Mýrdalurinn

Íslendingar eru í minnihluta í Mýrdalnum. Þessi staðreynd vekur upp ýmsar spurningar.

Gríðarleg fjölgun hefur orðið á aðstreymi og búsetu fólks af erlendu bergi brotið undanfarin ár. Sem betur fer hefur mikill meirihluti aðfluttra verið dugmikið gott fólk, sem hefur verið til góðs fyrir land og þjóð. 

Íslendingar eru fámenn þjóð. Við höfum sérstaka tungu og menningu. Viljum við ekki leggja eitthvað á okkur til að varðveita hvorutveggja? Þá þarf að gera kröfur til þeirra sem koma til fastrar búsetu, að þeir læri tungumálið og aðlagist  íslensku þjóðlífi sem fyrst. 

Á sma tíma verðum við að gæta þess, að takmarka aðflutning við það sem er viðráðanlegt til að íslenskt þjóðerni sem slíkt, tunga okkar og menning hverfi ekki í þjóðahafinu. Slíku slysi verður að afstýra.

Sem betur fer telur fólk, sem okkur er náið að siðum, trú og menningu, Ísland vera það eftirsóknarvert, að fleiri vilja flytja hingað en við getum auðveldlega ráðið við. 

Það er því með ólíkindum,að íslenska ríkisstjórnin skuli vera svo heillum horfin, að setja hvorki reglur né gera nánast nokkuð í því að efla og vernda íslenska menningu og tungu á þessum tímum, sem þess er mikil þörf.

Þvert á móti þá hamast ríkisstjórnin við að troða inn í  landið stórum hópum af fólki sem kemur ekki til að vinna og er frá menningarsvæðum, sem eru ólík okkar og reynsla nágrannaþjóðanna sýnir, að það fólk aðlagast ekki þjóðfélaginu hvorki lögum þess siðum eða reglu. Er ekki kominn tími til að koma í veg fyrir það?

Inntakið sem reynt er að fela.

Í helstu jóla kvikmynd þessara jóla segir frá stráknum Nikulási,búsettum í norðanverðu Finnlandi og var kallaður Christmas. Sagan snýst um hnípna þjóð í vanda, sem leitar að einhverju sem geti orðið til að bæta þjóðlífið. Hópur manna fer að leita að Álfheimum þar sem ætlað er að finna megi gleðina og hamingjuna. Nikulás finnur Álfheima og setur í gang verkstæði jólasveinsins og dreifir gjöfum einu sinni á ári. 

Jólin urðu skv. þessu til í Álfheimum. Inntak þeirra er með öllu óljóst utan þess, að Nikulás fer um á hreindýri og dreifir gjöfum. Þannig er nútímasagan um jólin.

Þetta fellur vel að þeirri hugmyndafræði, að aftengja jólin algerlega frá kristinni trú og helgisögunni um fæðingu Jesú og einn liður enn í þeirri viðleitni, að rótslíta kristnar þjóðir algerlega frá kristilegum grundvelli menningar sinnar. Þegar sagan þvælist fyrir er gripið til sögufölsunar eins og sést víða í kvikmyndaheiminum. Álíka merkileg sagnfræði eins og sagan um hinn norska Jesú,sem átti að hafa verið drepinn af Finnum, sem gerðu innrás. Norðmenn nútímans eru þó með það algerlega á hreinu, að Jesús hafi ekki fæðst í Noregi þar sem að vitringarnir komu að austan og þeir telja að þó leitað yrði með logandi ljósi mundu þrír vitringar ekki finnast í Svíþjóð.

Það endar sjálfsagt með því að fólk telur að Bart Simpson í þáttunum um Simpson fjölskylduna, hafi rétt fyrir sér þegar hann lítur upp úr kauptíðinni og gjöfunum og segir: 

"Erum við ekki að gleyma raunverulegu inntaki jólanna. Afmæli jólasveinsins".

 

Er íslenskan ekki nothæf?

Hafi fólk haft áhyggjur af vexti og viðgangi íslenskrar tungu, þá má ætla að fólki hafi brugðið í brún við að lesa þær fréttir, að ferðaiðnaðurinn hér á landi, teldi sér hentast, að nota ensku.  

Þegar ég heimsótti fjölsóttann ferðamannastað fyrir Covíd, þar sem brýn þörf var á að gera góða grein fyrir hlutunum, þá var það óttalega kauðskt, að 60 manna íslenskum ferðahópi skyldi bara boðið upp á að fá útskýringar á ensku.  Óneitanlega skortir á eðlilegan þjóðlegan metnað þegar skipulagið er þannig. 

En þetta er ekki það eina. Við lestur dagblaða og annarra opinberra miðla kemur í ljós, að fjöldi fólks kann ekki skil á einföldustu reglum íslenskrar setningaskipunar og stafsetningu, jafnvel þó um fjölmenntað fólk sé að ræða.

Þannig mátti sjá í dag í einu og sama blaðinu eftirfarandi texa í auglýsingum þar sem um er að ræða sérhæfða starfsemi: 

Ný flýsalögn og Hluturinn er þvoður.

Ef til vill ekki stórvægilegara villur, en leiðir hugann að því hvort við höfum ekki slakað óhæfilega mikið á íslenskunámi og leggjum ekki neina rækt við að fólk geti tjáð sig á íslensku máli með íslenskri setningaskipun en ekki enskri.

Því miður er ekki um neina Pisa greiningu á kennslu í íslensku hér á landi og ekki nokkur samanburður af neinu tagi enda verður honum ekki við komið. Hræddur er ég um að væri hann til staðar þá riði íslenska skólakerfið ekki feitum hesti frá slíkum samanburði frekar en öðrum. 

Raunar sýnir það metnaðarleysi menntamálayfirvalda, að bregðast ekki við þegar ítrekað er skrifað á vegginn ár eftir ár, að fræðsla í íslenska skólakerfinu sé ekki fullnægjandi. 

Ekki er við góðu að búast þegar sjálfur menntamálaráðherra áttar sig ekki á hvað um er verið að tala eins og kom í ljós, í sérstakri umræðu um skóla án aðgreiningar á Alþingi nokkru fyrir þinglok í vor. 

I don´t speak Icelandic

Góðan daginn sagði ég við afgreiðslumanninn. Sá tók ekki undir kveðjuna og þegar ég falaði ákveðinn hlut til kaups, sagðist hann ekki tala íslensku, þannig að ég varð að endurtaka kauptilboðið á ensku. 

Enginn kippir sér upp við það lengur, þó fólk í þjónustustörfum á Íslandi tali ekki íslensku. Viðskiptamálið enskan er óðum að taka yfir í samskiptum fólks. Þeir sem ekki kunna góð skil á enskri tungu lenda iðulega í vandræðum. 

Íslenskan lifir góðu lífi meðal þjóðarinnar vegna þess, sem vel var gert á árum áður. Nú hallar hinsvegar verulega undan fæti. Við höfum því miður ekki sýnt þann þjóðlega metnað að gera kröfu til þess, að þeir sem sinna þjónustustarfsemi á Íslandi fyrir Íslendinga tali íslensku. Af hverju ekki? Er okkur ekki annt um að íslenskan fái að dafna og vera áfram lifandi mál á Íslandi?

Án tungumálsins fjarar undan íslenskri menningu og íslenskri þjóðarvitund. Það skiptir því máli, að við gerum sjálfsagðar kröfur til þess að neytendur eigi undantekningarlítið rétt á því að þjónustuaðilar tali íslensku.

Löggjafinn getur gert ráðstafanir í þessu sambandi og ætti að hafa þjóðlegan metnað til að gera það. 

 

Hvar eru karlarnir?

Í gær var fjallað um geymslu svonefndra menningarverðmæta og malbik í þættinum Kveikur í Ríkissjónvarpinu.

Við umfjöllun um geymslumálin kom á óvart gríðarlegt magn efnis og hluta ríkisvaldinu er ætlað að varðveita. Þrátt fyrir að þátturinn ætti að sýna fram á hve illa væri staðið að geymslumálum, þá kom raunar á óvart hvað vel er staðið að þessum málum víðast hvar miðað við það óhemju magn sem um ræðir. 

Annað sem kom á óvart er af hverju allt það efni sem hægt er að míkrófilma sé ekki míkrófilmað og varðveitt eingöngu með þeim hætti og öðru fargað sem ekki teljast mikilvægir minnisvarðar íslenskrar listar og menningar. 

Í þriðja lagi þá var eingöngu talað við konur enda þær allsstaðar í stjórnunarstöðum á safna og listmunasviðinu.

Þegar fjallað var um malbikið og gæði þess í síðara umfjöllunarefnis Kveiks, var vegamálastjóri, sem er kona líka til andsvara.

Það er ánægjuefni að konur sæki fram og gegni forustu- og stjórnunarhlutverki á sem flestum sviðum í þjóðfélaginu til jafns við karla. Þegar svo er komið að konur hafa haslað sér völl sem stjórnendur til jafns við karla,er þá réttlætanlegt að hafa lög um jafnstöðu kynjana með þeim hætti, að við mat á því hvort ráða skuli konu eða karl til starfa, þurfi sérstaklega að réttlæta það að karlinn var valinn umfram konuna. Sú viðmiðun, sem t.d. réði niðurstöðu í kærumáli gegn Lilju Alfreðsdóttur menntamálaráðherra, á engan rétt á sér lengur og stuðlar frekar að óréttlæti en réttlæti. Við erum á allt öðrum stað en þegar lögin voru samþykkt.

Hinn "kúgaði minnihlutahópur" konur hefur sem betur fer sótt fram og tími er til kominn að af-fórnarlambavæða þennan "kúgaða minnihlutahóp" og viðurkenna að það er ekki um neina lagalega kúgun að ræða gagnvart konum. Við erum fyrst og fremst einstaklingar og það á að velja fólk til starfa vegna hæfileika hvort sem er í pólitík eða öðrum störfum en ekki kynferði. Gamla viðmiðunin á við þjóðfélag sem er ekki lengur til staðar. 

Síldarplan alþýðunnar

Þættir Egils Helgasonar um Siglufjörð eru með því besta, sem unnið hefur verið af heimildarþáttum á RÚV. Þættirnir eru vel gerðir, upplýsandi, fróðlegir og skemmtilegir. Egill á heiður skilinn fyrir þessa þætti.

Þó þættirnir séu vel gerðir, þá skortir stundum á að frásögnin sé rakin frá upphafi til enda. Í þættinum í gær voru tvö atriði, sem kölluðu á frekari skýringar til þess að öll sagan væri sögð og ekkert undan dregið. 

Fyrra atriðið var frásögnin af því þegar kommúnistar brenndu fána Þýska alríkisins, hakakrossfánann hjá ræðismanni Þýskalands á Siglufirði. Sagt var frá því eins og hetjudáð, sem það e.t.v. hefur verið, en þess ekki getið að nokkrum árum síðar höfðu  kommúnistar og nasistar fallist í faðma og fáir voru ötulli við að afsaka herhlaup Hitlers inn í Pólland en íslenskir kommúnistar eftir að Stalín hafði gert friðarsamning við Hitler og hóf sjálfur innrás í Pólland. Hvað gerðu kommarnir á Siglufirði þá? 

Annað atriði, sem var sögulega mikilvægarara að fylgja eftir og gera fullnægjandi grein fyrir var frásögnin af því þegar kommúnistar komu upp  kommúnísku síldarplani, sem átti að sýna fram á yfirburði sovétkerfisins. Frá þessu var sagt í þættinum með nokkuð ítarlegum hætti, en það vantaði rúsínuna í pylsuendann. Hvað varð svo um þessa tilraun? Hvernig gekk hún. Skilaði hún árangri eða lenti  hún í sömu freðmýrinni og önnur sambærileg gæluverkefni kommúnista. Nauðsynelegt hefði verið að þáttastjórnandinn hefði fylgt þessu síldaævintýri kommúnistanna eftir til loka. Annað er í raun ekki boðlegt. 

Eurovision og íslensk tunga

Ríkisútvarpið á skv. lögum, að leggja rækt við íslenska tungu,menningu, sögu þjóðarinnar og menningararfleifð.

Í gær var í sjónvarpsþætti, talað við þá sem standa að lögum, sem keppa um að verða fulltrúi Íslands á næstu Eurovision keppni. Óneitanlega var gaman að sjá margt hæfileikaríkt ungt fólk, sem hefur metnað til að gera sitt besta í tónlistinni og skapa nýja hluti. 

Á sama tíma og hægt var að dást að útsjónasemi, elju og dugnaði þeirra sem talað var við og stefna að því að verða fulltrúar Íslands með framtak sitt á næstu Eurovision, þá fór ekki hjá því að manni hnykkti við að hlusta á tungutakið sem þetta dugmikla fólk á sínu sviði talaði. 

Ef eitthvað var, þá var enskan því tamara en íslenskan þegar kom að því að fjalla um það sem þau eru að gera og hvers þau vænta af þáttöku sinni í keppninni. Nú var þessi þáttur viðtöl við Íslendinga sem keppa að því að koma fram fyrir Íslands hönd á vegum stofnunar, sem ber lögum samkvæmt að leggja rækt við íslenska tungu. Væri það óeðlileg krafa, að RÚV legði þær kvaðir á keppendur fyrir Íslands hönd, að þeir töluðu íslensku þegar fjallað væri um framlag þeirra, jafnvel þó að þeim þyki hentast að texti við lögin séu á ensku.

Þetta er spurning um þjóðlegan metnað og baráttu fyrir því að varðveita tungumál sem á í vök að verjast og við megum ekki sofna á verðinum við að varðveita það, vernda og efla.

Nútíma draugasögur fyrir börn

Sinfóníutónleikar fyrir börn og unglinga, sem útvarpsstöðin BBC gekkst fyrir í Royal Albert Hall í London um daginn var lýst sem einstakri fjölskylduskemmtun. Boðskapurinn var, að jörðin væri að farast vegna hnattrænnar hlýnunar. 

Tónleikarnir byrjuðu með boðskap unglingsins Gretu Thunberg, sem áróðursmeistarar hamfarahlýnunar nota í áróðursskyni. Greta sagði, að nú væri komið að sjöttu fjölda útrýmingu fólks vegna hnattrænnar hlýnunar. Lagavalið á tónleikunum var ætlað til að leggja áherslu á hve staðan væri alvarleg og víða sáust tár á hvarmi, en engin gleði á þessari "frábæru" fjölskylduskemmtun. 

Gagnrýnandi stórblaðsins Daily Telegraph sagði að tónleikarnir hafi verið yfirlýsing um væntanlegar ofsafengnar náttúruhamfarir og hefðu átt að hræða ungt fólk, sem hefði ekki þroska til að takast á við svona boðskap.

Fólk sem telur sig þurfa að koma svona hamfaraboðskap á framfæri hvar sem er við hvern sem er, hvenær sem er, er ekki að gera neitt annað en að reyna að sefja fólk með áróðri. Svona framferði á meira skilt við öfgatrúarbragðahópa, en þá sem vilja bera sannleikanum vitni. 

Breska þingið samþykkti án mótatkvæða í vor að það væri hamfarahlýnun og neyðarástand. Ýmsir hópar hér á landi hafa hvatt til þess, að íslenskir stjórnmálamenn geri það sama. Samt sem áður er ekkert neyðarástand og það er engin hamfarahlýnun. Þær staðreyndir æpa á þá sem hafa augu og eyru opin. Ef Alþingi Íslands lýsir einhverju slíku yfir þá æpir slík yfirlýsing á allt hugsandi og sjáandi fólk, sem yfirgengilegur loddaraleikur.

Sem betur fer varð fjölmiðlastuntið sem Andri Snær Magnason gekkst fyrir við Ok um daginn, sem var fyrst og fremst ætlað til nota í áróðri erlendis, til þess að augu margra opnuðust fyrir því hvað áróður hamfarahlýnunarsinna er óheiðarlegur. En áróðursbragðið heppnaðist vel annarsstaðar en á Íslandi. Hér veit fólk betur og halarófan sem sniglaðist upp og niður Ok í norðannepjunni var aumkunarverð, þar sem fólk stóð með sultardropana lekandi úr nefinu og hrollkalt við að boða hamfarahlýnun. 

Sú mynd opnaði augu margra fyrir því að það er engin hamfarahlýnun og það er ekkert neyðarástand.

Sínum augum lítur hver á höfuðklútinn

Ahmet Necdet Sezer, sem var forseti Tyrklands árið 2003 þegar Erdogan varð forsætisráðherra bauð aldrei konu Erdogan í athafnir og boð í forsetahöllinni, vegna þess að hún var með höfuðklút. Ahmet leit á það sem óviðurkvæmilegt trúartákn, sem táknaði andstöðu við veraldlegar umbætur og hugsunarhátt. Erdogan hefur haldið því fram að þetta væri spurning um að vera tyrkneskur í stað þess að vera með veraldlegan vestrænan hugsunarhátt. Höfuðklúturinn er þannig yfirlýsing um andstöðu við vestræn gildi.

Fimmtán árum síðar árið 2018 breytti fulltrúadeild Bandaríkjanna 181 ára gömlum reglum um bann við að þingmenn bæru höfuðföt af einhverju tagi, til að nýkjörin þingmaður frá Minnesota, þingkonan músliminn Ihan Omar, mætti bera höfuðklút. Bandaríkjaþing sýndi ekki eins mikla staðfestu og forseti Tyrklands 15 árum áður.

Undanlátssemi, aumingjaskapur og vanþekking Vesturlanda varðandi einmenninguna og öfgarnar, sem tröllríða múslímska heiminum í dag er ógnvænleg. 

 

Fulltrúar hverra voru þeir?

Þegar Ísland keppir í íþróttum á alþjóðavettvangi ganga einstaklingar og keppnislið jafnan stolt inn á leikvanginn undir fána Íslands. Sama á við á fundum hjá fjölþjóðastofnunum og venjulega hjá einkaaðilum, þar koma íslendingar að málum undir íslenska fánanum.

Íslendingar eru almennt stoltir af því að koma fram fyrir hönd landsins síns og vilja vera verðugir fulltrúar fyrir þess hönd og eru líka almennt áfram um það að allir viti að þar eru íslendingar á ferð og þeir sýna það með því að veifa þjóðfánanum.

Við atkvæðagreiðslu í söngvakeppni Evrópu í gærkvöldi veifuðu keppnisliðinn stolt fána landa sinna alltaf þegar sjónvarpsmyndavélunum var beint að þeim nema eitt. Lið Íslands.

Þegar íslenska liðið, sem kemur fram fyrir Íslands hönd á kostnað íslenskra skattgreiðenda veifar öðrum fána en Íslands þá er það nýlunda, sem er skammarleg og vonandi kunna þeir sem sendu þetta lið til keppni að taka á því með viðeigandi hætti. 

Vissulega hafa íþróttamenn, listamenn stjórnmálamenn og stjórnmálalegir erindrekar mismunandi skoðanir til manna, málefna og þjóðlanda. En þegar þeir koma fram sem fulltrúar fyrir Íslands hönd þá verða þeir að gera það af alúð og virðingu fyrir landi og þjóð, stoltir af því að vera íslendingar og stoltir af því að veifa íslenskum gunnfána en ekki annarra.