Lækkanir í Bretlandi. Hækkanir á Íslandi. Hvað veldur?

Ísland hefur búið við eitt sérstakasta efnahagskerfi síðustu ára. Verðtrygging og gjaldmiðill sem enginn treystir eru verstu orsakavaldar þeirra vandamála sem venjulegt fólk þarf að búa við á Íslandi í dag. 

Fyrir nokkru benti ég á það sérkenni íslenska veruleikans að matarverð hefði hækkað síðustu mánuði um 20-30% það er með ólíkindum að slík hækkun skuli hafa orðið í kjölfar bankahruns og launalækkunar hjá almenningi. Ríkisstjórn sem leyfir slíku að gerast án þess að grafast fyrir um hvað valdi þessu sérkennilega þróunarferli á samdráttartímum og bregst við er ekki að vinna fyrir fólkið í landinu.

Bretland hefur gengið í gegn um svipaða hluti og við í sínu efnahagslífi m.a. bankahrun og gengisfall pundsins. Það mætti því ætla að það væru sambærilegir hlutir að gerast í efnahagslífinu hér og í Bretlandi og þess vegna hef ég fylgst vel með þróuninni þar. Fyrir nokkru kom fram að verðhjöðnun hefi verið mikil í Bretlandi undanfarna mánuði og munar þar mest um að íbúðarverð hefur lækkað verulega og vextir á veðlánum hafa lækkað m.a. vegna ákvörðunar Englandsbanka að lækka stýrivexti.

En það er fleira sem hefur lækkað í Bretlandi síðustu mánuði og þar má nefna m.a. að matarverð hefur lækkað, verð á rafmagni hefur líka lækkað svo dæmi séu nefnd. 

Ég verð að viðurkenna það að mér finnst það vægast sagt nokkuð sérsakt að matarverð skuli lækka í Bretlandi á sama tíma og það hækkar á Íslandi um 20-30%. Kann einhver skýringar á því?

Miðað við aðstæður í þóðarbúinu hjá okkur þá ætti matarverð að lækka og hafa lækkað verulega en þess í stað hækkar það út úr öllu samhengi. Ríkisstjórn sem lætur slíkt gerast er ekki að vinna vinnuna sína. Alla vega ekki rétt.

Fólk á Íslandi getur ekki og á ekki að sætta sig við að búa við allt önnur skilyrði en fólk gerir  annarssaðar í okkar heimshluta.  Eins og nú háttar til þá er ekki hægt að láta verðtrygginguna brenna upp eignir fólksins og láta matvælaverð hækka og hækka meðan launin lækka og lækka.

Hefur ríkisstjórnin virkilega engin úrræði til hjálpar heimilinum í landinu? 

Athugasemdir

[Carlos Ferrer (IP-tala skráð) 24.5.2009 kl. 17:43]

"Ríkisstjórn sem leyfir slíku að gerast án þess að grafast fyrir um hvað valdi þessu sérkennilega þróunarferli á samdráttartímum og bregst við er ekki að vinna fyrir fólkið í landinu."

Hér hefur verið landlægt hátt verð á allri vöru um langan tíma. Með löngum tíma á ég við fleiri ár en ég man eftir mér og nálgast ég þó fimmtugt. Allir stjórnmálaflokkar á Íslandi hafa leyft þessu að viðgangast, þrátt fyrir að sumar ríkisstjórnir höfðu reynt að stýra álagningu á vöru með mismiklum árangri.

Ég held að engin íslensk ríkisstjórn hafi nokkurn tímann haft bolmagn til að brjóta á bak aftur einangrun landsins og einokunarverslun þá sem hér viðgengst (ef ekki í orði þá á borði).

Íslendingar borga uppsett verð. Jafnvel þótt varan sé helmingi ódýrari á markaðinum í Kaupmannahöfn eða Frankfurt, sbr.  http://carlos.annall.is/2009-05-16/verdkonnun-a-tolvum/

Fram til þessa hefur hún því farið í innkaupaferðir til Glasgow og St. Paul til að gera góð kaup. Nú er þeirri leið lokað vegna afglapa ykkar í tíu ár. Menning síðustu 10 - 15 ára bætti gráu ofan á svart með því að ofurselja almenning græðgi þeirra sem peningana og auðlindirnar hafa. Við gáfum DNA, fisk og framtíð okkar til manna sem þið, stjórnmálamennirnir handvölduð til að ræna okkur.

Framsóknarflokkur, Sjálfstæðisflokkur og Samfylking fremst í flokki. Þið létuð af sýndarlýðræðinu og komuð á þjófræði.

Ein ríkisstjórn getur ekki snúið þeirri þróun við á hundrað eða tvöhundruð dögum.

[Tómas Ibsen Halldórsson, 24.5.2009 kl. 18:05]

Já, það er alveg með ólíkindum Jón hvað ríkisstjórnarflokkarnir eru úr takt við það sem er að gerast í þjóðfélaginu.  Það eina sem stjórnin sér til lausnar efnahagsvandanum er að keyra fyrirtæki og heimilin í þrot, lækka launin og hækka skattana.  Þetta eru snillingar, minnir helst á aðferðir Ráðstjórnarríkjanna.

Hvað verðtrygginguna varðar virðist ríkisstjórnin hafa meiri áhuga á að bankarnir geti blóðmjólkað skuldunauta sína heldur en að lánþegarnir fái lifað af.  Ekki er nóg með að lánin eru að fullu verðtryggð heldur eru vextir margfalt hærri en þekkist á meðal "siðaðra" þjóða.

[Gunnlaugur Ingvarsson (IP-tala skráð) 25.5.2009 kl. 08:14]

Sæll Jón.

Ég held að ég viti eitthvað um skýringar á þessu Jón.

Víst hefur Breska pundið fallið um meira en 30% gagnvart Evru og US dollar en málið er það að Bretar flytja inn miklu minna af matvælum en Íslendingar, þannig að gengisfelling pundsins hefur ekki sömu áhrif og gengisfall krónunnar þar sem við erum kanski að flytja inn svo miklu stærri hluta en þeir auk þess sem innanlandsframleiðsla á Íslandi er líka miklu háðari gengisfalli gjaldmiðilsins heldur en pundið þar sem stór hluti aðfanga íslensku framleiðslunnar er háður innflutningi meðan svo er ekki nema að litlu leyti með innanlandsframleiðslu Bretana.

Rafmagn hefur auðvitað lækkað í Bretlandi þar sem stór hluti þess er framleiddur með olíu, gasi og kolum og verð þessara orkugjafa hefur hrunið á s.l. ári eða svo.

Takk fyrir.

[Óskar Þorkelsson, 25.5.2009 kl. 10:14]

Sæll Jón, það þarf enga rannsókn á því afhverju matarverð hefur hækkað eftir hrun.. hjá mínu fyrirtæki hafa allar nauðsynjar hækkað erlendis vegna gengisbreytinga um allt að 100 % síðan í fyrrasumar.. Og við flytjum inn vörur í matvælaiðnaðinn hér á landi.. 

Þetta er bein afleiðing bankahrunsins..  

[Guðný (IP-tala skráð) 25.5.2009 kl. 12:18]

Innlenda varan er að hækka ekki síður en erlenda varan sem þýðir að það er varla raunhæft að kenna gengisfallinu um alfarið. Hitt er þó skrítnara að mínu mati og það er að í góðærinu þegar krónan var sterkari en (kannski) nokkurntímann fyrr og dollarinn fór allt niður í 59 kr þá hafði það lítil sem engin áhrif á matarverð hér á landi til lækkunar.

[Hörður Halldórsson, 25.5.2009 kl. 13:56]

Ameríkanar og Bretar eiga í efnahagserfiðleikum en þeir eru ekki með nein myntkörfulán .Það þarf engin í þessum löndum að ég best veit þurfa að sjá  bílalánið rúmlega tvöfaldast á nokkrum mánuðum.Nógu erfitt er fyrir fólk að glíma við tekjusamdrátt eða atvinnumissi.