I don´t speak Icelandic

Góðan daginn sagði ég við afgreiðslumanninn. Sá tók ekki undir kveðjuna og þegar ég falaði ákveðinn hlut til kaups, sagðist hann ekki tala íslensku, þannig að ég varð að endurtaka kauptilboðið á ensku. 

Enginn kippir sér upp við það lengur, þó fólk í þjónustustörfum á Íslandi tali ekki íslensku. Viðskiptamálið enskan er óðum að taka yfir í samskiptum fólks. Þeir sem ekki kunna góð skil á enskri tungu lenda iðulega í vandræðum. 

Íslenskan lifir góðu lífi meðal þjóðarinnar vegna þess, sem vel var gert á árum áður. Nú hallar hinsvegar verulega undan fæti. Við höfum því miður ekki sýnt þann þjóðlega metnað að gera kröfu til þess, að þeir sem sinna þjónustustarfsemi á Íslandi fyrir Íslendinga tali íslensku. Af hverju ekki? Er okkur ekki annt um að íslenskan fái að dafna og vera áfram lifandi mál á Íslandi?

Án tungumálsins fjarar undan íslenskri menningu og íslenskri þjóðarvitund. Það skiptir því máli, að við gerum sjálfsagðar kröfur til þess að neytendur eigi undantekningarlítið rétt á því að þjónustuaðilar tali íslensku.

Löggjafinn getur gert ráðstafanir í þessu sambandi og ætti að hafa þjóðlegan metnað til að gera það. 

 

Hvar eru karlarnir?

Í gær var fjallað um geymslu svonefndra menningarverðmæta og malbik í þættinum Kveikur í Ríkissjónvarpinu.

Við umfjöllun um geymslumálin kom á óvart gríðarlegt magn efnis og hluta ríkisvaldinu er ætlað að varðveita. Þrátt fyrir að þátturinn ætti að sýna fram á hve illa væri staðið að geymslumálum, þá kom raunar á óvart hvað vel er staðið að þessum málum víðast hvar miðað við það óhemju magn sem um ræðir. 

Annað sem kom á óvart er af hverju allt það efni sem hægt er að míkrófilma sé ekki míkrófilmað og varðveitt eingöngu með þeim hætti og öðru fargað sem ekki teljast mikilvægir minnisvarðar íslenskrar listar og menningar. 

Í þriðja lagi þá var eingöngu talað við konur enda þær allsstaðar í stjórnunarstöðum á safna og listmunasviðinu.

Þegar fjallað var um malbikið og gæði þess í síðara umfjöllunarefnis Kveiks, var vegamálastjóri, sem er kona líka til andsvara.

Það er ánægjuefni að konur sæki fram og gegni forustu- og stjórnunarhlutverki á sem flestum sviðum í þjóðfélaginu til jafns við karla. Þegar svo er komið að konur hafa haslað sér völl sem stjórnendur til jafns við karla,er þá réttlætanlegt að hafa lög um jafnstöðu kynjana með þeim hætti, að við mat á því hvort ráða skuli konu eða karl til starfa, þurfi sérstaklega að réttlæta það að karlinn var valinn umfram konuna. Sú viðmiðun, sem t.d. réði niðurstöðu í kærumáli gegn Lilju Alfreðsdóttur menntamálaráðherra, á engan rétt á sér lengur og stuðlar frekar að óréttlæti en réttlæti. Við erum á allt öðrum stað en þegar lögin voru samþykkt.

Hinn "kúgaði minnihlutahópur" konur hefur sem betur fer sótt fram og tími er til kominn að af-fórnarlambavæða þennan "kúgaða minnihlutahóp" og viðurkenna að það er ekki um neina lagalega kúgun að ræða gagnvart konum. Við erum fyrst og fremst einstaklingar og það á að velja fólk til starfa vegna hæfileika hvort sem er í pólitík eða öðrum störfum en ekki kynferði. Gamla viðmiðunin á við þjóðfélag sem er ekki lengur til staðar. 

Síldarplan alþýðunnar

Þættir Egils Helgasonar um Siglufjörð eru með því besta, sem unnið hefur verið af heimildarþáttum á RÚV. Þættirnir eru vel gerðir, upplýsandi, fróðlegir og skemmtilegir. Egill á heiður skilinn fyrir þessa þætti.

Þó þættirnir séu vel gerðir, þá skortir stundum á að frásögnin sé rakin frá upphafi til enda. Í þættinum í gær voru tvö atriði, sem kölluðu á frekari skýringar til þess að öll sagan væri sögð og ekkert undan dregið. 

Fyrra atriðið var frásögnin af því þegar kommúnistar brenndu fána Þýska alríkisins, hakakrossfánann hjá ræðismanni Þýskalands á Siglufirði. Sagt var frá því eins og hetjudáð, sem það e.t.v. hefur verið, en þess ekki getið að nokkrum árum síðar höfðu  kommúnistar og nasistar fallist í faðma og fáir voru ötulli við að afsaka herhlaup Hitlers inn í Pólland en íslenskir kommúnistar eftir að Stalín hafði gert friðarsamning við Hitler og hóf sjálfur innrás í Pólland. Hvað gerðu kommarnir á Siglufirði þá? 

Annað atriði, sem var sögulega mikilvægarara að fylgja eftir og gera fullnægjandi grein fyrir var frásögnin af því þegar kommúnistar komu upp  kommúnísku síldarplani, sem átti að sýna fram á yfirburði sovétkerfisins. Frá þessu var sagt í þættinum með nokkuð ítarlegum hætti, en það vantaði rúsínuna í pylsuendann. Hvað varð svo um þessa tilraun? Hvernig gekk hún. Skilaði hún árangri eða lenti  hún í sömu freðmýrinni og önnur sambærileg gæluverkefni kommúnista. Nauðsynelegt hefði verið að þáttastjórnandinn hefði fylgt þessu síldaævintýri kommúnistanna eftir til loka. Annað er í raun ekki boðlegt. 

Eurovision og íslensk tunga

Ríkisútvarpið á skv. lögum, að leggja rækt við íslenska tungu,menningu, sögu þjóðarinnar og menningararfleifð.

Í gær var í sjónvarpsþætti, talað við þá sem standa að lögum, sem keppa um að verða fulltrúi Íslands á næstu Eurovision keppni. Óneitanlega var gaman að sjá margt hæfileikaríkt ungt fólk, sem hefur metnað til að gera sitt besta í tónlistinni og skapa nýja hluti. 

Á sama tíma og hægt var að dást að útsjónasemi, elju og dugnaði þeirra sem talað var við og stefna að því að verða fulltrúar Íslands með framtak sitt á næstu Eurovision, þá fór ekki hjá því að manni hnykkti við að hlusta á tungutakið sem þetta dugmikla fólk á sínu sviði talaði. 

Ef eitthvað var, þá var enskan því tamara en íslenskan þegar kom að því að fjalla um það sem þau eru að gera og hvers þau vænta af þáttöku sinni í keppninni. Nú var þessi þáttur viðtöl við Íslendinga sem keppa að því að koma fram fyrir Íslands hönd á vegum stofnunar, sem ber lögum samkvæmt að leggja rækt við íslenska tungu. Væri það óeðlileg krafa, að RÚV legði þær kvaðir á keppendur fyrir Íslands hönd, að þeir töluðu íslensku þegar fjallað væri um framlag þeirra, jafnvel þó að þeim þyki hentast að texti við lögin séu á ensku.

Þetta er spurning um þjóðlegan metnað og baráttu fyrir því að varðveita tungumál sem á í vök að verjast og við megum ekki sofna á verðinum við að varðveita það, vernda og efla.

Nútíma draugasögur fyrir börn

Sinfóníutónleikar fyrir börn og unglinga, sem útvarpsstöðin BBC gekkst fyrir í Royal Albert Hall í London um daginn var lýst sem einstakri fjölskylduskemmtun. Boðskapurinn var, að jörðin væri að farast vegna hnattrænnar hlýnunar. 

Tónleikarnir byrjuðu með boðskap unglingsins Gretu Thunberg, sem áróðursmeistarar hamfarahlýnunar nota í áróðursskyni. Greta sagði, að nú væri komið að sjöttu fjölda útrýmingu fólks vegna hnattrænnar hlýnunar. Lagavalið á tónleikunum var ætlað til að leggja áherslu á hve staðan væri alvarleg og víða sáust tár á hvarmi, en engin gleði á þessari "frábæru" fjölskylduskemmtun. 

Gagnrýnandi stórblaðsins Daily Telegraph sagði að tónleikarnir hafi verið yfirlýsing um væntanlegar ofsafengnar náttúruhamfarir og hefðu átt að hræða ungt fólk, sem hefði ekki þroska til að takast á við svona boðskap.

Fólk sem telur sig þurfa að koma svona hamfaraboðskap á framfæri hvar sem er við hvern sem er, hvenær sem er, er ekki að gera neitt annað en að reyna að sefja fólk með áróðri. Svona framferði á meira skilt við öfgatrúarbragðahópa, en þá sem vilja bera sannleikanum vitni. 

Breska þingið samþykkti án mótatkvæða í vor að það væri hamfarahlýnun og neyðarástand. Ýmsir hópar hér á landi hafa hvatt til þess, að íslenskir stjórnmálamenn geri það sama. Samt sem áður er ekkert neyðarástand og það er engin hamfarahlýnun. Þær staðreyndir æpa á þá sem hafa augu og eyru opin. Ef Alþingi Íslands lýsir einhverju slíku yfir þá æpir slík yfirlýsing á allt hugsandi og sjáandi fólk, sem yfirgengilegur loddaraleikur.

Sem betur fer varð fjölmiðlastuntið sem Andri Snær Magnason gekkst fyrir við Ok um daginn, sem var fyrst og fremst ætlað til nota í áróðri erlendis, til þess að augu margra opnuðust fyrir því hvað áróður hamfarahlýnunarsinna er óheiðarlegur. En áróðursbragðið heppnaðist vel annarsstaðar en á Íslandi. Hér veit fólk betur og halarófan sem sniglaðist upp og niður Ok í norðannepjunni var aumkunarverð, þar sem fólk stóð með sultardropana lekandi úr nefinu og hrollkalt við að boða hamfarahlýnun. 

Sú mynd opnaði augu margra fyrir því að það er engin hamfarahlýnun og það er ekkert neyðarástand.

Sínum augum lítur hver á höfuðklútinn

Ahmet Necdet Sezer, sem var forseti Tyrklands árið 2003 þegar Erdogan varð forsætisráðherra bauð aldrei konu Erdogan í athafnir og boð í forsetahöllinni, vegna þess að hún var með höfuðklút. Ahmet leit á það sem óviðurkvæmilegt trúartákn, sem táknaði andstöðu við veraldlegar umbætur og hugsunarhátt. Erdogan hefur haldið því fram að þetta væri spurning um að vera tyrkneskur í stað þess að vera með veraldlegan vestrænan hugsunarhátt. Höfuðklúturinn er þannig yfirlýsing um andstöðu við vestræn gildi.

Fimmtán árum síðar árið 2018 breytti fulltrúadeild Bandaríkjanna 181 ára gömlum reglum um bann við að þingmenn bæru höfuðföt af einhverju tagi, til að nýkjörin þingmaður frá Minnesota, þingkonan músliminn Ihan Omar, mætti bera höfuðklút. Bandaríkjaþing sýndi ekki eins mikla staðfestu og forseti Tyrklands 15 árum áður.

Undanlátssemi, aumingjaskapur og vanþekking Vesturlanda varðandi einmenninguna og öfgarnar, sem tröllríða múslímska heiminum í dag er ógnvænleg. 

 

Fulltrúar hverra voru þeir?

Þegar Ísland keppir í íþróttum á alþjóðavettvangi ganga einstaklingar og keppnislið jafnan stolt inn á leikvanginn undir fána Íslands. Sama á við á fundum hjá fjölþjóðastofnunum og venjulega hjá einkaaðilum, þar koma íslendingar að málum undir íslenska fánanum.

Íslendingar eru almennt stoltir af því að koma fram fyrir hönd landsins síns og vilja vera verðugir fulltrúar fyrir þess hönd og eru líka almennt áfram um það að allir viti að þar eru íslendingar á ferð og þeir sýna það með því að veifa þjóðfánanum.

Við atkvæðagreiðslu í söngvakeppni Evrópu í gærkvöldi veifuðu keppnisliðinn stolt fána landa sinna alltaf þegar sjónvarpsmyndavélunum var beint að þeim nema eitt. Lið Íslands.

Þegar íslenska liðið, sem kemur fram fyrir Íslands hönd á kostnað íslenskra skattgreiðenda veifar öðrum fána en Íslands þá er það nýlunda, sem er skammarleg og vonandi kunna þeir sem sendu þetta lið til keppni að taka á því með viðeigandi hætti. 

Vissulega hafa íþróttamenn, listamenn stjórnmálamenn og stjórnmálalegir erindrekar mismunandi skoðanir til manna, málefna og þjóðlanda. En þegar þeir koma fram sem fulltrúar fyrir Íslands hönd þá verða þeir að gera það af alúð og virðingu fyrir landi og þjóð, stoltir af því að vera íslendingar og stoltir af því að veifa íslenskum gunnfána en ekki annarra. 

Mun hatriði sigra?

Íslenska þjóðin bíður með óþreyju eftir fyrirfram ætluðum sigri hljómsveitarinnar Hatarar í Eurovision keppninni í kvöld. Hvað sem líður boðskap eða skort á boðskap sem þessi hljómsveit bíður upp á, þá er það ákveðið atriði, en raunveruleikinn í landinu þar sem Eurovision keppnin fer fram annar. 

Ríkisútvarpið hefur verið iðið við fréttaskýringaþætti og aðra þætti, þar sem vakin er athygli á bágum kjörum þeirra sem búa á Gasa svæðinu og hinum svokallaða Vesturbakka Ísrael. Í þessum einhliða  þáttum hefur það orðið útundan, að gera grein fyrir pólitíska raunveruleikanum á þessum svæðum. 

Á Gasa eru hryðjuverkasamtökin Hamas við stjórn, sem hafa það á stefnuskrá sinni að drepa alla Gyðinga. Ekki bara Gyðinga í Ísrael heldur alla hvar svo sem þeir finnast. Nái sjónarmið þeirra fram sigrar hatrið. Á Vesturbakkanum er geðþekkari stjórnmálahreyfing við völd. Þrátt fyrir það er haldið í hatur gagnvart Ísrael og sem minnst samskipti við Gyðinga.

Ariel Sharon þá forsætisráðherra Ísrale, kom á óvart með því að veita Gasa sjálfstjórn og koma landnemum Gyðinga burt. Eftir að Gasa fékk sjálfstjórn byrjuðu Hamas liðar þar að skjóta flugskeytum á Ísrael auk annarra fjandsemlegra tilburða. Þessvegna er lokað á samskipti við Gasa og það gera Egyptar líka. Þeim finnast þessir trúbræður sínir og frændur þar ekki hæfir til að eiga samskipti við Egyptaland.

Á Vesturbakkanum hefur kaupsýslumaður að nafni Ashraf Jabari myndað stjórnmálaflokk, sem miðar að því að koma á efnahagslegum framförum meðal Palestínuaraba. Hann bendir á að meðal Palestínuaraba sé heill her af velmenntuðu fólki, lögfræðingum, viðskiptafræðingum, verkfræðingum og öðrum, sem fá ekki önnur störf en sem götusölumenn eða bílstjórar. 

Ashraf Jabari og flokkur hans leggur áherslu á að það sé mikilvægara að koma á efnahagslegum framförum meðal Palestínu Araba og samskiptum við Ísrael, en að hata Ísrael. Vegna þessara skoðana liggur hann nú undir árásum frá trúbræðum sínum og löndum. Hann er kallaður svikari og leiguþý Gyðinga. Sumir hafa krafist þess að hann verði tekinn af lífi.

Því miður hafa leiðtogar Palestínu Araba ekki tekið undir sjónarmið Ashraf Jabari. Þvert á móti hafa flestir þeirra gert hatur og illsku gagnvart Ísrael, að inntaki stjórnmálabaráttu sinnar. Þessir leiðtogar telja vænlegra að fjárfesta í hatrinu en finna lausn sem gæti horft til framfara og friðsamlegrar sambúðar Gyðinga og annarra, sem búa á þessu svæði. 

Orð Goldu Meir fyrrum forsætisráðherra Ísrael eru enn í fullu gildi því miður, en hún sagði: "Friður kemst ekki á fyrr en þeir elska börnin sín meira en þeir hata okkur."

Það hefur orðið sí algengara að fjölmiðlar og já kennarar í skólum landsins fjalli um stöðu Ísrael og Palestínu Araba með einhliða árásum á Ísrael og það sé allt þeim að kenna. Slíkar fullyrðingar eru rangar, en henta þeim sem vilja að hatrið sigri. 

Það er í sjálfu sér merkilegt að Ashraf Jabari sem boðar efnahagselgar framfarir og frið við Gyðinga skuli koma frá Hebron, en í Hebron hafa verið framin ólýsanleg hermdarverk annars vegar af Aröbum en líka af Gyðingum,m.a.rabbína, sem gerði skotárás á mosku í Hebron. Eftir að hafa verið í Hebron var ég hugsi yfir því hatri sem þar var greinilegt. Einnig hvað Gyðingar á svæðinu sýndu Aröbunum mikla lítilsvirðingu. Sá hópur Gyðinga er hópur sem eins og Hamas og þeirra líka vilja ljá hatrinu lið í stað þess að vinna að sigri framfara, friðar og vináttu. 

Vesturlönd eiga að leggja sitt að mörkum í þessari baráttu gegn hatrinu m.a. með því að hætta að styðja palestínsk samtök öfgafólks, sem vill stríð en ekki frið, en styrkja og styðja þá aðila eina á Vesturbakkanum og Gasa, sem hafa frið og framfarir á stefnuskrá sinni í stað stríðs, haturs og illsku.

Fjölmenning

Hvað er fjölmenning? Eitthvað sem er gott? Eitthvað sem færir fólk saman og býr til betri heim, upplýstari og ríkari að menningu og góðmennsku? Í orðræðu þeirra sem nota þetta óljósa hugtak, þá virðist oft, sem fólk trúi því að fjölmenning sé af hinum góða og muni færa þróuðum ríkjum mikla blessun. Þessi huglæga þráhyggja án vitrænnar skilgreiningar hefur heltekið marga oftast á fölskum forsendum.

Ísland hefur alltaf verið fjölmenningarland í þeim skilningi að við höfum lært um siði, menningu og sögu fjarlægra þjóða og tileinkað okkur hugmyndir til framróunar í verkmenningu, listum og lögum. Við lærðum um sögu Grikklands og Róm og baráttu Voltaire og annarra heimspekinga fyrir almennum lýðréttindum. Saga Evrópu er saga fjölmenningar. Þjóðirnar lærðu hver af annarri og tóku upp það besta í lögum, hugmyndafræði og verkmenningu annarra þjóða. Fræðsla um fjarlæg lönd og menningu fór fram í skólastofum og margir heilluðust af ýmsu, sem leiddi til þess að þeir hinir sömu lögðu lönd og álfur undir farartæki og hemisóttu framandi þjóðir og kynntu sér framandi menningu og miðluðu síðan af reynslu sinni.

Sú fjölmenning sem hér er lýst er allt annað en hugtakið fjölmenning þýðir nú. Í dag byggir fjölmenning vinstri elítunar og íslömsku yfirráðahyggjunar á því að menning og gildismat nýrra minnihlutahópa sé sambærileg menningu og gildismati meirihlutans. Það þýðir að meirihlutinn getur ekki búist við því eða vænst þess að minnihlutahópurinn taki tillit til menningar meirihlutans. Það felur um leið í sér að meirihlutinn verður að þola afstöðu og gjörðir, sem meiri hlutinn hafnar eins og í tilviki Evrópu í dag hvað varðar múslima. Fjölmenningarhugmyndin í dag segir að lítilsvirðing múslima og ofbeldi gagnvart konum og virðingarleysi fyrir þeim sem aðhyllast aðrar trúarskoðanir, sé hluti fjölmenningarinnar, sem okkur beri að láta afskiptalausa. Þeir sem leyfa sér að hafa aðra skoðun eða menningu minnihlutahópsins eru sakaðir um rasisma eða hatursumræðu. Í tímans rás hefur þessi fjölmenningarhugmynd lamað skynsamlegar umræður um innflytjendamál. Þessi skilgreining fjölmenningar og vígorðið sem þetta hugtak er orðið í dag, er fjandsamlegt þjóðlegri menningu og þjóðlegum gildum.

Við sem höfnum þessari fjölmenningar skilgreiningu teljum nauðsynlegt að það sé sameiginleg menning, sem er í menntakerfinu, vinnureglum og velferðarkerfi og framkvæmd laga. Það er ekki til að refsa fólki sem er í minnihluta, heldur til að tryggja að allir geti tekið fullkominn þátt í þjóðfélaginu og séu jafnir fyrir lögunum.

Fjölmenningartrúboðum nútímans annaðhvort sést yfir þá staðreynd eða vilja ekki viðurkenna að það er stór hópur af velmenntuðu fólki sem aðhyllist Íslam og er ákveðið að troða því frumstæðasta sem þar er að finna fyrst upp á aðra múslima og síðan ef þeir geta upp á samfélagið allt. Að hafna þeirri fjölmenningu er ekki rasismi heldur heilbrigð skynsemi.

Afsökunin fyrir því að gera ekki neitt er óskin um að fá að lifa í friði óáreittur. En lífið er barátta og hver tími býður upp á ný tækifæri og nýjar ógnir. Fólk verður að vera reiðubúið til að bregðast við hvoru tveggja af einurð og skynsemi ef vel á að fara.  Nú steðjar að ógn nýrrar heildarhyggju, Íslamismans, sem verður að bregðast við. Það er áskorun sem við stöndum frammi fyrir.

Við erum rík þjóð, sem hefur tekið og tekur vel á móti fólki af mismunandi trúarbrögðum. Við erum öll jöfn fyrir lögunum og lögin verða að taka á öllum með sama hætti. Íslenskur borgari sem hvetur til glæpa eða fremur þá, á að þola refsingu án þess að trú hans eða uppruni skipti máli. Sérhvern Íslending sem reynir að grafa undan íslenska ríkinu og íslenskri þjóðmenningu ætti að ákæra fyrir landráð. Við getum ekki eftirlátið fólki að fara eftir þeim lögum sem því hentar og brjóta önnur, til að þjóna furðuhugtakinu "fjölmenning". Við bjóðum fólki úr öðru menningarlegu umhverfi velkomið til landsins, en við krefjumst þess að það aðlagist samfélaginu og fari að lögum okkar og siðum.

Góð fjölmenning er allt annað en það inntak sem lagt er í orðið fjölmenning í dag. Góð fjölmenning er sú að kynna sér menningu og siði annarra og nýta eftir föngum. Sú fjölmenning sem grefur undan siðum og reglum þjóðfélags okkar eins og fjölmenningarpostular opinberrar umræðu á ljósvaka- og öðrum fjölmiðlum boða, er fjölmenning sem leiðir til menningarlegrar uppgjafar íslensku þjóðarinnar. Þá mun þjóðin týna tungu sinni og menningu. Eru gælur við hugtakið fjölmenningu á forsendum minnihlutahópa þess virði að við glötum íslenskri þjóðmenningu og kristilegum gildum?

Grein eftir mig sem birtist í Morgunblaðinu 14.1.2016.

Þegar sorgin ber að dyrum

Ákveðinn hópur berst gegn kirkju og kristni af miklum ákafa. Almennt er þetta ekki fólk sem tilheyrir öðrum trúarbrögðum. Þekking á trúarbrögðum eyðir fordómum á meðan vanþekkingin og bókstafstrúin sem henni er venjulega samfara eykur á þá. Aukin vanþekking fólks á kirkju og kristni hefur leitt til þess að engin íslensku stjórnmálaflokkanna myndar lengur varðstöðu um kristlegar lífsskoðanir og trúarleg gildi.

Ég spurði vin minn sem er í þjónustu kirkjunnar að því í gær af hverju hann hefði ekki mætt á ákveðna samkomu. Hann sagði að það væri vegna þess að hann hefði verið kallaður til vegna skyndilegs sorgaratburðar sem hefði átt sér stað í þann mund. Síðan hefði hver atburðurinn rekið annan og því hefði hann gegnt þeirri starfsskyldu sinni að vera til staðar þar sem válegir hlutir hefðu orðið til að veita styrk og von.

Þeir sem gagnrýna kristna kirkju og þjóna hennar átta sig ekki á eða vilja ekki vita hve mikilvægu samfélagshlutverki kirkjan gegnir og hvað hún er nauðsynleg fyrir stærstan hluta fólksins í landinu. Stöðugt nagg og nag út í kirkjuna og kirkjunar þjóna eru óverðskuldaðir og rangir. Kirkjan og kirkjunar þjónar gegna mikilvægu þjónustuhlutverki í þjóðfélaginu.

Við skulum minnast þess þegar jólahátíðin fer í hönd að það eru ekki allir jafn heppnir og þeir sem njóta samveru með sínum nánustu í góðu yfirlæti. Í kjölfar lesturs jólaguðspjallsins kann presturinn að vera kallaður til, þar sem válegur atburður hefur orðið og þarf að gegna þar erfiðu og vandasömu hlutverki fyrir fólk í neyð. 

Slík sáluhjálp er nauðsynleg og gerir miklar kröfur til þeirra sem hana veita.