axla þá ábyrgð núna,  sem hann ætlaði öðrum að gera á sínum tíma.

Sviss og forræðishyggja Evrópusambandsins.

Svisslendingar vildu ekki gerast aðilar að EES og fannst þeir skerða fullveldi sitt um of með því. Þeir gerðu því tvíhliða samning við Evrópusambandið. Nú krefst Evrópusambandi breytinga og hótar öllu illu ef Sviss samþykkir ekki kröfur þess. 

Evrópusambandið hefur gefið Sviss frest þangað til í júní til að játast undir ok nýs regluverks. Brusselvaldið hótar Sviss, að samþykki þeir ekki nýju reglurnar þá missi þeir rétt sem þeir eiga í viðskiptum skv. tvíhliða samkomulaginu. 

Evrópusambandið krefst þess, að Sviss játist undir lögsögu Evrópudómstólsins og taki upp regluverk Evrópusambandins m.a. varðandi innflytjendur, skattamál,landbúnaðarmál, heilsugæslu og margvísleg önnur mikilvæg þjóðfélagsmál. Samþykki Sviss kröfur Evrópusambandins, verða þeir að samþykkja löggjöf án þess að hafa nokkuð um hana að segja svipað og EES ríkin. 

Eins og víða annarsstaðar þá þrýstir viðskiptaelíta Sviss á um, að gengið verði að úrslitakostum Evrópusambandsins. Langtímahagsmunir Sviss og fullveldi virðist skipta marga úr þeirra hópi minna máli en fullveldi landsins. Á sama tíma óttast margir innan verkalýðshreyfingarinnar að réttindi og launakjör láglaunafólks verði skert þegar vinnulöggjöfinni verði breytt til samræmis við reglur Evrópusambandsins og straumur aðkomuverkafólks þrýsti lágmarkslaunum niður. 

Á sama tíma og Sviss ætlar sér ekki að samþykkja afarkosti frá Brussel og Bretar vonandi ekki heldur, ætlar Alþingi Íslands að gangast undir ok Evrópusambandsins í raforkumálum, með því að samþykkja orkupakka, sem í raun kemur okkur ekkert við. Lítil eru geð guma hefði einhverntíma verið sagt. 

Evrópusambandið er í vaxandi mæli farið að hegða sér eins og herraþjóð, sem lætur sig engu skipta hvar þeir skilja eftir sig sviðna jörð og óvini þar sem áður voru vinir. Engu máli virðist skipta þó Brusselvaldið nái sínu fram með illu og afarkostum á forsendum genginna arfakónga sem höfðu það sem einkunarorð: "Vér einir vitum."

Okurlandið Ísland, orsök og afleiðing.

Fyrrverandi viðskiptaráðherra Gylfi Magnússon sagði í gær á málþingi Neytendasamtakanna o.fl. um hátt verðlag á nauðsynjavörum,skv. fréttum að dæma, að orsök allt að 60% hærra verðs á nauðsynjavörum en í viðmiðunarlöndunum væri góð launakjör í landinu. 

Mikilvægt er að gera sér jafnan grein fyrir orsökum og afleiðingum. En það getur tæpast skýrt mun hærra verð á Kornflexi eða annarri innfluttri pakkavöru að kaupgjald hér á landi sé hærra en einhvers staðar annarsstaðar. 

Niðurstaða málþingsins var, að verðlag væri mun hærra en í viðmiðunarlöndunum. Brýnt er því að gera ráðstafanir til að íslendingar búi við svipuð kjör og eru í nágrannalöndunum. Þar er kaupgjald ekki síður hátt eins og hér á landi. 

Miklu skiptir, að neytandinn fái sem mest fyrir peningana sína það er augljós kjarabót ekki síst í háskattalandi eins og Íslandi.  

Ekki er ágreiningur,að verðlag á nauðsynjavörum er mun hærra en í viðmiðunarlöndunum þá ber brýna nauðsyn til að gera eitthvað annað í málinu en tala bara um það. Nú þegar ætti ríkisstjórnin að einhenda sér í það að skipa nefnd til að kanna hvað veldur háu verðlagi í landinu og koma með tillögur til úrbóta. Þar verða allir sem vilja eðlilega viðskiptahætti í landinu að leggjast á eitt. Miðað væri við að nefndin skilaði af sér svo fljótt sem verða má. 

Ég skora á ríkisstjórnina á alþjóðadegi neytenda, að einhenda sér í það verkefni að koma landinu úr því að vera okurland í það að búa við sambærirlegt verðlag og nágrannaþjóðir okkar búa við. Það gildir ekki bara fyrir nauðsynjavörur. Það gildir líka hvað varðar lána og vaxtakjör. Þar á meðal að afnema verðtryggingu á neytendalánum þ.m.t. húsnæðislánum  til neytenda.

Er Sómalía öruggari en London?

Frá því er skýrt í stórblaðinu New York Times í dag að Banadríkjamenn haldi uppi stórfelldum loftárásum á liðsmenn al-Shabaab, sem tengdir eru Al Kaída, sem eru taldir hafa um 7 þúsund vígamenn. Í landinu hefur geisað borgarastyrjöld og vígahópar fara dráps- og ránshendi um landið.

Á sama tíma er frétt í stórblaðinu Daily Telegraph í Englandi, sem segir frá því að foreldrar af sómölskum uppruna, sem flúðu átök í Sómalíu í lok síðustu aldar sendi börn sín, sem eru fædd í Bretlandi til Sómalíu. Hnífaárásir og eiturlyfjagengi er það sem foreldrarnir óttast. Vitnað er í blaðið the Observer sem segir að hundruð barna sem búa í London hafi verið flogið til Sómalíu, Sómalílands og Kenýa.

Athyglisvert að þrátt fyrir slæmt ástand í Sómalíu skuli  foreldrar í London telja öruggara að senda börnin sín þangað, en að hafa þau hjá sér í London.

Minni kynslóð var kennt að London væri ein öruggasta stórborg í heimi. Síðan hafa orðið gríðarlegar lýðfræðilegar breytingar í borginni. Innfæddir Bretar eru þar í minnihluta. Hnífaárásir og morð eru daglegt brauð, en ekki má segja frá því hverjir standa fyrir þessum glæpum vegna pólitísks rétttrúnaðar.

Enska lögreglan sem allir litu upp til í mínu ungdæmi hefur ítrekað sýnt að hún er vanmáttug og setur kíkinn fyrir blinda augað ef hún telur hættu á því að hún verði sökuð um rasisma ef hún tekur á ákveðnum tegundum glæpa. Það virðist heldur betur vera að skila sér í þessari fyrrum frjálslyndu, öruggu og áður helstu höfuðborg heimsins.

Rithöfundurinn og þáttastjórnandinn Mark Steyn sagði einu sinni að það yrði að segja við innflytjendur, sem hingað kæmu, að þeir skyldu varast að reyna að koma á því ástandi í löndunum okkar, sem þeir flýði frá. Í London virðist það samt vera að gerast. Þegar foreldrar telja öruggara fyrir börn sín að alast upp í stríðshrjáðum upprunalöndum sínum þá ættu allir að sjá við erum ekki að gera rétta hluti. 

Hverjir standa undir verðmætasköpun í þjóðfélaginu?

Mér skilst að um helmingur vinnandi fólks séu opinberir starfsmenn. Ansi hátt og raunar allt of hátt hlutfall. Nánast allir sem vinna hjá hinu opinbera eru af íslensku bergi brotnir. 

Þá er spurningin hvað stór hluti þeirra sem vinna á almenna vinnumarkaðnum þ.e. annarsstaðar en hjá hinu opinbera eru af íslensku bergi brotnir og hvað margir af erlendu. Þetta hefur fyrst og fremst þýðingu til að gera sér grein fyrir því hvernig íslenskt þjóðfélag er að þróast. 

Sé það rétt að um eða yfir helmingur vinnuaflsins vinni beint hjá hinu opinbera þá er það alvarleg þróun, sem getur ekki leitt til annars en kjararýrnunar í framtíðinni. Verðmætasköpunin fer ekki fram hjá ríki og bæ, en þrátt fyrir það stendur ríkisstjórnin fyrir aukningu útgjalda um rúma 100 milljarða á tveimur árum.

Þá er líka í framhaldi af því spurning hvort þannig sé fyrir okkur komið að vegna stöðugrar útþennslu ríkisbáknsins, þá þurfum við að flytja inn starfsfólk til að sinna arðbærum störfum því annars ætti verðmætasköpunin sér ekki stað í sama mæli. Já og minni hluti starfsfólks á almennum vinnumarkaði standi í raun undir verðmætasköpun í þjóðfélaginu. 

Er íslenska ekki okkar mál?

Skv. myndum af kröfugerðargöngu verkfallkvenna þá hafa þær uppi mótmælaspjöld og vígorð, öll á ensku en ekkert á íslensku. Ef til vill er það vegna þess, að langstærsti hópur þeirra lægst launuðu eru útlendingar sem hafa komið hingað til að sækja betri kjör en þeim bjóðast í sínu heimalandi. Sé það raunin þá er óneitanlega dálítið nöturlegt, að sum vígorðin á kröfuspjöldunum vísa til þess hvað okkar þjóðfélag sé slæmt. Sé það raunin af hverju fer þá ekki erlent verkafólk eitthvað annað þar sem þjóðfélagið er betra og af hverju kom það í fyrsta lagi.

Að sjálfsögðu á allt fólk á vinnumarkaði rétt á lögmætum launagreiðslum og kjörum sem og að halda úti kjarabaráttu. En væri ekki eðlilegt að það væri gert á íslenskum forsendum á íslensku án fordæmingar þeirra útlendinga sem hingað koma, til að sækja betri kjör en það fær annarstaðar, á þjóðfélagi okkar.