Sporin hræða

Þingmannanefnd Atla Gíslasonar til að fjalla um skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis fór fram á það við ríkissaksóknara með bréfi 14.5.s.l. að hann tæki mál fjögurra fyrrum embættismanna til rannsóknar og ákæru eftir atvikum. Í svari ríkissaksóknara  frá 7. júní s.l. kemur fram:

"Niðurstaða setts ríkissaksóknara er sú að umfjöllunarefni og ályktanir rannsóknarnefndar Alþingis á köflum 21.5.5. og 21.5.6. gefi að svo stöddu ekki tilefni til að efna til sakamálarannsóknar á hendur Davíð Oddssyni, Eiríki Guðnasyni, Ingimundi Friðrikssyni og Jónasi Fr. Jónssyni."

Með einföldum ábendingum sýndi ríkissaksóknari fram á það í ofangreindu svari sínu að ályktanir og ákærugleði þingmannanefndar Atla Gíslasonar ætti ekki við efnisleg rök að styðjast.

Í dag ætlar þessi sama þingmannanefnd að skila áliti til Alþingis og óneitanlega hræða vanhugsuð óheillaspor sem nefndin hefur þegar stigið.

Jónas Jónsson frá Hriflu var dómsmálaráðherra  á árunum 1927 til 1932, hann hafði þá það vald sem dómsmálaráðherra að fyrirskipa sakamálarannsóknir gegn mönnum og hafði einnig það vald að ákveða hvort refsimál skyldi höfða á hendur fólki.  Atburðir þessara ára og glögg hugsun og skilningur á mannréttindum varð til þess að dr. Gunnar Thoroddsen fyrrum prófessor í lögum og forsætisráðherra flutti frumvarp á Alþingi um opinberan ákæranda og sagði þar m.a. í framsöguræðu sinni:

"Það hefur geysimikla þýðingu í hverra höndum ákæruvaldið er og hvernig með það er farið. Það er hin mesta nauðsyn, að það sé í höndum góðra og réttsýnna manna og að  því sé beitt með fullu rétlæti. Í meðferð þessa er tvenns að gæta. Annars vegar, að því sé beitt gegn öllum þeim, sem glæpi hafa drýgt, og hins vegar, að því sé ekki beitt gegn saklausum mönnum.

Það getur haft geigvænleg áhrif, ef maður er ákærður fyrir afbrot, sem hann er alsaklaus af, jafnvel þótt hann verði sýknaður að lokum. Ákæran ein, með öllum þeim réttarhöldum og vitnaleiðslum, varðhaldi, yfirheyrslum og umtali manna ímilli sem sakamálarannsókn eru samfara getur gert honum slíkt tjón, bæði andlega og efnalega að hann bíði þess seint bætur."

Óneitanlega hefur nefnd Atla Gíslasonar þegar komið fram með tilmæli og ábendingar sem benda til að alla vega vilji meiri hluta nefndarinnar sé að koma á pólitískum réttarhöldum jafnvel þó að formaður nefndarinnar hljóti að átta sig á að lögin um Landsdóm eru úrelt og standast ekki ákvæði laga nr. 62/1994  um  mannréttindasáttmála Evrópu sbr. m.a. 2.gr samningsviðauka nr. 7. Einnig mætti nefna ákvæði 1. mgr. 6 gr. samningsins og fleira.

Verði það raunin að Alþingi ákveði að efna til pólitískra réttarhalda, sem ég tel einsýnt að muni enda með mikilli sneypuför þess ákæruvalds, þá má búast við aukinni lausung í þjóðfélaginu og aukinni hættu á pólitískum hefndaraðgerðum gegn pólitískum andstæðingum. 

Ákvæði um ráðherraábyrgð og lögin um Landsdóm voru sett til að reyna að fyrirbyggja það fyrst og fremst að ráðherra misbeitti valdi sínu eða afvegaleiddi löggjafarvaldið með röngum upplýsingum. Resiábyrgð ráðherra byggist ekki á því að hann hefði getað gert betur á grundvelli síðari tíma skýringa.

Óneitanlega óttast ég það að Alþingi setji enn meira niður við meðferð þessa máls en orðið er nú þegar.  Samt sem áður vonast ég til að Alþingismenn láti ekki ímyndaða stundarhagsmuni og pópúlisma byrgja sér sýn eða taki ómálefnalega afstöðu sem getur kostað ríkið mikil útgjöld og álitshnekki þegar upp er staðið.

Pólitískt vald á ekki að ákveða saksókn eða réttarhöld. Meðan ákæruvaldi um ráðherraábyrgð hefur ekki verið komið úr höndum pólitíska valdsins þá verður því ekki beitt svo vel fari. Alþingismenn ættu því að sammælast um að setja nútímaleg ákvæði um ráðherraábyrgð og Landsdóm sem standast þær kröfur sem nú eru gerðar varðandi ákærur og málsmeðferð í sakamálum. 

Þegar grannt er skoðað eru engar forsendur til að höfða mál á hendur þeim fjórum fyrrverandi ráðherrum sem nafngreindir hafa verið í fréttum.  Ákærur á hendur þeim munu því byggjast á pólitísku mati og friðþægingaraðgerðum að hætti stjórnvalda í ríkjum sem við teljum okkur ekki eiga samleið með.

Athugasemdir

[Villi (IP-tala skráð) 11.9.2010 kl. 11:10]

Hvar setur þú mörkin? Þjóðarskútunni var siglt í strand, Ráðherrar flugu þvers og kruss um heiminn til að sannfæra menn um styrk bankanna, menn ábyrgðust Icesave. Ráðherrar brugðust seint og illa við.  Við höfum séð af skýrslunni að pottur hefur verið brotinn í mörg ár.

Ríki sem við teljum okkur ekki eiga samleið með? Áttu við USA? Rannsóknarnefndir hrökkva í gang ef konur ásaka Clinton um áreiti. Hvar er þessi ábyrgð sem alltaf er vitnað til ef þarf að réttlætta hátt kaup?

[Hólímólí (IP-tala skráð) 11.9.2010 kl. 11:15]

Sem almennur borgari og allsendis ófróður um lög og lögsögu umfram hið almenna þá sé ég ekki betur en að ákæra gegn einum ráðamanni í þessu sambandi búi til fleiri vandamál en hún leysir.

Þetta byggi ég á þeirri vissu minni að þorri landsmanna telur flesta, ef ekki alla þá ráðherra og alla þá þingmenn sem sátu á alþingi, a.m.k. frá og með "sölu" bankanna vera seka um vanrækslu í besta falli.

Verði einn eða fleiri ákærðir er ég hræddur um að fari í gang algjörlega óstöðvandi runa ásakana og "nornaveiða" sem á eftir að spilla málum enn meira en orðið er og lengja þar með enn þann tíma sem þurft hefði til að lægja óánægjuöldurnar í þjóðfélaginu.

[Gústaf Níelsson, 11.9.2010 kl. 13:47]

Auðvitað er fráleitt að ætlast til þess að stjórnmálamenn hafi einhverja ófreskisgáfu og geti séð fyrir um afleiðingar allra aðgerða sinna og ákvarðana. Hver ætlar t.d. að taka ábyrgð á röngum og ámælisverðum athöfnum Gylfa Magnússonar fv. viðskiptaráðherra, sem var pólitískt umboðslaus? Væntanlega enginn - kannski Jóhanna forsætis?

Það er enginn vafi á því að ætli núverandi þingmeirihluti að virkja landsdóminn, mun hefjast pólitískt galdrabrennufár í landinu, sem kann að standa lengur en þjóðinni er hollt.

[Villi (IP-tala skráð) 11.9.2010 kl. 17:50]

Eigum við kannski yfirhöfuð nokkuð að vera að rétta í málum nokkurs manns? Þetta minnir mann á þegar góður maður sagði að það þýddi ekkert að dæma olíufélögin í fjársektir, það kæmi bara út í hærra bensínverði!

Þetta þýðir kannski að við verðum að borga þessu fólki bætur vegna óþæginda sem þessi umræða er farin að valda því. Nú fer Árni í mál við ríkið og fær bætur vegna þess tíma sem hann þurfti að sitja á Kvíabryggju. Jafnræðisreglan. "Stelir þú dúk ferðu í fangelsi. Sökkvir þú þjóðarskútu bíða þín góð eftirlaun.

[Sigurður Hreiðar, 11.9.2010 kl. 20:25]

Nú verð ég að játa mig sama sinnis og Hólímólí! Hólímólí!

[Jón Magnússon, 11.9.2010 kl. 20:29]

Villi það er misskilningur hjá þér varðandi Bill Clinton. Málið hvað hann varðar hafði ekkert með áreiti gagnvart konum að gera heldur spurninguna um það hvort hann hefði sagt ósatt eiðsvarinn fyrir dómi. Clinton hjónunum og hjálparfólki þeirra tókst að snúa þessu upp í farsa en það er annað mál.

Það er rangt að þjóðarskútunni hafi verið siglt í strand. Öll starfsemi þjóðfélagsins hélt áfram eins og ekkert hefði í skorist þó að mikilvægustu viðskiptabankarnir og stærstu fyrirtækin færu á hausin. Hvorki þáverandi ráðherrum né öðrum datt í hug að það væri jafn mikil svikastarfsemi í gangi í fjármálalífinu og reyndist vera. Þú skalt ekki gleyma því að allir sem koma að málum eru sammála um að meginsökin liggi hjá bankamönnunum en ekki stjórnmálamönnunum.

Síðan er það inntakið í því sem ég er að segja að ákvæðin um Landsdóm, málsmeðferð og ákæruvald þingsins eru óeðlileg.

[Jón Magnússon, 11.9.2010 kl. 20:31]

Ég er ekki sammála þér um ábyrgð allra H en að öðru leyti er ég það. Ég óttast satt best að segja um framtíð þessa lands miðað við það óendanlega bull sem Vinstri grænir eru að leiða yfir þjóðina með aðstoð nokkurra nytsamra sakleysingja.

[Jón Magnússon, 11.9.2010 kl. 20:34]

Ég er hjartanlega sammála þér Gústaf. En ég held að þetta fólk sem nú mælir með ákærum átti sig ekki á afleiðingum gerða sinna og hvað grundvöllurinn undir slíkum ákærum er vafasamur.

[Jón Magnússon, 11.9.2010 kl. 20:39]

Villi það vill nú þannig til að ég var sá sem benti á samráð olíufélaganna og krafðist rannsóknar á því og þeim yrði refsað sem hefðu unnið til saka nokkru áður en Samkeppnisstofnun byrjaði að rannsaka málið. Að sjálfsögðu eiga þeir sem bera ábyrgð að lögum að sæta refsingu. En það verður að vera í samræmi við eðlilegar reglur réttarríkisins þar sem mannréttindi eru virt. Ég er að benda á það Villi að við erum ekki með umjgörð um eðlileg mannréttindi eins og löggjöfin um Landsdóm og ráðherraábyrgð eru nú.

Þá verður ekki komist hjá að benda á að nefnd Alþingis vann ekki neina rannsóknarvinnu og nefndarálitið er með algjörum ólíkindum léleg endursögn úr skýrslu Rannsóknarnefndarinnnar. Mér er nær að halda að Atli Gíslason hafi náð að leiða nefndina í algjörar ógögnur.

Þá er þingsályktunartillagan sem lögð er fram í nafni allra nefndarmanna með ólíkindum vitlaus

[Jón Magnússon, 11.9.2010 kl. 20:39]

Sigurður Heiðar ertu ekki sammála því sem ég er sammála Hólí eða ertu sammála honum að öllu leyti?

[Helgi Þór Gunnarsson, 12.9.2010 kl. 08:38]

Sæll Jón, hvenær gerir fólkið byltingu, hvenær ætlum við að breyta þessu spillta stjórnmála og bankakerfi? Frá því að ég fékk vit, þá hefur enginn stjórnmálaflokkur komið fram á sjónasviðið með raunhæfa stefnu, þá er ég að tala um stefnu í ríkismálum sem eru í raun og veru hagstæðust þjóðinni í heild, mér finnst stjórnmálamenn alltaf vera í því að púkka upp á einhverja gæðinga hvers flokks fyrir sig. Mér finnst Íslensk pólitík slæm tík, svo ég tali nú um bankakerfið!

Ég er á því að sá gjörningur að láta ríkið taka yfir bankana við bankahrunið hafi jaðrað við föðurlandsvik!!!!

Sem sagt ég er mikið hissa á því hvað þjóðin lætur bjóða sér, er ekki eins gott að láta stóra risann út í Evrópu stjórna hér eins og einhverja pólitíkusa sem eru að róta í rústum bygginga sem brann!

[Jón Magnússon, 12.9.2010 kl. 18:12]

Góð spurning Helgi Þór. Langlundargerð þessarar þjóðar og vilji til að láta draga sig á asnaeyrunum er ótrúlegt.