Verðhækkanir, dagvöruverslun og verðbólga

Verðbólga mælist 5.3% og fer vaxandi. Hvernig getur verið svona mikla verðbólgu í landi þar sem gengi gjaldmiðilsins er nánast stöðugt vegna gjaldeyrishafta og launahækkanir litlar.

Í fréttum í kvöld var sagt að jólasteikin hefði hækkað um 40% sú hækkun hefur ekki verið skýrð.  Víðast hvar í Evrópu mundu talsmenn launþega, neytendur og stjórnmálamenn krefjast svara við því af hverju svona miklar verðhækkanir hafi orðið á vörum sem ættu eðli máls samkvæmt ekki að hækka meira en nemur innlendum kostnaðarhækkunum.

Vöruverð á Íslandi er óeðlilega hátt miðað við laun og gengi, og hefur farið hækkandi án þess að eðlilegar skýringar hafi komið fram á nema örlitlum hluta. Verð á nánast allri innlendri framleiðslu hefur hækkað umtalsvert umfram launa- og kostnaðarhækkanir. Það þýðir að einhver er að taka meira til sín en áður. Hver eða hverjir skyldu það nú vera?

Alþingismenn telja eðlilegt að færa réttarfarið í landinu í hendur rannsóknarnefnda og þá væri e.t.v. mikilvægasta rannsóknarnefndin sú, sem þeir eiga eftir að skipa. Það er eftirlitsnefnd með eðlilegri verðþróun og verðlagningu í dagvöruverslun. Sú nefnd mundi ekki fjalla um söguskýringar eins og hinar heldur væri viðfangsefni hennar samtíminn og framtíðin.

Nýlokið er hlutafjárútboði í fyrirtækinu Hagar, sem rekur meginn hluta dagvöruverslunar í landinu. Allir hlutir sem voru til sölu í Högum,  seldust upp á svipstundu.  Þeir sem sjá sér hagnaðarvon í að kaupa í Högum telja að flá megi feitan gölt þar sem íslenskir neytendur eru. 

Þrátt fyrir að íslensk dagvöruverslun sé dýr og óhagkvæm, þá sjá fjárfestar þar samt mikla hagnaðarvon. Mikilvægt væri að fá vitrænar skýringar á því.

Alþýðusambandið sem annast um verðkannanir gæti gefið launafólki þá jólagjöf að fara að vinna af alvöru gegn óeðlilegum verðhækkunum í landinu.  Verðhækkanir eru kjararýrnun launþega, en hér á landi hittir það launþega tvöfalt vegna verðtryggingarinnar.

En hvernig er það fjárfestu lífeyrissjóðirnir e.t.v. mikið  í Högum? Sé svo er ASÍ þá úr leik í baráttunni fyrir réttlátri verðlagningu í dagvöruverslun fyrir launþega?

Athugasemdir

[Sigurður (IP-tala skráð) 22.12.2011 kl. 00:29]

Góður pistill, takk. Ég læt mér detta í hug, að ríkið, bankar og milliliðir, þar á meðal í landbúnaði, hafi einnig allmikil áhrif á vöruverð. Hvaða þjóðir hafa náð mestum árangri í að halda niðri vöruverði? Hvað er hægt að læra af því, ef eitthvað? Gleðileg jól.

[Emil Emilsson (IP-tala skráð) 22.12.2011 kl. 09:28]

Þú mátt ekki gleyma jólagjöfinni í ár, skattahækkunum þær hafa áhrif á verðbólgu.

Nú svo hefur takmarkaður innflutningur á kjúklingakjöti sem dæmi, mjög slæm áhrif á verð, kjúklingabringur t.d. eru fáránlega dýrar hérlendis.

[Jón Magnússon, 23.12.2011 kl. 15:40]

Þakka þér fyrir Sigurður. Ég er alveg sammála þér með þá aðila sem þú nefnir. Ég held að t.d. Svíar hafi náð mjög góðum árangri og allt er þetta spurning um vöruverð miðað við laun í landinu. Vöruverð í Noregi er t.d. hátt, en miðað við launin í landinu er það miklu lægra en hjá okkur.

[Jón Magnússon, 23.12.2011 kl. 15:41]

Alveg rétt hjá þér Emil.

[Halldór Jónsson, 23.12.2011 kl. 21:56]

Ekki gleyma brottfalli verðmerkinga sem kaupmenn eiga að setja á hvern hlut sem til sölu er í þeirra sjoppu. Fáránleg röksemdafærsla að framleiðendur hafi stuðlað að verðbólgu með leiðandi verði. Þessu verður að breyta strax. Og svo ætti þetta ASÍ fyrirtæki hans Gylfa að fara að standa í lappirnar í stað daglegri Samfylkingaþjónkun sinni með þöggun á öllu óþægilegu sem frá því selskabi kemur.

[Jón Magnússon, 24.12.2011 kl. 10:07]

Sammála því Halldór