Jón Magnússon

1.3.2023 | 09:22

Verðbólgan

Í opinberri umræðu hefur virst, sem Seðlabankastjóri bæri einn ábyrgð á verðbólgunni í landinu og væri um að kenna. Aðgerðir Seðlabankans til þess með stýrivaxtahækkunum hafa verið gagnrýndar og jafnvel fordæmdar af stjórnmálamönnum, verkalýðsleiðtogum og flestum mannvitsbrekkum, samfélagsmiðla.

Alþingi og ríkisstjórn virðast sammála um, að verðbólgan sé ekki þeim að kenna og það sé liðleskjuháttur Seðlabankastjóra að ná ekki að beisla verðbólguna og hafa á henni taumhald.

Fjármálaráðherra taldi hækkanir ýmissa gjalda í ríkissjóð um áramótin ekki skipta miklu máli þó hún ylli verulegri hækkun vísitölunnar í janúar og segir nú, að engin hefði búist við að verðbólgan færi yfir 10%. Er það virkilega svo?

Helsti orsakavaldur verðbólgunar er Alþingi og ríkisstjórn. Með því að reka ríkissjóð með viðvarandi halla svo árum skiptir, búa til innistæðulausa peninga og ætla komandi kynslóðum að borga fyrir partýið er verið að búa til ávísun á verðmæti sem eru af skornum skammti. Eðlilega leiðir það til verðhækkana.

Hagfræðingurinn og séníið Milton Friedman sagði á sínum tíma, að það væru stjórnmálamenn og ríkisstjórnir sem væru helsti orsakavaldur verðbólgunar og aðspurður um hvað ætti að gera til að koma í veg fyrir verðbólgu eða vinna gegn henni, sagði hann að ríkisstjórn ætti að gera þetta:

"Create less money. Spend less money."

(Búið til minna af peningum og eyðið minnu af peningum)

Gott væri ef Alþingi og ríkisstjórn mundu gaumgæfa að það er ekki seðlabankastjóri sem er að reyna að slökkva eldinn sem ber ábyrgðina heldur þau sem kveiktu hann. Þeir sem afgreiða fjárlög með viðvarandi halla.

Sennilega er orðin brýn þörf á, að forustumenn íslenskra stjórnmála kynni sér hugmyndafræði frjáls markaðshagkerfis og nauðsyn beri til, að kalla Hannes H. Gissurarson heim frá Brasilíu til að hafa byrjendanámskeið um markaðshagkerfið fyrir borgaralega stjórnmálamenn á Alþingi.

Flokkur: Stjórnmál og samfélag | Facebook