Á að viðurkenna Kosovo?

Fram hefur komið hjá utanríkisráðherra að Íslendingar muni viðurkenna Kosovo en íbúar af Albönskum upprunna lýstu yfir sjálfstæði svæðisins fyrir nokkru.

Mér finnst mikilvægt að við flýtum okkur hægt í þessu efni. Við berum ásamt öðrum NATO þjóðum ábyrgð á árás á Serbíu á sínum tíma þegar stjórn Milocevits stóð fyrir árásum á Albanska minnihlutann.  Heppilegra heði verið á þeim tíma að beita þrýstingi á Serba í stað þess að hefja loftárásir með tilheyrandi mannfalli og eyðileggingu mannvirkja.

Nú hefur Albanski meirihlutinn tögl og hagldir í Kosovo vegna aðgerða NATO og spurning er hvort það hafi verið réttmætt á þessu stigi að hann lýsti einhliða yfir sjálfstæði? Serbar segja sjálfir að það sé verið að taka landið þeirra vegna þess að mikill hópur fólks af Albönskum uppruna hafi flust til Kosovo og taki nú landið þeirra. Ég hef ekki kannað sögulega þróun þessa en er eitthvað til í þessu? Getur einhver upplýst mig um það.

Hvað sem því líður þá eigum við ekki að viðurkenna Kosovo fyrr en fyrir liggur að stjórn ríkisins tryggi öllum íbúum héraðsons óháð þjóðerni grundvallarmannréttindi.

Athugasemdir

[Brjánn Guðjónsson, 26.2.2008 kl. 13:40]

þótt vissulega beri almennt að taka með hæfilegum fyrirvara það sem wikipedia segir, er hér síða sem rekur sögu Kosovo.

http://en.wikipedia.org/wiki/Kosovo

[Predikarinn - Cacoethes scribendi , 26.2.2008 kl. 13:48]

Sæll kæri Jón.

Þar sem þú lýsir eftir upplýsingum um málið, þá legg ég hér inn fróðlegan pistil Jóns Vals um það. Hann hefur þó ritað eitthvað meira um málið á vefslóðinni sinni á mblblogginu.

Sunnudagur, 24. febrúar 2008

"3. múslimaríkið í Evrópu stofnsett með nýjum afbrigðum Münchenar-svikasamninga?

Bretar og Frakkar, sem sviku Tékka og Slóvaka í München 1938, stórskemmdu um leið varnaraðstöðu andnazískra ríkja í álfunni á næstu árum.* Fleyg orð Chamberlains, "Peace in our days!" urðu örgustu öfugmæli þeirra tíma. Nú er sjálfstæði Kosovo hátíðlega viðurkennt af skammsýnum ríkjum, sem víla ekki fyrir sér frekar en í fyrrnefndu dæmi að réttlæta fullveldisskerðingu sjálfstæðs ríkis, Serbíu. Tiltölulega skammvinn dvöl múslimameirihlutans í Kosovohéraðinu (aðallega frá stjórnarárum Titos) stendur ekki í þjóðarleiðtogum Bandaríkjanna og þeirra ESB-ríkja, sem stokkið hafa á fagnaðarlestina; um leið þvo þeir örugglega hendur sínar af því, að með þessu er enn á ný verið að ýta undir öfgakennd viðbrögð Serba, sem kunna að hleypa þar öllu í uppnám og koma illilega í bakið á okkar lýðræðiselskandi ríkisstjórnum. Þó átti þessi stuðningur við sjálfstætt Kosovo að heita lóð á vogarskálina til að stuðla að meiri stöðugleika á Balkansvæðinu!

Í nýútkomnu helgarblaði Viðskiptablaðsins** er afar fróðleg grein eftir Hörð Kristjánsson blaðamann: 'Balkanskagi: Sjálfstæðiyfirlýsing Kosovo gagnrýnd. Serbar sagðir tapa 14.700 milljarða króna eignum.' Þar eru þeir 30.000 Serbar, sem flýðu Kosovo 1999, taldir þurfa að afskrifa þessar eignir í kjölfar sjálfstæðisyfirlýsingarinnar, þar af einkaeignir þeirra sem nema a.m.k. 260 milljörðum króna. "1999 voru Serbar, sem tilheyrðu rétttrúnaðarkirkjunni, og fyrirtæki í eigu Serbíuríkis það ár, talin eiga 58% allra fasteigna í Kosovohéraðinu." Þá höfðu Serbar einnig fjárfest í Kosovo fyrir 17 milljarða dollara á árunum 1960–1990. Því til viðbótar eru skógar miklir í eigu Serba, ræktarland, stjórnar- og iðnaðarbyggingar, flugvellir og námur í Kosovo. – Það er spurning, hvernig Bandaríkin og þau ríki, sem samsinntu þeim í þessu 'sjálfsæðismáli', telja réttlátt að binda þessa óhnýttu enda á deilumálinu, eða er nóg að stinga höfðinu í sandinn? – En ég hvet menn til að lesa grein Harðar, og einnig bendi ég mönnum á vefsetur Rúnars Kristjánssonar, m.a. þessa vefgrein hans, þessa nýlegu Mbl.grein hans sem og þessa.  Þá má einnig benda á fjöruga umræðu í BBC-þættinum 'Have Your Say', þangað sendu 1795+6500 manns athugasemdir á tvær umræðuslóðir og flestar birtar þar, þar á meðal a.m.k. ein frá Íslendingi. 

Á ný eru Rússar í þeirri stöðu að horfa upp á Vestur-Evrópuríkin skella skollaeyrum við eindregnum viðvörunum þeirra vegna áforma um að löghelga fullveldisskerðingu annars ríkis. Þeir eru því reyndar vanir í Kreml að vera sjálfir röskir í skerðingu fullveldis annarra ríkja eða sjálfsákvörðunarréttar þjóða, allt frá því um 1920 til Tjetsníustríðsins. En með þessari gjörð ESB-ríkja og Bandaríkjanna er verið að spila upp í hendurnar á Vladimír Pútín, sem Serbar bera nú myndir af sem hetjuleiðtoga Slava og geta naumast séð hann í öðru ljósi. Bush og engillinn Merkel, Sarkozy og Gordon Brown, Anders Fogh Rasmussen og Ahtisaari*** geta nú faðmað hvert annað og óskað sjálfum sér til hamingju með klúðrið, þegar þau horfa upp á Serbíu, þ.m.t. sýslurnar í norðurhluta Kosovo, sem að meirihluta eru byggðar Serbum, breytast í suðupott. Á sama tíma standa Spánverjar og Grikkir hjá vegna ótta við fordæmið um "sjálfstæðisrétt" minnihlutaþjóðarbrota (eins og Baska og Katalóníumanna), og þó átti þetta "ekkert fordæmi" að heita samkvæmt þeim í Hvíta húsinu og Brüsselfurstunum. En hvað um sjálfstæði Wales og Skotlands, Québec og Baskalands o.s.frv.?

Einna fráleitust er afstaða Bush-stjórnarinnar í þessu efni, því að á sama tíma styður hún Tyrki í því að gera innrás í Kúrdahéröð Íraks í stað þess að þrýsta á um það, að til verði sjálfstjórnarsvæði Kúrda í Tyrklandi rétt eins og í Norður-Írak, sem miklu meiri ástæða er til heldur en nokkurn tímann að búa til nýtt þjóðríki í Kosovo. Ef hryðjuverkaeðli kúrdísku PKK-samtakanna (sem þó eru ekki öll Kúrdaþjóð) er fyrirstaða Bandaríkjanna varðandi sjálfræði Kúrda í Tyrklandi, hvers vegna er hryðjuverkamaðurinn Thaci þá gerður að hetju í Kosovo og studdur af Bandaríkjastjórn?

Fleiri ríki en þau, sem áður var getið, neita að viðurkenna Kosovo, m.a. Slóvakía, Rúmenía, Búlgaría og Kýpur – og vonandi okkar eigið, eins og ég hef tekið fram í fyrri vefgrein minni.

En hvenær bætist fjórða múslimaríkið við í álfunni, eða stefnir hún kannski óvart á það að verða Evrabía? Menn hafi þar í huga öra, margfalda tímgun múslima í álfunni á við það sem tíðkast þar hjá mörgum helztu þjóðum, s.s. Þjóðverjum, Spánverjum, Ítölum, Bretum, Dönum og Hollendingum.

––––––––––––––––––

* Sbr. orð mín í bréfi til The Times 6.3. 2003, sjá neðanmálsgrein [2] í þessari vefgrein minni.

** Viðskiptablaðið, 22. febr. 2008, s. 37.

*** Fyrrum Finnlandsforseti, sem átti 'heiðurinn' af tillögunni um sjálfstæðisyfirlýsingu þessa héraðs í Serbíu. "

[J. Einar Valur Bjarnason Maack , 26.2.2008 kl. 14:13]

Áður en við förum að taka upp hugmyndir vissara trúarofstækispésa sem eru eilítið til hægri við Atla Húnakonung vil ég benda á mjög góða og vel skrifaða grein Christophers Hitchens um þessi mál.

Hitchens þessi er hvorki kristinn né múslimi heldur trúlaus og er því ósammála slíkri trúarofstækis málefnafátækt sem einatt einkenna skrif fyrrnefnds Jóns Vals.

Grein Hitchens

Persónulega lýst mér ágætlega á að brjóta gamlar blokkir risaríkja/heimsvelda sem ekki aðeins níða persónufrelsið heldur þröngva því uppá umhverfið niður í smærri einingar.

Loksins er draumurinn um Stóru-Slavíu dauður.

Nú er það bara að óska öðrum slíkum kollektívum sömu örlaga. 

[Svavar Bjarnason (IP-tala skráð) 26.2.2008 kl. 14:37]

Ég hef heyrt þá skýringu á veru albanska meirihlutans í Kosovo, að yfirgnæfandi meirihluti þeirra séu afkomendur innfluttra Albana á síðustu 60 til  100 árum. En aftur á móti hafi verið til fámennur minnihluti í aldaraðir í fjallahéruðum, sem talaði mállýsku, sem er skyld Albönsku. Nú vilja Kosovoalbanir flestir telja sig afkomendur þessara manna, en það væri þá sögufölsun. Ég heyrði í sjónvarpinu að Kosovoalbanir á Íslandi, sem voru að halda upp á nýfengið sjálfstæði, sögðust vera afkomendur manna sem búið hefðu öldum saman í Kosovo. Mér er einnig tjáð að jafnræði hafi veri með Albönum og Serbum um 1950. Ekki þekki ég söguna nógu vel til að garantera þessa söguskýringu. 

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 26.2.2008 kl. 14:50]

Ég veit hreinlega ekki nóg til að taka afstöðu.

[Gísli Sigurðsson, 26.2.2008 kl. 21:08]

Ég er að vinna með serbneskri konu og hún er mjög reið yfir þessari sjálfstæðisyfirlýsingu Kosovo. Hún líkir þessu við það ef Vestfirðingar myndu lýsa yfir sjálfstæði því þetta sé í raun aðeins hérað eða sýsla í Serbíu. Hvernig væri nú ef fjölmiðlar hér myndu nú kafa aðeins í þetta mál og upplýsa sauðsvartan almúgann um hvernig þessi mál hafa þróast á þennan veg.

[Jón Valur Jensson, 26.2.2008 kl. 22:45]

Ég held, að J. Einar Valur Bjarnason Maack ætti að fara að gæta betur tungu sinnar eftir nýuppkveðinn dóm vegna meiðyrða bloggara nokkurs, sem nú er mjög um rætt hér í bloggheimum.

[Jóhannes Birgir Jensson (IP-tala skráð) 27.2.2008 kl. 10:20]

Hæstvirtur Jón Valur Jensson ætti að gæta tungu sinnar sjálfur, af þeim þremur greinum eða svo sem ég hef séð eftir hann mátti sjá klárlega nokkur dómsmál sem mætti höfða gegn honum vegna níðs í garð stórra hópa fólks. Af orðum hans sjálfs má klárlega sjá að hann fletti alveg yfir það sem Jesús sagði í Biblíunni um náungakærleika og heldur sig aðallega í Gamla testamentinu, þar sem eldur og brennisteinn eru vopn að hans skapi.

Hvað Kosovo og Vestfjarðasamlíkinguna varðar þá er hún fáránleg. Nærtækara dæmi væri jafnvel Grænland þar sem eitt sinn var íslensk nýlenda. Eins og sjá má á Wikipediu-greininni þá var Kosovo ekki hluti Serbíu nema stuttan tíma, öll samlíking við Vestfirði aftur fáránleg. Það að Kosovo er hluti af Stór-Serbíu draumi er aftur á móti augljóst.

Mér er spurn hvað þingmaðurinn Jón Magnússon hafi talið réttast að gera þegar Eystrasaltsríkin lýstu yfir sjálfstæði sínu, áttu þau áfram að vera hluti af Stór-Rússlandi? Aldrei hef ég verið stoltari af annars lélegri utanríkisstefnu okkar en þegar við, fyrst þjóða, viðurkenndum sjálfstæði þeirra. Þetta er mun nærtækara dæmi en Vestfirðirnir. 

[Jóhannes Birgir Jensson (IP-tala skráð) 27.2.2008 kl. 10:28]

Þess má geta að tilvitnunin áðan úr grein JVJ sjálfs er greinilega af trúarlegum rótum komin þar sem hann býr til grýluna Evrabíu og finnur að aðaltrú þeirra sem lýstu yfir sjálfstæði. Sjálfum finnst mér alvarlegt að málfrelsi séu settar þær skorður að ekki mega gagnrýna trúarbrögð, sannleikurinn enn er þó sá að það er bannað og JVJ því gerst ítrekað sekur við 125. grein hegningarlaga, þó hann grípi líklega í hana þegar hans trú er skotspónninn.

[Jóhannes Birgir Jensson (IP-tala skráð) 27.2.2008 kl. 10:37]

Hvað sem því líður þá eigum við ekki að viðurkenna Kosovo fyrr en fyrir liggur að stjórn ríkisins tryggi öllum íbúum héraðsons óháð þjóðerni grundvallarmannréttindi.

Þýðir þetta að Jón Magnússon vilji draga til baka viðurkenningu á sjálfstæði Serbíu vegna brota þeirra á grundvallarmannréttindum íbúa ekki bara Kosovo heldur fleirri svæða? Sem og viðurkenningu á sjálfstæði Bandaríkjanna vegna brota á grundvallarmannréttindum innfæddra þar, indíana og eskimóa, að ekki sé minnst á dökka íbúa í Suðurríkjunum. Nú svo eru Ástralir nýlega búnir að biðjast afsökunar á grófum mannréttindabrotum sem þeir hafa stundað gegn innfæddum Áströlum, eða frumbyggjum.

JVJ kom reyndar með einn góðan punkt, það hversu fölsk Bandaríkjastjórn erað styðja sjálfstæði þjóðarhópa, sums staðar er það í lagi en annars staðar ekki.

Að sjálfsögðu ætlumst við til þess að Kosovo virði mannréttindi borgara sinna, en að gera aðrar kröfur á þá en aðra er hræsni. 

[Umhugsun (IP-tala skráð) 27.2.2008 kl. 10:39]

Sæll Jón,

Þessi umræða er gríðarlega þörf og er það mín skoðun að við Íslendingar ættum að fylgja fordæmi Spánverja og Grikkja í þessu máli. Ef við hoppum á þennan "viðurkenningarvagn" að þá erum við búin að móta afstöðu okkar til annara svæða einnig.

Hvaða afstöðu hyggst Ingibjörg Sólrún Gísladóttir og hæstvirt ríkisstjórn Lýðveldisins Ísland taka ef af sjálfstæðisyfirlýsing Flæmingja yrði í Belgíu? eða Baskahéröðin á Spáni og Frakklandi? Bæjaraland í Þýskalandi nú eða hugsanlegi pólski/austurevrópski meirihluti á Vestfjörðum lýsa yfir sjálfstæði?

Við skulum átta okkur á því að Kósovó er EKKI þjóð, á ekkert sögulegt tilkall til svæðisins. Það gera Serbar hinsvegar. Þetta er ekki spurning um kristni eða múslima á einhverju svæði. Þetta er spurning um það hver á þetta land og hver á réttmætt tilkall til þess. Í þessu tilfelli eru það Serbar sem eiga þetta land í ljósi söguna og ef ég skil það rétt að þá er Kósovó álíka heilagt svæði fyrir Serbum eins og Þingvellir eru fyrir okkur Íslendinga og hefur gríðarlegt tilfinningalegt gildi fyrir Serba. Ég vil taka það fram að ég er ekki neinn sérstakur tuðningsmaður Serba eða gömlu austurblokkarinnar en ég vil hins vegar ekki sjá það að það fordæmi sé sett sem nú er verið að gera með viðurkenningu aðskilnaði á landi frá fullvalda ríkis sem sannarlega á tilkall til þess lands í hendur afla sem þangað hafa komið fyrir gæsku þeirra sem þar bjuggu fyrir sem tóku því aðkomufólki með opnum örmum en uppskera nú ástand sem þetta nokkrum áratugum seinna.

Ég segi NEI við sjálfstæði Kósovó.

Kv,

Umhugsun. 

[Umhugsun (IP-tala skráð) 27.2.2008 kl. 10:55]

Jóhannes, Það er ekki hægt annað en að gera stóran greinarmun á Eystrasalts ríkjunum og Kósovó. Eistland, Lettland og Litháen eru byggð þjóðum sem voru sjálfstæðar en síðar hernumin af Sovétríkjunum. Sovétmenn dældu síðan Sovéskum bændum af Síberíufreranum inn í þessi lönd til þess einmitt að geta komið í veg fyrir endursjálfstæði þessara ríkja þegar fram liðu stundir. Í dag er gríðarlega stór minnihluti Rússa í öllum þessum ríkjum og Eistar hafa aldeilis fengið að finna fyrir því hversu erfið sú sambúð hefur verið enda Rússneski minnihlutinn mjög hávær og kröfuharður.

Það má líkja Kósovó við Eystrasalts ríkin að því leitinu til að um er að ræða Serbneskt land þar sem Albanskir ríkisborgarar hafa streymt í 100þúsunda tali og náð yfirhöndinni á skömmum tíma (innan við 100 ár), þetta er það sem Sovétmenn reyndu að gera við Eystrasaltslöndin en gekk sem betur fer ekki upp hjá þeim. Kósovó á því að vera hluti af Serbíu áfram. Það sem hinsvegar er verið að gera hér er það, að erlendar ríkisstjórnir eru að búa til STÓR-Albaníu og hvaða rétt hafa erlendar ríkisstjórnir til þess að afhenta landssvæði frá Serbíu til aðkomufólksins? Þú getur sjálfur séð samlíkinguna við Vestfirðina hún er nærtækari en Eystrasalts-samlíkingin.

Kv,

Umhugsun. 

[Jóhannes Birgir Jensson (IP-tala skráð) 27.2.2008 kl. 11:12]

Tja sterk eru rök þín Umhugsun. NEI við sjálfstæði yfirhöfuð. Heppin erum við að ekki varstu uppi þegar sjálfstæðishreyfinga Íslendinga var að slíta bernskuskónum, líklega hefðir þú verið framarlega í flokki þeirra sem því andmæltu.

Hví ættu Baskar ekki að öðlast sjálfstæði? Hvaða hræðsla er þetta við að þjóðir verði sjálfstæðar? Það mætti halda að hér ritaði einungis fólk sem aðhylltist konungsstjórn og lénsveldi, svo forneskjulegt er það í háttum.

[Umhugsun (IP-tala skráð) 27.2.2008 kl. 12:01]

Sæll Jóhannes,

Enn misskilur þú... Ég hefði einmitt verið fremstur í flokki þeirra sem fögnuðu sjálfstæði íslendinga á sínum tíma enda hér um að ræða þjóð með söguleg tengsl við landið í yfir 1000ár þegar sjálfstæði var loks endurheimt frá Danaveldi. Á sama hátt og ég fagnaði sjálfstæði Eystrasalts ríkjana.

Sjálfstæði jú, en nei við sjálfstæði á veikum forsendum sem skapa glundroða og hættuleg fordæmi sem leitt geta til óstöðugleika. 

Eins og nefnt var hér að ofan, þá eru margar aðrar þjóðir sem eiga tilkall til sjálfstæðis mun frekar en Albanskir innflytjendur til héraðsins Kósovó í Serbíu. athugaðu það.

kv,

Umhugsun. 

[J. Einar Valur Bjarnason Maack , 27.2.2008 kl. 17:56]

Jón Valur; ég skal gæta tungu minnar, eða ellegar lyklaborðs, þegar þú biðst afsökunar á þeim dylgjum og niðrandi ummælum sem þú hefur látið falla um fólk sem fellur ekki að strangkristnu siðferði í gegnum tíðina. Þar á meðal fólk af öðrum trúarbrögðum en þínum eigin, trúlausum, samkynhneigðum etc. Hvað varð um að bjóða hinn vangann? 

Jóhannes, Umhugsun, lásuð þið grein Hitchens? Kemur ýmislegt fram í henni sem vert er að athuga.

[Sigurgeir Jónsson, 27.2.2008 kl. 21:11]

Ísraelsríki er skýrasta dæmi um hvernig ekki á að stofna ríki.Síonistar kaupa land í Palistínu og heimta síðan að stofna ríki,og tekst það vegna vorkunnsemi Sameinuðu Þjóðanna.Síðan dásama trúvillingar þetta ríki og þykjast jafnvel vera kristnir, og reka stöðugan áróður fyrir síonistaríkið hvar sem þeir geta því við komið, þótt kristið fólk í Ísrael sé ekki viðurkennt sem Ísraelsmenn.Kósovó er ríki af svipuðum toga.Það fer illa á því þegar ofsatrúarmenn og trúvillingar dásama annað ríkið,en fordæma hitt.

[Aðalheiður Ámundadóttir, 28.2.2008 kl. 16:19]

Það kemur ekki til mála af minni hálfu að draga sjálfsákvörðunarrétt Kosovo í efa. Sá réttur er grundvallar mannréttindi (sbr. 1. gr. mannréttindasamninga SÞ) og því er fáránleg afstaða að bíða með að virða mannréttindi Kosovo búa (sjálfsákvörðunarrétt) 'þangað til fyrir liggi að þeir ætli að tryggja mannréttindi allra íbúa Kosovo'

Allra síst á að taka afstöðu með Serbum, sem hafa gerst sekir um þjóðarmorð.