Valdarán og lýðræði

Ráðamönnum í Bandaríkjunum, Bretlandi og Frakklandi er svo umhugað að koma á lýðræði að þessi lönd eitt eða fleiri hafa á undanförnum árum staðið fyrir eða stutt að stjórnendum væri velt úr sessi í Írak, Afganistan, Líbýu og Egyptaland. Ekkert lýðræði er í raun í neinu þessara landa í dag.

Á sínum tíma hröktu Bretar svokallaða stjórn hvíta minnihlutans undir forustu Ian Smith frá völdum í Rhodesíu, sem nú heitir Zimbabwe. Þá voru haldnar kosningar og þar sigraði uppreisnarforingi Robert Mugabe að nafni sem setið hefur við völd síðan eða rúm 30 ár og kosningar í landinu verið meira upp á grín en raunveruleiki. Hert harðstjórn tók við undir formerkjum lýðræðis og Vesturlönd fögnuðu.

Þegar Mubarak hafði verið hrakinn frá völdum í Egyptalandi og Morsi frá Múslimska bræðralaginu kjörinn forseti með litlum meiri hluta atkvæða, tók Morsi strax til við að koma á stefnu múslimska bræðralagsins, Sharia lögum, þrengja réttindi kvenna og ýmissa minnihlutahópa þ.á.m. kristinna Kopta. Menntafólkið sem studdi uppreisnina gegn Mubarak snérist fljótlega gegn Morsi og sá að það var kominn nýr einræðisherra í stað Mubarak. Ástandið hafði ekki batnað. En Vesturlönd mótmæltu og kröfðust þess að Morsi yrði settur í embætti. 

Svo virðist sem ráðamönnum á þessum vesturlöndum sjáist yfir að lýðræði er ekki bara fólgið í kosningum einu sinni. Lýðræði þýðir svo mikið meira t.d. að almenn mannréttindi séu virt, réttindi minni hluta og reynt verði að ná málamiðlun um mikilvægustu þjóðfélagsmál sé þess kostur. Fólkið í þessum löndum er ekki sérstaklega að kalla á lýðræði. Það er að kalla á öryggi, atvinnu og lífsafkomu. 

Einu sinni átti ég þess kost að hlusta á erindi manns sem hafði verið varakonungur, sendiherra o.sfr.v. í mörgum löndum í mismunandi heimsálfum á blómatíma breska heimsveldisins. Hann sagði að virkasta lýðræðið sem í raun hefði verið komið á í fyrrum nýlendum Breta á þeim tíma væri í Tanganæka þar sem aldrei væru kosningar en ættflokkarnir væru svo margir og tiltölulega jafnstórir að ættbálkahöfðingjarnir mynduðu þjóðarráðið eins konar Alþingi og það hefði gefið góða raun. Hann gaf að öðru leyti lítið fyrir lýðræðið í fyrrum breskum nýlendum og möguleika vestrænna þjóða til að koma sínu stjórnarfari til gerólíkra landa þar sem menn skorti skilning á innviðum samfélagsins.

Mikið væri gott ef þeir Obama, Cameron og Hollande skoðuðu heimssöguna, berðust fyrir almennum mannréttindum en léti ólíkar þjóðir og siðmenningu þeirra að öðru leyti í friði.  Þeir gætu t.d. byrjað á að skoða að hvergi er fleira fjölmiðlafólk og stjórnarandstæðingar í fangelsum í svokölluðu lýðræðislandi en Tyrklandi Erdogans.  Skyldi einhver forustumaður vestrænna þjóða gera athugasemd við það?