Atlagan að stjórnarskránni I.

Hópur fólks krafðist þess í kjölfar bankahruns 2008 að gerðar yrðu víðtækar breytingar á stjórnarskránni. Helsti sporgöngumaður þeirra sjónarmiða Þorvaldur Gylfason prófessor hélt því fram þá og raunar enn að stjórnarskráin hefði eitthvað með bankahrunið að gera. Sú fullyrðing er röng.

Á tímum upplausnar og vantrausts er eðlilegt að ýmsar kröfur og sjónarmið komi fram sumar gagnlegar aðrar ótækar og jafnvel hættulegar lýðræði og þingræði. Ein slík var ákvörðun stjórnarflokkana um að gera atlögu að stjórnarskránni.

Atlagan byrjaði með frumvarpi til stjórnskipunarlaga vorið 2009. Fyrsti flutningsmaður var Jóhanna Sigurðardóttir og Steingrímur J. Sigfússon fylgdi á hæla henni eins og venjulega. Þar var m.a. lagt til að kosið yrði sérstakt stjórnlagaþing skipað 41 þjóðkjörnum fulltrúum. Frumvarpið náði ekki fram að ganga þar sem að þingmenn Sjálfstæðisflokksins lögðust gegn því að lagt væri upp í stjórnskipulega óvissuferð með því að framselja þennan mikilvægasta þátt löggjafarvalds Alþingis til annars aðila.

Í framhaldi af því var haldið fram m.a. af núverandi forsætisráðherra að ekkert þýddi við sjálfstæðismenn að tala þeir vildu engar breytingar á núverandi stjórnarskrá. Þessi fullyrðing er röng.

Þingmenn Sjálfstæðisflokksins hafa í áranna rás borið fram margvíslegar breytingar á stjórnarskrá og um endurskoðun ákveðinna kafla hennar. Þeir hafa haft forgöngu um málefnalega skoðun stjórnarskrárinnar og það er fremur við alla aðra að sakast um það að nauðsynlegar breytingar á stjórnarskránni hafi ekki náð fram að ganga.

Vorið 2009 lögðu þingmenn Sjálfstæðisflokksins í sérnefnd um stjórnarskrármál m.a. fram tillögur sem miðuðu að því að þjóðin greiddi atkvæði um tillögur um breytingar á stjórnarskrá skv. ákveðnum reglum eftir að Alþingi hefði samþykkt slíkar breytingar.

Þá var lögð fram eftirfarandi tillaga af hálfu þingmanna Sjálfstæðisflokksins varðandi auðlindamál:

"Við stjórnarskrána bætist ný grein 79.gr.svohljóðandi: Íslenska ríkið fer með forsjá, vörslu og ráðstöfunarrétt þeirra náttúruauðlinda sem ekki eru í einkaeigu og hefur eftirlit með nýtingu þeirra eftir því sem nánar er ákveðið í lögum. Slíkar auðlindir má hvorki selja né láta varanlega af hendi."

Af hverju var þessi tillaga ekki samþykkt sem og tillaga okkar Sjálfstæðismanna um breytingar á stjórnarskránni vorið 2009? Það var ekki neinn efnislegur ágreiningur um þær tillögur enda settar fram af hálfu Sjálfstæðismanna til að ná samkomulagi um breytingar á stjórnarskránni.  

Ríkisstjórnin hafði ekki áhuga á að ná fram málamiðlun eða breytingum vegna þess að Jóhanna og Steingrímur ætluðu sér að nota það í kosningabaráttunni að það væri nauðsynlegt að efna til stjórnskipulegrar óreiðu í landinu með því að kjósa stjórnlagaþing og kollvarpa gildandi stjórnarskrá.

Þessi ljóti leikur þeirra Jóhönnu og Steingríms hefur síðan snúist í höndum á þeim og allt farið úrskeiðis.  

Rúmum milljarði hefur verið eytt af almannafé vegna þessarar kosningabombu Vinstri Grænna og Samfylkingarinnar. Afurðin tillögur stjórnlagaráðs,  sem kostað hafa rúman milljarð er óskapnaður.

Nú er efnt til ólögmætrar þjóðaratkvæðagreiðslu um tillögur ólögmæts stjórnlagaráðs. Vonandi verður það gæfa þjóðarinnar að segja NEI við þessum tillögum á laugardaginn kemur. 

Þannig að Ísalands óhamingju verði ekki allt að vopni.  

Athugasemdir

[Anna Benkovic Mikaelsdóttir, 13.10.2012 kl. 17:30]

Þetta er ekki rétt, þjóðaratkvæðagreiðslan um íslenska stjórnarskrá er ekki ólögleg.

Þjóðfundur markaði skýrt hugmyndir slembiúrtaks íslendinga um samfélagsgerðina í framtíðinni. Þessar tillögur eru afraksturinn.

522 manneskjur voru í boði til stjórnlagaþings.

[Kristján Þorgeir Magnússon (IP-tala skráð) 13.10.2012 kl. 18:35]

Vel orðuð grein. Sammála þessu. "NEI" við vanhugsuðum, óvönduðum og hættulegum tillögum ólögmæts stjórnlagaráðs í ólögmætri atkvæðagreiðslu.

Hinsvegar merki ég "JÁ" við spurninguna um þjóðkirkjuna.

[Sveinn Jónsson (IP-tala skráð) 13.10.2012 kl. 20:54]

Glæsilegur og vel skrifaður pistill hjá þér. Hjartanlega sammála þessu.

[Jón Magnússon, 13.10.2012 kl. 23:06]

Það var ekki farið eftir lögum varðandi ákvörðun um kjördag Anna þess vegna er þjóðaratkvæðagreiðslan ólögleg.  Ég er ósammála þér um að þjóðfundur hafi eða hafi getað markað skýrar hugmyndir um breytingar á stjórnarskrá. Þannig gera menn ekki breytingar af viti á stjórnarskrá.

Skiptir engu máli hvað það voru margir sem gáfu kost á sér í stjórnlagaþingkosningunum. Þær voru ógildar og þess vegna bar að láta kjósa aftur. Þannig er farið að í lýðræðisríkjum þegar kosningar eru ógildar. En hér var það minni hluti alþingis sem ákvað að hafa stjórnlagaráð og velja þá í ráðið sem höfðu verið kjörnir í ógildum kosningum.  Svona framkvæmd er fyrir neðan allar hellur og fordæmanleg.

[Jón Magnússon, 13.10.2012 kl. 23:07]

Þakka þér fyrir Kristján. Það verður hver að gera hlutina eins og hann telur rétt. Aðalatriðið er að tillögum stjórnlagaráðsins sem slíkum verði hafnað.

[Jón Magnússon, 13.10.2012 kl. 23:08]

Þakka þér fyrir Sveinn.

[Magnús Jónsson, 14.10.2012 kl. 00:40]

Jón : það þyikir mér stinga í stúf, þegar talað um að þjóðfundin,  að þar hafi setið fólk sem var valið af handahófi úr þjóðskrá??, þar sátu allir þingmen landsins ásamt ráðuneitisstjórum og fylgifiskum eða er þetta ekki rétt hjá mér???.

[Jón Valur Jensson, 14.10.2012 kl. 01:25]

Þakkir séu þér, nafni, fyrir góða og upplýsandi grein-- athyglisvert t.d. þetta sem þú minnir á um tillögu sjálfstæðismanna um "að þjóðin greiddi atkvæði um tillögur um breytingar á stjórnarskrá skv. ákveðnum reglum eftir að Alþingi hefði samþykkt slíkar breytingar," sem sé að ekki yrðu þá einfaldlega almennar þingkosningar, heldur kosið sérstaklega um hverja tillögu. Og ef það er gert, ráða líka allir betur við taka afstöðu til frekar fárra mála í einu, t.d. fimm, eða í mesta lagi 10-15 breytinga, í stað þess, sem "stjórnlagaráðið" ólöglega lymskaðist til núna: að býtta út á billegan hátt allri stjórnarskránni til að troða sínu eigin plaggi upp á okkur í staðinn og auglýsa síðan ákaft meint ágæti þess með því að veifa nokkrum lystugum fíkjum, t.d. um rétt til þjóðaratkvæðis og um þjóðarauðlindir (þar sem sveitarfélögin virðast þó ekki eiga að fá að halda sameignum sínum), en forðast hins vegar að láta mikið bera á margfalt fleiri skemmdum eplum í körfunni.

Já, líka þetta, Jón, var gott að vera minntur á, tillögu sjálfstæðismanna sem þú nefnir um "náttúruauðlindir sem ekki eru í einkaeigu," þessi setning ykkar um þær bendir nú ekki til, að til hafi staðið að gína neitt yfir þeim: "Slíkar auðlindir má hvorki selja né láta varanlega af hendi."

En Jóhönnuliðið hefur ekki viljað láta ykkur fá framgang með þessar ágætu tillögur, heldur stefnt frá upphafi að allsherjaruppstokkun -- eins og í þessum 114 greina risapakka -- því að þá bæri minna á ýmsum ófyrirleitnum ákvæðum þar, m.a. Evrópusambandsvænum, einkum með auðveldri heimild til fullveldisframsals í stað núverandi varnar fyrir einkarétt Alþingis (og forsetans og þjóðarinnar) til löggjafarvalds yfir Íslendingum (inntaka landsins í Esb. er þannig bönnuð skv. núverandi stjórnarskrá).

[josef asmundsson (IP-tala skráð) 14.10.2012 kl. 09:13]

Í núverandi stjórnarskrá er grein(minnir að það sé 79.) sem tilgreinir hvernig hvaða leið skuli farin ef breyta þarf einstökum þáttum stjórnarskrár.Er reyndar á því að breyta ætti þeirri grein á þann veg að þjóðaratkvæði gilti en ekki þingmeirihluti.Get ekki tekið þátt í þessari þjóðaratvæðisgreiðslu út af eftirfarandi ástæðu.Er á móti því  að tillögur stjórnlagaráðs séu hafðar sem viðmið vegna þess ekki var um löglega kosningu þess að ræða á sínum tíma(allt of lágt hlutfall kosningarbærra sem kusu).Þess fyrir utan finnst mér ekki rétt að spyrða saman spurningum 2 og 3 og sennilega fleirum vegna þess að kjósa þarf í raun um hvert atriði fyrir sig til að fá rétta niðurstöðu.

[Árni Gunnarsson, 14.10.2012 kl. 10:25]

Breyttu þessu Jón minn í hvelli. Þú ert búinn að brengla hugtökum; fumherji/leiðtogi sem þú telur Þorvald Gylfason vera í þessu máli má ekki kallast sporgöngumaður. Sporgöngumennirnir feta í spor foringjanna.

Kv.

(Þetta áttu ekki að birta á síðunni.)

[Jón Magnússon, 14.10.2012 kl. 10:40]

Þeir höfðu seturétt. Ég veit ekki hve virkan þátt þeir tóku í störfum þessa fundar. Sem í sjálfu sér var ágæt hópeflissamkoma svo langt sem það nær. Það var engin ágreiningur um hugmyndirnar sem þaðan komu um frið, kærleika og heiðarleika. En tillögur stjórnlagaráðs byggjast ekki á slíku að neinu leyti frekar en núverandi stjórnarskrá.

[Jón Magnússon, 14.10.2012 kl. 10:46]

Þakka þér fyrir Jón Valur. Mér kom satt að segja á óvart að stjórnlagaráðinu skyldi detta í hug að fara að gera nýja stjórnarskrá og skipta iðulega út vönduðu orðalagi fyrir óvandað sama efnis. Þá eru ákveðin atriði falin í textanum sem lítið eða ekkert er minnst á, en endalaust klifað á atriðum eins og: Ertu á móti þjóðaatkvæðagreiðslum. Ertu á móti þjóðareign á auðlindum o.s.fr.v. Málið snýst ekki um það og þarf ekki að koma til ágreinings um að koma slíkum ákvæðum inn í stjórnarskrá. Það eru hins vegar mörg önnur sem ágreiningur er um og þeim er laumað með og lítt rædd eins og þú bendir réttilega á Jón Valur.

[Heimir Lárusson Fjeldsted, 14.10.2012 kl. 10:46]

Segi nei við fyrstu spurningunni.

[Jón Magnússon, 14.10.2012 kl. 10:48]

Er þá ekki rétt Jósef að þú mætir á kjörstað og kjósir NEI við fyrstu spurningunni. Er það ekki rökréttara miðað við þau réttmætu sjónarmið sem þú setur fram í athugasemdinni.

[Jón Magnússon, 14.10.2012 kl. 10:51]

Viltu þá Árni að ég kalli Þorvald Gylfason Foringja? Finnst þér hann vera á þeim stalli að það sé rétt?

Í sjálfu sér setur hann fram því miður sjónarmið í seinni tíð sem minna frekar á hugmyndafræði Il Duce á Ítalíu upp úr 1930, en lýðræðissinnaðra stjórnmálamanna.

[josef asmundsson (IP-tala skráð) 14.10.2012 kl. 12:16]

Jón,það er alltaf spurning um það hvort maður á að spila leikinn þegar leikreglurnar eru sýnilega rangar.Svo er það reyndar engar uppl. hvar við "útlendingarnir" í noregi eigum að kjósa .Það virðist að maður þurfi að skrá sig í þetta ´"áhugamannafélag um nýja stjórnarskrá" tiil að fá einhverjar upplysingar.

[Elle_, 14.10.2012 kl. 21:05]

Pétur Gunnlaugsson er búinn að vera að fullyrða í ÚSögu lengi að Jóhönnuráðið sé ekki ólögmætt.  Og líkl. valda miklum skaða.  Getur verið að hann viti það ekki?  Getur kannski verið að hann og ýmsir vilji bara nafn sitt í nýja stjórnarskrá sem við þurfum ekki, samkvæmt löglærðum mönnum.  Óþarfi að rústa gömlu stjórnarskránni þó kannski hafi mátt bæta hana í rólegheitunum.  Vissulega gert í flýti og offorsi Jóhönnu og co. við að eyðileggja fullveldisákvæðið og koma landinu undir erlent yfirvald. 

Vonandi ógildir Hæstiréttur þessa ólögmætu vitleysu aftur.  Vil líka segja við Kristján að ef hann merkir JÁ við spurningu, getur hann held ég ekki sagt NEI við 1. spurningunni nema ógilda seðilinn.  Jón getur þá sagt hvort ég fer með rangt mál.

[Jón Magnússon, 14.10.2012 kl. 21:56]

Heimir það skiptir líka mestu máli að segja NEI við fyrstu spurningunni.

[Jón Magnússon, 14.10.2012 kl. 21:58]

Þetta er athyglisvert Jósef. Er ekki hægt að kjósa utankjörstaðar í sendiráðinu?  Stundum verður maður að spila leikinn þó að rangt sé farið að af hálfu andstæðingsins vegna þess að ef maður gerir það ekki þá verður niðurstaðan e.t.v. verri. Það gildir í þessu máli sýnist mér.

[Jón Magnússon, 14.10.2012 kl. 22:01]

Pétur Gunnlaugsson tók sæti í stjórnlagaráðinu og eðlilega ver hann þá gerð sína þó hann geri það af mikilli hörku og ekki alltaf á réttum forsendum og misnoti eigin fjölmiðil hroðalega í því sambandi.

Það er hægt að kjósa um allar spurningarnar.  Þannig er þetta Elle.

[Árni Gunnarsson, 15.10.2012 kl. 21:23]

Þetta var undarlegt svar Jón og mætti margt um það segja en ég læt þetta nægja.

Það er óskylt mál þessu umræðuefni hvað mér finnst að eigi að kalla Þorvald Gylfason vegna aðkomu hans að breyttri stjórnarskrá.

Mín ábending til þín var vinsamleg og óskyld þínu pólitíska tilfinningauppnámi í tengslum við ágæt störf stjórnlagaþingsins. Hún beindist einvörðungu að réttri málnotkun. Þú niðurlægir ekki mig eða Þorvald Gylfason með því að klúðra merkingu nafnorðsins sporgöngumaður. 

[Jón Magnússon, 16.10.2012 kl. 00:04]

Mér hefur aldrei dottið í hug að niðurlægja þig Árni það er einhver misskilningur. Ég ber mikla virðingu fyrir þér.