Enn tapar Byggðastofnun

Byggðastofnun tapaði 2.6 milljarði í fyrra. Það tap bætist við árlegt tap þessarar stofnunar um áratugaskeið.  Aftur og aftur hafa skattgreiðendur borgað milljarða til Byggðastofnunar, en það dugar aldrei til. Þessi pólitíska fyrirgreiðslustofnun ætti að vera búin að ganga sinn veg á enda.

Ef til vill er Byggðastofnun gott dæmi um vandamál ríkisrekinnar lánastofnunar.  Hvernig sem árar og hvað sem á gengur þá tapar þessi stofnun.  Ríkisrekstur á fjármálafyrirtæki er því síður en svo nein trygging fyrir því að reksturinn reki ekki upp á sker gjaldþrots.

Nú talar fjármálaráðherra um að endurreisa Sparisjóðina, en þeir hafa undantekningalítið verið reknir með tapi af kjarnastarfsemi sinni alla öldina. Hvaða glóra er þá að leggja milljarða af skattfé  í endurreisn þeirra.  Hvað afsakar viðbótarframlög og ítrekaða milljarða framlög af peningum skattgreiðenda til Byggðastofnunar.

Af hverju rekur ekki ríkið eina lánastofnun Landsbankann meðan fjármálastarfsemi er hér í henglum eftir bankahrunið 2008. Hvað getur afsakað það að auka kostnað skattgreiðenda með því að henda út milljörðum á milljarða ofan í lánastofnanir sem sinna ekki neinu hlutverki sem Landsbankinn er ekki fær um að sinna. 

Þurfti ekki að breyta um vinnubrögð í kjölfar bankahrunsins. Var það ekki það sem verið var að kalla eftir. Milljarða framlög af fé skattgreiðenda til sparisjóða og Byggðastofnunar undirstrikar gaddfreðna pólitíska spillingu.

Tómarúm í miðborginni

Miðborg Reykjavíkur er fátækari eftir að bókabúð Máls og menningar lokaði.  Það var ekki að ástæðulausu að bókabúðin var valin ein af bestu bókabúðum í Evrópu.  Bókabúðin var kærkomin menningarleg vin í þessari miðstöð Mammons í Reykjavík.

Sú var tíðin að bókabúð Máls og menningar var merkisberi ákveðinnar pólitískrar hugmyndfafræði sem mér hefur alltaf verið í nöp við. Samt sem áður var gott að koma í búðina til að ná í bækur sem gátu nýst í baráttunni gegn þeim sem aðhylltust þau sjónarmið sem bókabúð Máls og menningar stóð fyrir.

Það var ef til vill kaldhæðni örlaganna að síðasta bókin sem ég keypti í bókabúð Máls og menningar var bók um ógnarstjórn kommúnista í Norður Kóreu. Þannig geta hlutirnir og tilgangurinn breyst í tímans rás. Bókabúðin varð fyrir löngu góð bókabúð án sérstakrar skírskotunar til þeirrar helstefnu sem margir af stofnendum hennar vildu að hún héldi á lofti.

Lokun bókabúðar Máls og menningar leiðir hugann að tvennu. Í fyrsta lagi að því að á Íslandi ríkir ekki eðlileg samkeppni lengur í verslun, m.a. vegna ríkishafta og afskipta en þó meir vegna stórreksturs banka og  fjármálafyrirtækja. Ójöfn barátta Máls og mennigar gegn ofurvaldi bankarekinna samkeppnisaðila varð bókabúðinni m.a. að falli. Það er enn kaldhæðni örlaganna að fall bókabúðarinnar megi rekja til skorts á samkeppni. Bókabúðin barðist einmitt gegn markaðs- og samkeppnisþjóðfélaginu í árdaga.

Í öðru lagi þá leiðir maður hugann að því hver verður framtíð hefðbundinna bókaverslana. Eins gaman og mér þykir af bókum og bóklestri þá á ég stöðugt minna erindi í bókabúðir vegna þess að nú er einfaldara og ódýrara að kaupa erlendar bækur á netinu. Tölvubókin er síðan enn ein bylting sem hlítur að hafa mikil áhrif. Í dag kaupi ég bók á Amason lestölvuna mína og hún er tilbúin til lestrar innan 5 mínútna frá því að ég ýtti á takkann um að kaupa bókina.

Unnendur bóka og bóklestrar verða að leiða hugann að því hvernig á að bregðast við í breyttum heimi bókarinnar. Ef að líkum lætur  mun frjálsi markaðurinn finna sér eðlilegan farveg í þessu efni ef hann fær þá að vera til í þessu sérkennilega miðstýrða Hörmangaraveldi viðskipta á Íslandi.

Dómur í máli óeirðafólks

Það hlítur að hafa verið áfall fyrir Ragnar Aðalsteinsson höfuðverjandann í máli 9 menninganna að Icesave skyldi skyggja á hann þegar dómur var loksins upp kveðinn.  Raunar getur Ragnar sjálfum sér um kennt. Hann hefur tafið málið á alla lund og sett Íslandmet í að kæra ákvarðanir og úrskurði til Hæstaréttar.  Í málinu setti Ragnar líka Íslandsmet í að tapa málunum í  Hæstarétti.  Alltaf gapti ríkissjónvarpið ofan í lögmanninn þegar hann gerði grein fyrir því hvað héraðsdómari væri fákunnandi í lögum en ekkert heyrðist í RÚV þegar Hæstiréttur staðfesti niðurstöðu þessa "fákunnandi" héraðsdómara.

Eftir að málinu hafði verið haldið í gíslingu af Ragnari Aðalsteinssyni, aðstandendum ákærðu, nytsömum sakleysingjum  og nokkrum pólitískum lukkuriddurum, komst héraðsdómari að niðurstöðu sem við mátti búast allan tímann, miðað við það klúður sem var í málsmeðferðinni og þess með hvaða hætti tekið er á óeirðarfólki og aðsópsmönnum í íslensku samfélagi.

Sumir hafa haldið því fram að það væri óeðlilegt að rétta yfir þessum krökkum meðan októberglæpamennirnir frá 2008 ganga lausir og eru enn að stjórna leynt og ljóst fyrirtækjum og fjármálalífi í landinu.  Hér skal tekið undir það sjónarmið að það er með öllu óþolandi og raunar óskiljanlegt, að mál skuli ganga jafn hægt og illa hjá sérstökum saksóknara og raun ber vitni. Það breytir þó engu um sekt eða sakleysi 9 menninganna svonefndu.

Það hlítur þó að vera umhugsunarefni fyrir þá sem krefjast réttlætis í þessu þjóðféalgi hvað lengi og mikið hægt er að tefja framgang dómsmála með furðulegheitum og skringimálflutningi í einföldu máli eins og máli 9 menninganna. Það gefur því miður ekki vonir um hraða málsmeðferð þegar farið verður að rétta yfir fólki sem er enn ráðandi í fjármálalífi þjóðarinnar og tæmdi banka, sjóði og fyrirtæki þannig að lengra varð ekki haldið í október 2008. 

Það er að segja ef nokkur döngun er í ákæruvaldinu til að koma út ákærum gagnvart öðrum en ungu óeirðarfólki.

 

Vandræðaleg vörn

Daginn eftir að Steingrímur J. Sigfússon fjármálaráðherra lagðis í vörn fyrir flokkssystur sína Svandísi Svavarsdóttur á Alþingi,  lýstu 76% þjóðarinnar því yfir í skoðanakönnun að réttast væri að Svandís axlaði ábyrgð og segði af sér.

Svandís treysti sér ekki sjálf í vörnina en fékk sérfræðingi þjóðarinnar í þrætubókarlist til þess. Þrátt fyrir það vilja 3 af hverjum fjórum að Svandís segi af sér.

Athyglivert var að heyra  Steingrím J. Sigfússon rugla í málsvörn sinni saman almennri stjórnsýslu framkvæmdavaldshafa  og pólitískri stefnumótun löggjafarvaldsins og reyndi að afsaka Svandísi á grundvelli þess að Vinstri græna pólitíkin hefði borið skynsemi hennar ofurliði. Steingrími sem og öðrum sem þekkja til stjórnsýslu og stjórnsýsluverkefna er ljóst að sú málsvörn er haldlaus.  Það að Steinrímur skuli nota þessa málsvörn  sýnir betur en annað hversu haldlaus vörnin fyrir Svandísi er.

Þegar orðræða Steingríms er skoðuð og röksemdafærsla hans í málinu, þá óar mann við því að þarna skuli fara maður sem setið hefur samfleytt á þingi frá því síðari hluta síðustu aldar og gegnir nú ráðherradómi í annað sinn, en hefur samt ekki skilið eða lætur sem hann skilji ekki grundvallaratriði í íslenskri stjórnskipun og stjórnarfari. 

Bíll bæjarstjórans

Sú var tíðin að Samfylkingarfólk  og Vinstri grænir í Kópavogi máttu ekki vatni halda vegna vandlætingar gagnvart þáverandi bæjarstjóra í Kópavogi enda var hann Sjálfstæðismaður. Hann var sakaður um margvíslega misnotkun og stór orð höfð uppi sem m.a. leiddu til dómsmáls.

Nú er öldin önnur og Samfylkingin og Vinstri grænir stjórna Kópavogi. Þá bregður svo við að bæjarstjóri þeirra er gripinn í því að misnota bæjarstjórabílinn.  Sú misnotkun bæjarstjórans í Kópavogi var alvarlegra mál en Toblerone málið svokallaða sem leiddi til þess að Mona Sahlin þáverandi ráðherra í Sænsku ríkisstjórninni þurfti að segja af sér. Mona hafði notað fjármuni ríkisins til að kaupa ýmislegt smáræði eins og Toblerone súkkulaði. En þó upphæðin væri ekki há þá taldi fólk þar í landi þar á meðal flokkssystkini Samfylkingarfólks í Svíþjóð að svona gengi ekki og ráðherrann sagði af sér.

Hvað skyldu þeir sem ábyrgð bera á bæjarstjóranum segja núna. Ætla þeir að láta eins og ekkert hafi í skorist. Er þetta allt í lagi af því að bæjarstjórinn er af réttum pólitískum lit. Fróðlegt væri að heyra í hinum vaska oddvita Samfylkingarinnar í Kópavogi, en sú hin sama náði aldrei upp í nefið á sér á síðasta kjörtímabili vegna hneykslunar yfir framferði Gunnars Birgissonar. Skyldi hún telja að önnur viðmið eigi  nú að gilda fyrir bæjarstjóra sem hún ber pólitíska ábyrgð á.

Sjálfsagt telja nýir stjórnendur Kópavogs eðliegt að misfarið sé með bæjarins fé eins og bæjarstjórinn hefur verið beraður að. Sjálf hafa þau í meiri hlutanum lagt fram tillögu og farið fram á að skattfé bæjarbúa í Kópavogi verði varið til að borga þeim málskostnað vegna einkamáls sem var höfðað gegn þeim vegna ummæla þeirra.  Það er víða sem vinstri menn telja rétt að láta greipar sópa um almannafé og þá gilda að sjálfsögðu sérreglur.

En meðal annarra orða. Af hverju þarf bæjarstjóri í Kópavogi að hafa bíl og bílstjóra á kostnað bæjarins. Kann hún ekki að keyra eða er hún meira og minna óökufær í vinnunni? Raunar má spyrja þess sama um bruðlið í Reykjavík. Af  hverju þurfa að vera 3 bílar og bílstjórar fyrir æðstu stjórnendur borgarinnar. Er þetta ekki ósmælilegt bruðl allt saman. Gengur þetta á tímum niðurskurðar og hagræðingar?

Í Grikklandi eru þeir búnir að fækka stjórnmálamönnum í sveitarstjórnum og taka af þeim mikið af fríðindum. Hér heldur bullið áfram eins og ekkert hafi ískorist.  En viðfangsefnið í dag er að segja bæjarstjóranum sem misnotaði aðstöðu sína að hennar sé ekki lengur þörf. Það þurfi aðra tegund af fólki til að stjórna í dag.

Mútufé Marðar

Merði Árnasyni er margt til lista lagt en sumt ferst honum miður. Þannig gengur honum illa að vera góður sósíaldemókrat og bak við þá grímu skín iðulega í kunnuglegt andlit byltingaflokksins sem Mörður Árnason sór hollustu sína í árdaga pólitísks ferils síns.

Í málsvörn sinni fyrir sakfelldan umhverfisráðherra grípur Mörður til þess að túlka lögin að vild og hikar ekki við að túlka þau andstætt dómi Hæstaréttar í málinu. Eins og  andlegur foringi  byltingarflokksins sagði.  "Félagar okkur finnst þetta vera lögin þá eru þetta lögin." Þetta varð heimspeki þursaveldanna um miðja síðustu öld.

Mörður Árnason hélt því fram í dag að Landsvirkjun hefði borið mútur á stjórn sveitarfélags í Árnessýslu.  Sé þetta rétt þá eru þeir embættismenn Landsvirkunar sem það gerðu og þeir sem tóku við mútunum sekir um refisverða háttsemi. Sé þetta rangt þá hefur Mörður  gerst sekur um refsiverða háttsemi fyrir að bera rangar sakir á fólk.

Þó stundum sé langt til seilst í málsvörn  þá eru þó takmörk fyrir öllu. Þess vegna Mörður ber þér annað hvort að draga ummæli þín til baka og biðjast hlutaðeigandi einstaklinga afsökunar á þeim eða leggja fram kæru á hendur hinum seku. 

Hvað svo sem þú gerir Mörður þá værir þú maður að meiri að ljúka þessu máli þér til sóma og þá væri þínum þætti í málinu lokið. Þú berð ekki ábyrgð á Svandísi þegar öllur er á botninn hvolft.

Flumbrugang og lögleysu Svandísar Svavarsdóttur er ekki hægt að verja.

Saklaus ráðherra

Tveim dögum eftir að Svandís Svavarsdóttir var dæmd í Hæstarétti fyrir lögbrot, lýsti hún því yfir að hún hefði ekki brotið lög.  Sama gerði forsætisráðherra deginum áður og sagði raunar með affluttu orðalagi að lögbrot Svandísar væru ekki lögbrot af því að þau væru stefna ríkisstjórnarinnar

Svandís umhverfisráðherra segist ekki hafa brotið lög heldur sé um túlkunarágreining að ræða. 

Metúsalem  vinur minn Þórgnýsson sem nýlega var dæmdur fyrir skattsvik í Hæstarétti og gert að sæta fangelsisrefsingu er nú harla feginn og segist ekki hafa brotið lög þrátt fyrir dóm Hæstaréttar þar sem um réttarágreining hafi verið að ræða. Það hvarflar ekki að Metúsalem að hlýta kalli yfirvalda að mæta til úttektar á fangelsisdómnum þar sem hann er saklaus miðað við skýringar umhverfisráðhera á íslenskum réttarreglum.

Hvorki umhverfisráðherra né forsætisráðherra átta sig á  grundvallarreglu íslenskrar stjórnskipunar um  þrískiptinu valdsins og dómstólar fari með dómsvaldið. Þær hafa líka hamast á því að halda skuli stjórnlagaþing og hafa tekið undir það að stjórnarskráin sé með einum eða öðrum hætti völd að bankahruninu árið 2008. Þetta er í sjálfu sér eðlilegt miðað við vanþekkingu þeirra á stjórnarskránni sem m.a.  birtist í ofangreindum ummælum þeirra.

En svíkur minni mitt þegar ég rifja það upp að það var Jóhanna sem sagði við myndun ríkisstjórnarinnar að nú mundu menn þurfa að axla ábyrgð á verkum sínum?