Valdníðsla

Það gerist sem betur fer ekki oft, að ráðherra í ríkisstjórn Íslands gerist sekur um valdníðslu, en í gær féll úrskurður í héraðsdómi Reykjavíkur, sem segir að reglugerð sem heilbrigðisráðherra setti þ.23.mars. s.l. um frelsissviptingu fólks sem kemur til landsins og nauðungarvistun þess væri ólögmæt.

Þetta þýðir að frelsisssvipting fólks við komuna til landsins og nauðungarvistun er ólögmæt, fyrst reglugerðin fer umfram þær heimildir, sem eru í sóttvarnarlögum. Raunar kemur fleira til, em veldur því að um ólögmæta aðgerð og framkvæmd var að ræða frá fyrstu hendi. 

Heilbrigðisráðherra ber alla ábyrgð á þessu klúðri, sem hefur leitt til þess að yfir 200 manns hafa verið frelsisviptir án þess að nokkur heimild sé til þess í lögum. Leiga á gríðarstóru hóteli þjónar engum tilgangi lengur. Þannig hefur milljörðum af peningum skattgreiðenda verið kastað á glæ. Þegar um er að ræða jafn alvarlegt brot í stjórnsýslunni, þá getur ráðherra ekki komið sér undan því að axla ábyrgð.

Framkvæmdin var einnig ámælisverð, þannig var fólki m.a. ekki kynnt réttarstaða sín og sóttvarnarlæknir, hafði ekki þann viðbúnað til að tryggja réttarstöðu fólks og réttláta málsmeðferð,sem og að taka stjórnvaldsákvarðanir um nauðungarvistun svo sem tilskilið er í lögunum. Það getur leitt til þess að fjöldi fólks geti sótt bótamál á hendur ríkinu. 

Óneitanlega var fróðlegt að fylgjast með umræðum í netheimum í aðdraganda þess að úrskurður féll í héraðsdómi Reykjavíkur. Lögmenn aðila voru ítrekað útmálaðir með þeim hætti, að þeir stjórnuðust af gróðafíkn og verið væri að rífa niður heilbrigðiskerfið og skapa almannahættu með því að fólk leitaði réttar síns. Þá kom ítrekað fram, að allt þetta væri runnið undan rifjum lögmannastóðsins í Sjálfstæðisflokknum.

Af þeim lögmönnum, sem komu að þessum málum, þá er ég sá eini sem er flokksbundinn Sjálfstæðismaður. Þó umfangsmikill sé, þá fullnægi ég samt ekki þeirri skilgreiningu að vera stóð. Öll þessi umræða sýndi fyrst og fremst mikið skilningsleysi á störfum og skyldum lögmanna. Ég sóttist ekki eftir þessu verkefni, en það var leitað til mín af aðila, sem vildi halda sóttkví heima hjá sér og allt sem því fylgir, en undi því ekki að vera nauðungarvistuð á hóteli. Lögmaður sem hefur tök á að sinna slíkri beiðni gerist að mínu viti brotlegur við þær frumskyldur réttarríkisins sem lögmönnum er ætlað að virða í störfum sínum, með því að koma aðilum sem þess óska og eru frelsissviptir til aðstoðar, svo langt sem hæfi þeirra, geta og þekking nær til. 

En svo langt gekk umræðan að m.a. tveir valinkunnir sómamenn orðuðu það með sínum hætti að tjarga og fiðra ætti alla þá sem leyfðu sér að leita réttar síns í þessum málum og lögmenn þeirra ættu að sæta enn verri útreið. Svona umræða dæmir fyrst og fremst þá,sem sækja mál sín með þessum hætti.

Ekki skyldu menn gleyma orðum Þorgeirs Ljósvetningagoða við kristintöku á Íslandi: "Ef vér slítum í sundur lögin slítum vér í sundur friðinn." En þau orð viðhafði hann þegar hann mælti fyrir mestu og bestu málamiðlun sem nokkru sinni hefur gengið eftir í landi þessu þegar kristni var lögtekin á Alþingi árið 1000.

Nú er hrópað á nýja lagasetningu, þar sem kostir borgaranna verði takmarkaðir enn meir en nú og stjórnvöldum heimiluð víðtækari frelsissvipting en skv. sóttvarnarlögunum. Það er mikið óráð. Heimildir stjórnvalda eru nú þegar mjög rúmar. Dæmið um valdníðslu heilbrigðisráðherra sýna að það er ekki gott að hrapa að lagasetningu. Víðtækar breytingar voru gerðar á sóttvarnarlögum eftir vandaða meðferð Alþingis, þar sem m.a. voru sett inn ákvæði sem stuðluðu að því að úrskurðurinn féll með þeim hætti sem hann gerði í héraðsdómi Reykjavíkur í gær. Alþingi hefur mikinn sóma af þeim breytingum, sem urðu á frumvarpinu og setningu laganna í sátt allra þingflokka ef ég man rétt.  

Allir eru sammála um það að gæta sóttvarna gegn Cóvíd og beita eðlilegum aðgerðum hins opinbera til að tryggja að smit verði í lágmarki og koma í veg fyrir ótímabær dauðsföll. En það er ekki sama hvernig það er gert og allt þarf að vera í samræmi við lög og reglur. Af hálfu heilbrigðisráðherra var haldið fram að brögð væru að því að fólk væri að brjóta reglur um heimasóttkví. Hvað er þá til ráða í því efni? Er rétt að nauðungarvista alla sem koma til landsins vegna örfárra sem brjóta af sér? Slíkt er varhugavert.

Af hverju ekki að grípa til þess ráðs, sem er einfaldast og sennilega ódýrast? Að efla lögregluna þannig að hún geti sinnt störfum sínum betur Í því sambandi verður að hafa í huga, að lögreglan hefur verið svo fjársvelt um langan tíma að öryggi fólks er hætta búin og erlendir ofstopamenn eru sakaðir um að hafa myrt tvo einstaklinga við heimili sín á Reykjaíkursvæðinu með stuttu millibili.

Er ekki rétt að fólk hugi sérstaklega að þeirri vá, sem er hvað alvarlegust í þjóðfélaginu og bregðist við með eðlilegum hætti og efli lögregluna til a gæta öryggis borgaranna í stað þess að breyta þjóðfélaginu í eitt risastórt fangelsi vegna meintra brota hinna fáu,sem fámennt lögreglulið ræður ekki við að sinna sem skyldi vegna þess, að stjórnmálamenn hafa ekki sinnt þeirri frumskyldu sinni að gæta þess að lögreglan sé jafnan svo búin, að hún geti tryggt öryggi borgaranna og innanlandsfrið á grundvelli laganna. 

 

Athugasemdir

[Jón Magnússon, 6.4.2021 kl. 10:04]

Tekið skal fram, að Ómar Valdimarsson er líka flokksbundinn Sjálfstæðismaður. Ég vissi það ekki þegar ég skrifaði pistilinn. 

[Bjarni Jónsson, 6.4.2021 kl. 11:25]

Þetta er stórgóður pistill, Jón, sem þú átt þakkir skildar fyrir, og get ég tekið undir allt, sem þar er skrifað.  Þingmenn væru að bregðast réttarríkinu, að mínu mati, ef þeir hlaupa nú eftir ofstopafullum kröfum um lagsetningu, sem væri algert yfirskot og sennilega stjórnarskrárbrot og mannréttindabrot, að skjóta lagastoð undir ólöglega reglugerð heilbrigðisráðherrans frá því í marz 2021.  Nýuppkveðinn dómur felur í sér úrskurð um valdníðslu ráðherrans, sem þingmönnum væri nú nær að fást við og taka afstöðu til, eins og þeim ber.  Þingheimur ætti úr þessu ekki að taka neitt mark á þessum brotlega ráðherra.  Upphrópanir á götunni um nýja frelsissviptandi löggjöf virka eins og smjörklípa vinstri manna til varnar brotlegum ráðherra.  

[Sigurður Kristján Hjaltested, 6.4.2021 kl. 11:55]

Flottur pistill.

En hjardhegdunin er slik, ad ef einhver reynir ad

benda a gallana, tha er hann uthropadur af fjoldanum

med ollum theim ljotu nofnum sem haegt er ad setja a menn.

Stend med ther Jon 100%.

M.b.kv.

[Halldór Jónsson, 6.4.2021 kl. 13:00]

Náði dómurinn ekki aðeins til þessara einstaklinga sem kærðu, ekki almenns eðlis fyrir alla?

[Jón Magnússon, 6.4.2021 kl. 22:03]

Þakka þér fyrir Bjarni. Mergurinn málsins er sá, að það er ekki verið að draga úr sóttvörnum eða koma í veg fyrir virkar sóttvarnir heldur koma í veg fyrir að borgararnir séu beittir ofbeldi, en það er ekkert annað en ofbeldi, þegar einstaklingur er nauðungavistaður án þess að heimild sé til þess í lögum.

[Jón Magnússon, 6.4.2021 kl. 22:05]

Þakka þér fyrir Sigurður mér finnst þetta með algerum ólíkindum. En e.t.v. ekki vegna þess, að það er búið að messa það yfir þjóðinni á hverjum degi í heilt ár, að hræðilegir hlutir séu að gerast þó svo hafi ekki verið í langan tíma og lokunin núna í þjóðfélaginu var algjörlega ónauðsynleg og var bara vegna taugaveiklunar. 

[Jón Magnússon, 6.4.2021 kl. 22:05]

Dómurinn hefur gildi fyrir alla. Þessvegna gátu allir sem vildu farið út af sóttkvíarhótelinu og komið sér í sóttkví annarsstaðar.

[Guðmundur Ásgeirsson, 6.4.2021 kl. 23:28]

Af því sem ég hef lesið um forsendur úrskurðar héraðsdóms sýnist mér þær vera fullkomlega rökréttar, málflytjendur og dómari hafi unnið heimavinnuna sína.

Lögfræðilegt vel gert, en sárt að sjá hvað margir skilja ekki mikilvægi þess að frelsissvipting verði að minnsta kosti að byggjast á gildri lagaheimild. Halda jafnvel að veiran hafi afnumið réttarríkið. Hvað er til bragðs að taka?

[Benedikt Halldórsson, 7.4.2021 kl. 09:41]

Takk fyrir Jón.  

"...það er búið að messa það yfir þjóðinni á hverjum degi í heilt ár, að hræðilegir hlutir séu að gerast..."

[Bjarni Jónsson, 7.4.2021 kl. 11:46]

Hér er um að ræða ofríki ríkisvaldsins gagnvart stjórnarskrárvörðu frelsi einstaklingsins og ógn við mannréttindin hérlendis.  Ofríki þetta kemur í kjölfar gegndarlauss hræðsluáróðurs sóttvarnaryfirvalda, sem líkja má við heilaþvottartilburði og hefur haft slæm áhrif á líðan margra og þar með lýðheilsuna.  Yfirvöldin bitu höfuðið af skömminni með áfrýjun til Landsréttar með þeim orðum, að sóttvarnir væru nú í uppnámi.  Ég fullyrði, að fyrir þessu eru engin rök, þegar ljóst má vera, að smitstuðullinn er undir 1,0, og þar með enginn veldisvöxtur í sjónmáli. 

[Jón Magnússon, 7.4.2021 kl. 22:24]

Hjartanlega sammála Guðmundur. 

[Jón Magnússon, 7.4.2021 kl. 22:25]

Einmitt Benedikt og flestir eru farnir að trúa því. 

[Jón Magnússon, 7.4.2021 kl. 22:26]

Einmitt Bjarni og stór hópur fólks vill að fólk láti það ólöglega yfir sig ganga annars sé það að bregðast einhverri ímyndaðri skyldi við þjóðina.