Dýrasti matur í Evrópu.

Enn einu sinni er það staðfest í samanburðarkönnun að matur og drykkjarvörur eru dýrastar á Íslandi. Birt er samanburður á verðlagi á Íslandi og öðrum Evrópulöndum árið 2003 og árið 2006. Árið 2006 er munurinn sá að matvörur hér eru  64% dýrari en´að meðaltali í ESB ríkjunum. Árið 2003 var munurinn  sá að mat- og drykkjarvörur voru 42% dýrari hér en í Evrópusambandslöndunum.

Þetta er óásættanlegur munur. Noregur er með næst dýrustu mat- og drykkjarvörur en þar var maturinn rúmlega 50% dýrari en meðaltal í ESB ríkjunum árið 2006. Af hverju skyldu Ísland sérstaklega og raunar einnig Noregur skera sig úr að því leyti að matur er langdýrastur? Getur það verið vegna þess að við stöndum utan ESB?

Getur íslenskur almenningur sætt sig við að borga 64% meira en Evrópubúar að meðaltali fyrir brýnustu lífsnauðsynjar. Er ekki einhversstaðar vitlaust gefið?

Verð á mat 64% hærra en í ESB

Athugasemdir

[Gunnar Rögnvaldsson, 20.5.2008 kl. 16:22]

Tal íslendinga um hátt verðlag á hinu og þessu takmarkast oft við einhverjar ákveðnar matartegundir eða ákveðnar vörur. Þessi umræða er alveg nákvæmlega sú sama og fer fram í löndunum INNAN efnahagsbandalgsins. Allir vilja jú greiða sama matarverð og Rúmenar og Búlgarar greiða fyrir mat sinn - en - einginn vill þó vera á sömu launum eða búa við sama kaupmátt og Rúmenar og Búlgarar. Enginn!

Staðreyndin er sú að allir vesturlandabúar hafa aldrei í sögu mannskyns verið eins fljótir að vinna fyrir mat sínum eins og núna. Þetta gildir einnig um verð á bensíni. Það hefur aðeins komið fyrir einu sinni áður á síðastliðnum ca. fjórum áratugum (og það var á ákveðnum tímapúnkti á áttunda áratugnum) að vesturlandabúar hafa verið fljótari að vinna fyrir einum lítra af bensíni. En olíuverð mun koma niður aftur, og það innan skamms. Ekki trúa dómsdagspredikurum í þessum efnum. Verið fegin að þið þurfið ekki að kynda húsin ykkar með olíu eða búa til rafmagn úr kolum. Verið einnig fegin að orkuverð sé ekki skattlagt á hrottalegann hátt.

Þið eruð með ca. 10-20% hærra matvælaverð og Danir sem framleiða mat fyrir 15 milljón manns á hverjum degi. Sjálft landbúnaðarlandið er þó ekki ódýrara en þetta.

Hvað er meðal Íslendingur lengi að vinna fyrir mat sínum væri rétta spurningin. Og hvað kostar að elda hann? Þessi verðsamanburður segir ekki allan sannleikann.

[Guðmundur (IP-tala skráð) 20.5.2008 kl. 16:41]

Það hefur ansi margt gerst á þessum tveimur árum og ótrúlegt að Samkeppnisstofnun skuli láta slíkt frá sér. Þessi könnun er tveggja ára gömul, fyrir vsk lækkun og gengisbreytingu krónunar. Væri ekki rétt að gera samanburðarkönnun núna þegar gengið hefur breyst og sjá hvort við séum enn 64% yfir hinum þjóðunum. Ég var í Danmörku fyrir stuttu og þá tók ég eftir því að margt kjöt sem maður kaupir daglega, eins og nautahakk var jafndýrt og oft dýrara en maður er að fá það hérna.

[Guðbjörn Guðbjörnsson, 20.5.2008 kl. 17:08]

Sæll Jón:

Sammála þér að venju.

Gunnar:

Get ekki sætt mig við svona rökfærslu. Laun eru mjög há í Luxemborg og víðar innan ESB, án þess að þeir séu með þetta fáránlega verð á matvælum. Þetta þekki ég einfaldlega mjög vel, af því að ég bjó í Þýskalandi í 12 ár og þar af 1 1/2 ár í Trier og verslaði 1-2 í viku í Luxemborg. Sömu sögu er að segja um Þýskaland og jafnvel Sviss - þar sem ég einnig bjó í 1 1/2 ár og það telst nú varla til ódýrustu landa Evrópu.

Kveðja, Guðbjörn

[Sigurður Þorsteinsson, 20.5.2008 kl. 19:05]

Sæll Jón

 Ég les út úr bloggi þínu að þú sért óánægður með niðurstöðuna. Á erfitt með að skilja það því þú berð á því tölvuverða ábyrgð. Hefur þú ekki verið varaformaður Neytendasamtakanna í langan tíma? Einhver handónýtustu neytendasamtök í Evrópu. Einhver ólýðræðustu neytendasamtök í Evrópu. Þú mátt alveg skammast þín fyrir frammistöðuna.

[Gunnar Rögnvaldsson, 20.5.2008 kl. 19:45]

Sæll Guðbjörn

Eins og er þá er Luxemburg með einna hæsta verðbólgu eldri landa ESB eða 7,3% apríl07/apríl08

Ég þekki ekki Luxemburg svo ég get ekki tjáð mig nánar um það land. Ég veit ekki hvað þeir þurfa að greiða í laun og launatengd gjöld og hversu mikið af ódýru vinnuafli þeir nota í láglaunastörfum í verslun og hver þjónusta ríkis og bæja er í gegnum skatta og vask.

En eins og ég skrifa þá ég bý sjálfur í landbúnaðarlandi sem framleiðir matvæli fyrir 15 milljón manns á hverjum degi. Og hér eru matvæli ekki ódýr.

Þýskaland er tönn ódýrara vegna þess að það land hefur ekki haft neinn hagvöxt að ráði á síðustu 10 árum og frekar átt við verðhjöðnun (deflation) að etja heldur en hitt. Smásala í Þýskalandi hefur ekki vaxið árum saman. Þýskaland er hreinlega frosið fast með háu atvinnuleysi og nægu framboði af fólki sem vill vinna fyrir lítinn pening. En munið að þið verðið alltaf að miða allt við kaupmátt launa og ekki krónutölur.

Margir vildu elda mat sinn á því rafmagni sem þið borgið miklu minna fyrir og sjálfur vildi ég að sjálfsögðu mjög gjarna ekki þurfa að keyra eftir matnum á bíl sem er með 180% álögur og tekjuskatt á laun allt að 64%. Það þarf fleira til þess að búa til mat en vörur úr matvöruverslun. Ragmagn, tekjur, plús allt annað er einnig innihald matarverðs ofaní maga komið.

Eiga Evrópubúar að kvarta yfir að kolaverkin sem búa til ragmagn hér séu ekki samkeppnishæf við rafmagn til eldavéla Íslands? Listinn gæti orðið endalaus.

En það er enginn vafi á að hraði verðhækkana út í verðlag er einna mestur á Íslandi. Hér hækka og lækka vöruverðin hægar.

Bestu kveðjur

[Gunnar Rögnvaldsson, 20.5.2008 kl. 19:47]

innsláttar villa: afsakið

Eins og er þá er Luxemburg með einna hæsta verðbólgu eldri landa ESB eða 4,3% apríl07/apríl08 (ekki 7,3%)

[Gunnar Rögnvaldsson, 20.5.2008 kl. 20:17]

Ég er ekki viss um að framleiðendur, heildsalar og dreifiaðilar séu eins ánægðir og neytendur í Luxemborg þar sem verslanir geta með klukkustunda fyrirvara kvatt til birgja frá öllum löndunum í kringum sig. Þetta eru svo ólíkar aðstæður. En fiskinn vildu þeir mjög gjarna hafa eins ferskann og góðann og hann fæst á Íslandi. Ég sakna góðs fisks mikið.

Ef ég væri á Íslandi þá tæki ég slátur á hverju hausti - fullt af því. Við hjónin fengum oft sent slátur hingað til okkar á námsárunum, með skipum Íslendinga, því þetta drýgði tekjurnar og er hollt og gott. En svo bannaði ESB þetta. En þetta er víst lítil huggun fyrir þá sem líkar slátur illa :) og eru ekki svona gamladags, hmm.

[Jón Valur Jensson, 21.5.2008 kl. 02:05]

Sæll, nafni, en þú hleypur á þig hérna. Hvernig dettur þér í hug, að matarverð hér geti verið jafnt eða líkt og í Evrópu að öðru leyti? Erum við ekki í því landi álfunnar sem er fjærst frá meginlandinu, með lengsta aðdrætti og dýra? Erum við ekki með einna minnsta markaðinn? Erum við þar að auki ekki í landi þar sem okur hefur verið landlægt á mörgum sviðum (og raunar síður í matvælaverzlunum en t.d. í lyfjaverzlunum, leikfangabúðum, sjoppum, veitingastöðum o.s.frv. o.s.frv.)? Hvernig eiga Spánn, Portúgal, Íalía og Grikkland að koma inn í eðlilegan samanburð við okkur, þegar þau lönd hafa 2–3 uppskerur á ári og fólk þar tínir ávexti af trjánum? Hvernig gæti verð hér verið líkt því sem er ú austurhluta álfunnar, þar sem kauplag er svo langtum lægra en hér?

Þú ættir að miða samanburð þinn við Skotland, England, Svíþjóð, Danmörku, Finnland og kannski Holland og Þýskaland – öll hin löndin eru ósambærileg – en taka þó tillit til, að í þessum sjö löndum eru risamarkaðir miðað við okkar markað og að hér bætast við flutningar í lofti eða á legi um þúsundir kílómetra. Og gleymdu ekki okuráráttunni út úr myndinni, og minnztu þess um leið, að hún er einna minnst í matvælabransanum! – Með góðri kveðju,

[Jón Valur Jensson, 21.5.2008 kl. 02:25]

Í skýrslu Samkeppniseftirlitsins, bls. 6, segir í nmgr. 6:

"Munurinn á Íslandi og Noregi var 2,9% 2003 en 3,8% 2006. Munurinn á Íslandi og Danmörku var 12,7% 2003, en 15,5% 2006; og á Íslandi og Svíþjó́ð 26,8% 2003 en 37,8% 2006. Munurinn var svipaður í Finnlandi og í Svíþjó́ð eða 26,8% árið 2003 og 36,7% árið 2006."

Þetta er raunhæfari samanburður en 64 prócentin! Svo eru öll þessi lönd með margfalt stærri þjóðir en við og sleppa við þungann af okkar flutningskostnaði. Og á mörgum matvælanna hér er enginn tollur, þannig að í þeim meirihluta tilfella er það ekki vegna hans, sem við borgum meira. Kjöt og mólkurvörur eru sáralítill hluti af heildarútgjöldum fjölskyldunnar hér á landi, en raunar kemur fiskverð úr búð hjá okkur ekkert betur út en kjötverðið! Reyndu því að vakna upp af þessum ævintýralegu ESB-draumum þínum, enda eiga þeir illa við í flokki sem vill gerast máttarstoð sjómanna og sjávarútvegs á Íslandi.

[Jón Valur Jensson, 21.5.2008 kl. 02:28]

Skýrsla Samkeppniseftirlitsins er HÉR á netinu.

[Bjarni Kjartansson, 21.5.2008 kl. 08:59]

Að ætla að verð á matvöru LÆKKAÐI við inngöngu í EB er barnaskapur, líkt og EES sinnarnir sögðu um inngönguna í EES.

Við hinir sem vildum tvíhliða samninga hvar hagsmunir Íslands yrði í öndvegi, bentum hinsvegar á, að ástæður fyrir verðlagningu á matvöru, væri allt aörar.  ÞAð kom á daginn.

Svo mun einnig þrátt fyrir afsal fullveldis opg afhendingu á íslenskum auðlindum, með einum eða öðrum hætti.

Miðbæjaríhaldið

[Jón Magnússon, 21.5.2008 kl. 12:05]

Í fyrsta lagi þá geri ég mér grein fyrir að matarverð er mismunandi eftir þjóðlöndum en það er merkilegt að við skulum alltaf tróna á toppnum Gunnar. Það er t.d. merkilegt að brauð skuli ítrekað vera miklu dýrara á Íslandi en annarsstaðar í Evrópu og Kóka kóla líka. Hvaða skynsamlegar ástæður geta verið fyrir því?

Sigurður þú mátt hafa þína skoðun á Neytendasamtökunum en ég er þér ekki sammála að þau séu ekki lýðræðisleg samtök. Hins vegar hef ég ekki setið í stjórn Neytendasamtakanna s.l. 6 ár. Ég er ekki sammála þér að Neytendasamtökin vinni ekki vinnuna sína með ágætum.

Kjarri það er misskilningur að Frjálslyndi flokkurinn sé fylgjandi einangrunarstefnu. Hvar getur þú lesið það út úr stefnu Frjálslynda flokksins?

Ágæti vinur minn Jón Valur. Ég geri mér grein fyrir því að ýmsar ástæður geta verið fyrir háu matarverði á Íslandi. Hins vegar þá er matarverð hér óeðlilega hátt og frávikið miðað við nágrannalöndin okkar er of mikið. Munurinn á okkur og hinum Norðurlöndunum sem þú vísar í er of mikill.

Ágæti Bjarni ég er haldinn þeim barnaskap að telja að matarverð mundi lækka með inngöngu í EB. Þar kemur m.a. til aukin samkeppni og væntanlega auknir styrkir til landbúnaðarins.

[Gunnar Rögnvaldsson, 21.5.2008 kl. 13:29]

Sæll kæri Jón.

Hér neyðist ég því miður til að hefja vísifingur til veðurs og segja: a a, ekki Kók! Kók og gosdrykkir eru mun dýrari hér en á Íslandi. Það er vegna þess að það eru lúxus skattur á þessum vörum hérna. Ýmsar vörur eru ódýrari á Íslandi en her. Þetta er slæmt því ég er mikill kókisti.

Ef bakarí hættu að flytja inn forunnið og blandað deig til brauðgerðar væru hugsalega hægt að vinna einhverja verðlækkun eða stækka úrval mögulegra byrgja. Það er mikil og hroðaleg einokun öllum heildsölu og dreifingargeira ESB. Samantekin ráð og fölsk verðmyndun. Þið eruð því miður að flytja mikið inn af þessari einokum í gegnum viðskipti við dreifingaraðila í ESB.

[Jón Magnússon, 21.5.2008 kl. 15:05]

Þakka þér fyrir góða og vandaða athugasemd Júlílus.

[Gissur Jóhannesson (IP-tala skráð) 22.5.2008 kl. 17:07]

Um það leiti sem verslunarmiðstöðin Kringlan var byggð í Reikjavík, heyrði ég sagt  að meðan íbúar Gautaborgar í Svíþjóð létu sér nægja þrjá fermetra af verslunar og skrifstofuhúsnæði á íbúa.                    þá þurftu Íslendingar þrjátíu fermetra í samskonar húsnæði á hvern íbúa. Nú veit ég ekkert um hverning þetta er í dag, en sé þetta svona en,gæti það ekki skapað einhvern verðmun á milli landa?