Til varnar verðtryggingunni

Nú hefur forseti ASÍ stigið fram sem fyrsti maðurinn í varnarlínunni fyrir verðtryggingu lána til neytenda. Framsetning hans er óneitanlega sérstök en samkvæmt fréttum þá bendir hann sérstaklega á að vextir af óverðtryggðum lánum hafi almennt verið hærri en af verðtryggðum.  Í sjálfu sér ekki fréttir og segja ekkert um gildi verðtryggingarinnar. En betra er að veifa tilgangslausum rökum en engum.

Vextir á verðtryggðum íbúðarlánum húsbréfa Jóhönnu Sigurðardóttir voru hærri en vextir eru almennt í dag Gylfa forseta ASÍ til upplýsingar. En það skiptir ekki höfuðmáli.

Það sem skiptir höfuðmáli er að verðtrygging er óhagkvæmasta tegund húsnæðislána sem neytendum stendur til boða í okkar heimshluta. Það er mergurinn málsins og fjöldi kannana sýna þá staðreynd. En forseti ASÍ vandræðast ekkert með það. Hans viðfangsefni og hlutverk að eigin mati er að standa vörð um hagsmuni fjármagnseiganda á kostnað hins venjulega daglaunamanns.

Er maðurinn ekki á vitlausum stað í tilverunni?

Á ekki ASÍ til að gæta hagsmuna launafólks í landinu?

Athugasemdir

[Halldór Jónsson, 23.11.2011 kl. 13:47]

Æ Jón,

Af hverju geturðu ekki rætt það að þessi verðtryggðu húsnæðislán voru einu lánin sem fáanleg voru utan þau sem voru óverðtryggð og veitt npólitískt?

Ég fékk lánað 1967 1/3 af íbúðarverði til 20 ára óverðtryggt.Ég fékk 340.000 af íbúð sem ég keypti fokhelda á 625.000, mest í skuld, flutti svo inn fyrir náð tengdapabba fyrir innan við milljón. Þetta voru ganlar krónur NB. Önnur lán voru ekki í boði.

Þetta tilsvarar líklega húsnæðisláni(eða styrk sem unga fólkið myndi kalla því það segir að ég hafi aldrei borgað neitt) sem nemur 7-10 milljónum í dag. Og engin önnur lán í boði í baunkunum sem þú segir að eigi að lán fólki. Kannski 3 milljónir á víxli ef þú þekktir einhvern sem vildi skrifa uppá. Árskrít á steypu 2 milljónir, lán hjá ömmu og pabba, vaskur í Þorláksson & Norðmann,drasleldhúsinnrétting hjá innflytjanda á 70.000, eldavél hjá Smit og Norland 10.000 osfrv. Dásamlegt basl og áhyggjur sem eru núna gulli laugaðar þegar ævin er á enda.

Svo var víst sett einhver smáverðtrygging á lánið seinna. En þetta er langt að baki svo ég man þetta ekki lengur.

Þetta var basl og maður átti oft varla að éta þó maður fengi sér stundum flösku um helgar eða bruggaði.Maður var ungur, átti börn og var ástfanginn af konunni, átti gamlan bílskrjóð og gerði við hann á götunni. Svei mér ég veit varla hvernig þetta baslaðist allt. Fólk flutti almennt inn í hurðarlaust á steininn beran. Bara SíS og Útgerðin fékk lán í bönkunum, ekki venjulegt fólk.

Svo kom verðtryggingin og allt í einu gátu allir fengið 70-80 % lán og svo seinna í vitleysunni 110 %

Og menn þurftu ekki að kaupa steypuna fyrirfram heldur gátu alltíeinu sparað á banka. En þú ert líklega á móti því að fólk geti átt peningana sína óhulta frá verðbólgunni.

Þú sagðir að peningarnir ættu að koma úr baunkunum. En til þess að banki geti lánað út, þarf hann smá innlögn af peningum sem hann getur svo margfaldað.

Skýrðu ú fyrir lesendum hvernig þú sérð dæmið í heild sinni.

[Sigurður Þorsteinsson, 23.11.2011 kl. 15:34]

Jón, ég ætla nú að verja aðeins málstað forseta ASÍ. Í sjálfu sér er verðtryggingin alls ekki vandamálið. Það er fákeppnin á lánamarkaðinum.  Lífeyrissjóðirnir keyrðu upp ávöxtunarkröfu vaxta sem fengust vegna fákeppninnar. Fyrst og fremst ungt fólk borgaði brúann. Vertryggð lán ættu að vera með mjög lágri ávöxtun þar sem, það form tryggir lánveitendum mikið öryggi. 

Lausnin er fengin í því sem m.a. þú hefur lagt höfuðaherslu á, að raunvextir séu sambærilegir og í nágrannaríkjum okkar. Síðan er unnið út frá því. 

[Kristján B Kristinsson (IP-tala skráð) 23.11.2011 kl. 16:11]

ég held Jón að það séu bara býsna margt af þessu fólki sem þykist vera að vinna að hagsmunum hinna vinnandi stétta sem er í sporum Gylfa, hvort þetta er vanþekking á eigin stöðu eða eitthvað allt annað skal ósagt látið. 

[Marinó G. Njálsson, 23.11.2011 kl. 18:07]

Ég held að sagan á Pressunni um 17 m.kr. lán sem greiða þarf til baka með 140 m.kr. segi okkur best hvað verðtryggingin er vitlaus.  Það þarf ekki nema eitt stutt verðbólguskot, þá er árangur marga ára rokinn út í veður og vind.  Hvernig getur það verið gott fyrirkomulag?  Við viljum lánakerfi eins og það er í Danmörku eða Noregi, þar sem lántakar geta valið á milli fastra, breytilegra eða fljótandi vaxta sem gilda þá til 3 - 5 ára í senn.  Við viljum vexti sem eru lágir og viðráðanlegir fyrir almenning, þannig að fólk greiði allan kostnað af láninu milli gjalddaga þess á hverjum gjalddaga, en ekki að hluti kostnaðar verði að einhverri vítisvél.

[Sigurður Haraldsson (IP-tala skráð) 23.11.2011 kl. 18:20]

Jón, það er ekki oft sem ég er algjörlega sammála þér en mat þitt á Gylfa Arnbjörnssyni er að mínu vit alveg rétt, sá maður er í baráttu fyrir einhverja aðra en alþýðu manna og sorglegt að sjá hvernig verkalýðshreyfingin er orðin taglhnýtingur okurlánastarfsemi lífeyrissjóðanna.  En erum við ekki samhérjar líka í að afnema lífeyrissjóðakerfið í núverandi mynd, eða besta lífeyrisjóðakerfi veraldarinnar að mati fyrrverandi forstöðumanns Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands, Tryggva Þórs Herberssonar.

En annað í leiðinni og kanski til varnar verðtryggingu. Verðtrygging þarf ekki að vera slæm ef hún væri útfærð eins og lög segja til um, eða að verðtryggja greiðslur, þá gæfi það rétta mynd af verðlagsþróun lána, en eins og þetta er útfært núna andstætt lögum þá er um okurlánastarfsemi að ræða, með leyfi dómstóla landsins og Seðlabanka.

Sigurður Haraldsson

[Kjartan Eggertsson, 23.11.2011 kl. 20:06]

Sæll Jón.

Hin meinta verðtrygging hefur fyrir löngu orðið viðskila við upprunalegan tilgang sinn. Hún er nú fyrst og fremst tæki til að ræna eignum fólks. Verðtryggingin er vitlaust reiknuð. Framkvæmd hennar er glæpur, -svo einfalt er það.

[Sigurður Ingólfsson, 23.11.2011 kl. 21:56]

Já þessi formaður ASÍ er líkt og umpólaður áttaviti.Ef hann bendir okkur að fara norður er réttast að stefna í suðurátt. En hann talar að vísu ansi sannfærandi.

[Jón Magnússon, 23.11.2011 kl. 23:38]

Halldór erum við sérstakt fyrirbrigði á jarðkringlunni hér á Íslandi. Ganga ekki almenn efnahagslögmál upp hér eins og t.d. í Noregi og Svíþjóð. Af hverju þarf að vera miklu dýrara að fá lán hér en þar. Af hverju þurfa lánveitendur miklu betri tryggingu og hærri vexti hér en þar. Er ekki eitthvað að hjá okkur í okkar umhverfi þegar svo er. Þarf ekki að laga það í stað þess að hjakka alltaf í sama farinu eins og forréttindaaðall verkalýðsrekendanna vill gera.

[Jón Magnússon, 23.11.2011 kl. 23:41]

Það er alveg rétt hjá þér Sigurður. Fákeppnins á lánamarkaðnum gerði lán dýrari hér en annarsstaðar í okkar heimshluta. Þess vegna verður að standa vörð um hagsmuni lántakenda þannig að þeir verði ekki ofurseldir okri fákeppninnar.  Íslensku bankarnir voru í útrásinni að bjóða lán í Danmörku, Noregi og Svíþjóð óverðtryggð á lægri vöxtum en þeir buðu íslenskum neytendum verðtryggð lán.

[Jón Magnússon, 23.11.2011 kl. 23:42]

Já Kristján þarf ekki að segja það. Er ekki nauðsynlegt að íslenskt launafólk átti sig á að jarmlið lífeyrissjóðanna er ekki að vinna fyrir það.

[Jón Magnússon, 23.11.2011 kl. 23:42]

Hjartanlega sammála Marinó.

[Jón Magnússon, 23.11.2011 kl. 23:44]

Jú við erum líka samherjar í því máli  Sigurður

[Jón Magnússon, 23.11.2011 kl. 23:44]

Já það er alveg rétt hjá þér Kjartan. En hvers vegna sér Gylfi þetta ekki?

[Jón Magnússon, 23.11.2011 kl. 23:45]

Það er rétt Sigurður Ingólfsson, Gylfi er með munninn fyrir neðan nefið og kann að nota hann. En það er ekki þar með sagt að hann segi það sem kemur launafólki best.

[Gunnar Heiðarsson, 24.11.2011 kl. 08:17]

Ástæða þess að Gylfi vill halda í verðtrygginguna er einföld, Jón. Með verðtryggingu getur hann lofað og prísað ESB og haldið fram þeirri fyrru að með inngöngu sé hægt að losna við verðtrygginguna. Þetta hefur verið eitt af hans aðal rökum fyrir inngöngu í ESB. Ef verðtrygging verður afnumin eru þessi rök hans fallin. svo einfalt er það, eins og reynda Gylfi sjálfur!

Þegar verðtrygging var sett á var talið nauðsynlegt að gera það til að ná tökum á efnahagsstjórninni. Hún var miklu víðtækari en bara á lánsfé og fleira sem fylgdi eins og verðstöðvun á vörur og álagningar. Þetta var átak til að koma málum til betri begar og hugsað til skamms tíma og var það vissulega, nema gagnvart lánsfé. Þar er þetta enn.

Stjórnun landsins hefur mest um það að segja hvort og hvernig hagkerfið stendur sig. Ef sú stjórnun er í lagi þarf enga verðtryggingu, en þá er líka sama þó hún sé við líði því þá skaðar hún heldur engann.

Of mikið lánsfé, eins og hér var á árunum fyrir hrun skapar þörf fyrir verðtryggingu. Þá er hætta á að fólk taki meiri lán en það ræður við. Þar liggur hluti vandans.

Ekkert er þó að sjá að núverandi stjórnvöld séu að laga þetta. Hagstjórnin í molum og markvisst unnið gegn öllu sem getur komið til hjálpar. Nýjustu fréttir sína hvert stefnir. Þeir sem yfirspenntu sig fyrir hrun og voru margir í reynd komnir á hausinn vorið 2008, vegna of mikillar lántöku, er hjálpað. Þeir sem fóru varlega og áttu 40-50% af þeim eignum sem þeir voru skráðir fyrir eiga nú ekkert. Bönkum hefur verið færðar þær eignir. Það fólk er nú komið fram á brún hengiflugsins og ekkert gert til hjálpar.

Bankar hafa fitnað svo vegna aðgerða stjórnvalda, að þeir eru í raun búnir að afnema verðtrygginguna sjálfir. Málið var ekkert svo flókið eftir allt saman. Einungis þurfti að draga svolítið saman í þeim glórulausu lánveitingum sem hér tíðkuðust.

[Jón Magnússon, 24.11.2011 kl. 09:39]

Þakka þér fyrir þetta innlegg Gunnar. Alveg sammála þér.

[Emil Emilsson (IP-tala skráð) 24.11.2011 kl. 11:47]

hér eru tvær greinar um málefnið sem eru áhugaverðar.

http://www.pressan.is/pressupennar/Lesa_Olaf_MArgeirsson/stadgreidd-verdtrygging

og svo greinin sem er vísað í í greininni hér fyrir ofan

http://www.gamma.is/frettirgreinar/nr/79

Þetta tekur á stærsta vandamáli verðtryggingarinnar

[Jón Magnússon, 24.11.2011 kl. 21:37]

Þakka þér fyrir þetta innlegg Emil.