Dæmið réttlátan dóm

Þegar hersveitir Karls V Spánarkonungs og keisara hins „heilaga rómverska keisaradæmis“ unnu Wittemberg í trúarbragðastríði kaþólskra og mótmælenda lagði yfirhershöfðinginn til að líkið af villutrúarmanninum Marteini Lúter yrði grafið upp misþyrmt og hent. Spánarkonungur og keisari hafnaði og sagði; „Ég er í stríði við lifendur ekki þá dauðu“.

Nútíminn tekur sér refsivald yfir hinum dauðu. Styttur eru brotnar, bækur og mannorð fólks brennt í vítisloga ákærenda óháð sönnunum um sök og krafist að þeirra bíði sömu örlög og bannfærðra að kaþólskum sið á miðöldum. Sr. Friðrik Friðriksson, ástsælasti leiðtogi í íslensku æskulýðsstarfi hefur orðið harðast úti í þessum nútíma galdrabrennum.

Aðför að honum hófst rúmum 60 árum eftir andlát hans. Nú tveim árum síðar er vert að gaumgæfa, hvað ákærendur höfðu fram að færa og með hvaða hætti dómur var upp kveðinn yfir honum.

Eftir útgáfu bókar um sr. Friðrik þar sem dylgjað var um kynhneigð sr. Friðriks, án þess að sýnt væri fram á sök af hans hálfu, settu þrír einstaklingar, fram dylgjur um sr. Friðrik. Sr. Bjarni Karlsson auglýsti eftir fórnarlömbum og settist síðan ásamt sálfræðingi, í stól rannsakanda, síðan saksóknara og loks dómara. Dómurinn var í samræmi við það sem við mátti búast af fólki með fyrirfram skoðanir á málinu og því vanhæft til að fjalla um það auk þess að þekkja ekki til grunnreglna íslensks réttarfars.

Sr. Friðrik var dæmdur sekur án þess að gætt væri lágmarksreglna réttarríkisins um rannsókn, gagnaöflun, málsvörn og sönnun. Sagt var að „hafið væri yfir skynsamlegan vafa, að sr. Friðrik væri sekur um óviðeigandi háttsemi“ Það þýðir að lögfull sönnun liggur ekki fyrir.

Baráttuna þurfti að reka gagnvart stórmenninu sr. Friðrik þó hann hefði verið dáinn og grafinn í meira en 60 ár, og afrakstur verka hans órækar, mögnuð trúarljóð, KFUM og K, íþróttafélögin Valur og Haukar, skátasveitin Væringjar og karlakórinn Fóstbræður.

Hvað er að mati sr. Bjarna og sálfræðingsins hafið yfir skynsamlegan vafa. Ekkert annað en að þeirra mati óviðurkvæmilegar snertingar blinds aldurhnigins manns á drengjum. Ekki eru ásakanir um gróf brot,ofbeldi, frelsissviptingu, nauðgun eða neitt af því taginu. Eftirtekjan var að blindur maður hefði tekið unga drengi í fang sér, klappað þeim og kysst og þótti ekkert óeðlilegt við það á þeim tíma.

Allt lá þetta fyrir meðan hann lifði og helstu forustumenn þjóðarinnar töldu rétt að hefja fjársöfnun til að reisa styttu af einum besta syni Íslands. Í þeim hópi voru forustumenn í öllum stjórnmálaflokkum, dómarar Hæstaréttar, biskupinn yfir Íslandi og ýmsir höfuðklerkar. Þessir menn hefðu ekki komið að þessu máli ef eitthvað misjafnt hefði verið talið hjá sr. Friðrik.

Ég var 8 ára þegar ég kynntist sr. Friðrik. Þó samskiptin væru aldrei náin utan þess í upphafi þegar ég fékk mislinga í Vatnaskógi og það þurfti að setja mig í einangrun og sr. Friðrik kom þar ítrekað að meðan ég var í einangruninni í herbergi hans. Viðvera hans og nánd var þægileg og mér styrkur í veikindum mínum.

Ég kann ekki aðra sögu að segja af sr. Friðrik þann tíma sem ég þekkti hann, en að mér hafi alltaf þótt nærvera hans þægileg og minnist þess alltaf þegar 23. Davíðssálmur er lesinn eða sunginn, að það var í sérsöku uppáhaldi hjá sr. Friðrik að vísa til orðanna „jafnvel þó ég fari um dimman dal óttast ég ekkert illt því þú ert hjá mér“. Sr. Friðrik vísaði síðan til þess hve huggun og fullvissa væri mikilvæg þegar fólk lenti í erfiðleikum í umróti lífsins, sem ekkert okkar kemst hjá.

Eftir að aðförin að sr. Friðrik hófst stofnuðum við fjölmargir sem kynntumst sr. Friðrik óformleg samtök til að fara yfir málið, kynna okkur til hlítar. Við teljum hafið yfir skynsamlegan vafa“ að niðurstaða sr. Bjarna Karlssonar og Sigrúnar Júlíusdóttur sálfræðings sé yfirborðsleg, ófullnægjandi og röng. Enginn okkar varð þess nokkru sinni var að framkoma sr. Friðriks væri óeðlileg og fjarri fór því að um kynferðislega áreitni eða óviðurkvæmilegar snertingar væri að ræða. Við viljum reyna að gera það sem í okkar valdi stendur til að leiða sannleikann í ljós.

Í grein sr. Halldórs Gunnarssonar í Mbl þ. 12.apríl s.l. „Við grýttum og krossfestum sr. Friðrik“, segir hann frá því þegar sr. Friðrik fór með honum einum í kapelluna í Vatnaskógi þar tók hann í hendur á 10 ára drengnum, fór höndum um hann og kyssti hann síðan á ennið og blessaði. Við aðrir í hópnum höfum svipaðar sögur að segja aldrei var farið yfir eðlileg mörk snertingar. Við sem nutum samvista við sr. Friðrik og leiðbeiningar í kristilegu uppeldi viljum því gera það sem í okkar valdi stendur til að endurreisa mannorð sr. Friðriks Friðrikssonar eins stórbrotnasta æskulýðsleiðtoga, trúarleiðtoga, íþróttaleiðtoga og sálmaskálds íslensku þjóðarinnar.

Jesús sagði við Pílatus að hann væri í heiminn borinn til að bera sannleikanum vitni. Hvað er þá sannleikur sagði Pílatus. Þeirri spurningu svaraði Jesús aldrei en það er okkar sem fylgjum honum að leita eftir sannleikanum og hafna lyginni.

(Grein eftir mig sem birtist í Morgunblaðinu 25.apríl s.l.)