Icesave, vinir eða óvinir.

Það hefur verið fróðlegt að fylgjast með umræðu um svonefndar Icesave skuldbindingar.  Þar hafa margir látið stór orð falla ekki síst í garð Evrópusambandsins og einstakra þjóðlanda og ítrekað er talað um að við þurfum ekki að greiða þessar skuldir "óreiðumanna".

Til upprifjunar þetta:

Ríkisstjórn Geirs H. Haarde lagði fyrir Alþingi þingslályktunartillögu í nóvember 2008 þar sem segir m.a. "Aðilar komu sér saman um að tilskipunin um innistæðutryggingar hafi verið felld inn í löggjöfina um Evrópska efnahagssvæðið í samræmi við samninginn um Evrópska efnahagssvæðið og gildi því á Íslandi með sama hætti og hún gildir í aðilarríkjum Evrópusambandsins. Viðurkenning allra aðila á þessari lagalegu stöðu greiðir fyrir skjótri niðurstöðu samningaviðræðna þeirra sem nú standa yfir um fjárhagsaðstoð við Ísland."

Það er því ljóst að strax í nóvember 2008 var ljóst að lánafyrirgreiðsla til Íslands væri bundin því að tilskipunin um lágmarskinnistæðutryggingar 20.887 Evrur væri virt. Forsenda þess að við fengjum fyrirgreiðslu frá Norðurlöndum eða Alþjóðagjaldeyrissjóðnum var afgreiðsla þessa máls.

Í samræmi við það skrifuðu  Árni Mathiesen þáverandi fjármálaráðherra og Davíð Oddsson þáverandi Seðlabankastjóri bréf til Dominique Strauss-Kahn yfirmanns Alþjóðagjaldeyrissjóðsins  þ. 15.11.2008 þar sem talað er um að Ísland muni virða þessar skuldbindingar. Þar segir í tl. 9

"We will be working constructively towards comparable agreements with all international counterparts for the Iceland deposit insurance scheme in line with the EEA legal framework. Under its deposit insurance system Iceland is committed to recognize the obligations to all insured depositors. We do so under the understanding that prefinancing for these claims is available by respective foreign governments and that we as well as these governments are committed to discussions within the coming days with a view to reaching agreement on the precise terms for this prefinancing."

Samhliða lagði þáverandi ríkisstjórn fram þingsályktunartillögu í nóvember 2008 um að gengið yrði til samninga um Icesave skuldbindingarnar.

"Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að leiða til lykta samninga við viðeigandi stjórnvöld vegna innistæðna í útibúum íslenskra viðskiptabanka á Evrópska efnahagssvæðinu á grundvelli þeirra sameiginlegu viðmiða sem aðilar hafa komið sér saman um"  þskj. 219. 177 mál 136 löggjafarþing:

Í byrjun desember 2008 var þessi þingsályktunartillaga samþykkt af meirihluta Samfylkingar og Sjálfstæðisflokks eða eins og segir í lok nefndarálits meirihluta utanríkismálanefndar þar sem mælt er með samþykki tillögunnar. "Í ljósi þess sem hér hefur verið rakið telur meiri hlutinn óhjákvæmilegt að ráðast í samningagerð sem tillagan gerir ráð fyrir og leggur til að hún verði samþykkt óbreytt.

Samningar fóru síðan fram og ég hef lýst því hér í bloggfærslu að ég tel að illa hafi tekist til og fjármálaráðherra beri ábyrgð á því að skipa samninganefndina svo sem hann gerði og það hafi haft þá þýðingu að við fengum verri samninga en ella hefði verið.

En staðan er sú að í október 2008 fyrir rúmum 9 mánuðum síðan þá var ljóst að semja þyrfti um Icesave skuldbindingarnar. Það var líka ljóst þá að forsenda lánafyrirgreiðslu frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum og Norðurlandanna að Færeyjum undanskildum væri sú að samið yrði um innistæðutryggingarnar.

Í október 2008 áður en fallist var á að semja lá fyrir að allar lánalínur til landsins voru lokaðar. Þess vegna taldi ríkisstjórnin þáverandi eins og ég gat best skilið að brýnt væri vegna hagsmuna þjóðarinnar að ná samkomulagi um máið og þess vegna sendu Árni Matt og Davíð Oddsson bréf til Strauss-Kahn og þess vegna fékk ríkisstjórnin samþykkta þingsályktunartillögu um að  gengið yrði til samninga.

Þetta Icesave mál kemur Evrópusambandinu ekki við að öðru leyti en því að Ísland er aðili að samningi um að tryggja neytendum lágmarksinnistæður á bankareikningum viðskiptabanka og krafan er sú Ísland standi við þann samning. Icesave málið kemur Alþjóðagjaldeyrissjóðnum heldur ekki við að öðru leyti en því að samningurinn um lánafyrirgreiðslu til Íslands er í uppnámi og ekki er farið að tl. 9 í bréfi þeirra Árna Matt og Davíðs frá miðjum október. 

Það er mikilvægt að hafa þetta í huga þegar rætt er um Icesave skuldbindingarnar.

Ég hef alla tíð talið óhjákvæmilegt að ganga ti samninga um svonefndar Icesave skuldbindingar en hafði verulega fyrirvara við meðferð ofangreindrar þingsályktunartillögu á Alþingi og greiddi henni því ekki atkvæði. Nú er staðan sú að fyrri ríkisstjórn skuldbatt sig með ákveðnum hætti. Núverandi ríkisstjórn er búin að skuldbinda sig með undirritun samnings. Alþingi þarf að afgreiða málið með þeim hætti að hagsmunum Íslands sé best borgið.

Fái Icesave samningur Steingríms J ekki meirihluta fylgi á Alþingi þá sé ég ekki annað en ríkisstjórnin verði að segja af sér þar sem hún hefur þá ekki í raun starfhæfan meirihluta til að koma brýnustu málum sínum í gegn um þingið. Þá hefur forsætisráðherra ekki leitað eftir því að fá úr því skorið hvort viðsemjendur okkar fallast á þá fyrirvara sem stór hluti Alþingismanna vill gera áður en þeir fallast á að ríkissjóður ábyrgist þær skuldbindingar sem um ræðir.

Icesave samningurinn er svo alvarlegt mál að það er ekki tækt fyrir formann Framsóknarflokksins eða aðra þingmenn að stunda málflutningsæfingar í ræðustól Alþingis. Það skiptir máli að meiri hluta vilji Alþingis komi fram og málið verði afgreitt frá Alþingi sem allra fyrst með þeim afleiðingum sem það mun hafa í för með sér. En stundaglas Alþingis til afgreiðslu málisins er raunar runnið út og því skiptir máli að bretta upp ermar og ljúka afgreiðslu málsins.

Icesave tefur endurskoðun AGS