Jón Magnússon

Þingrof eru sem betur fer fátíð og til þess ætti ekki að grípa nema í brýnustu neyð þegar stjórnskipuleg óreiða er til staðar og ljóst, að starfhæf ríkisstjórn verði ekki mynduð. 

Fyrsta þingrofið var 1931. Þá stóðu yfir umræður um vantraust á ríkisstjórnina, þegar þáverandi forsætisráðherra Tryggvi Þórhallsson snaraðist í ræðustól Alþingis utan dagskrár og las upp konungsbréf um að konungur féllist á tillögu forsætisráðherra um þingrof. Þing var þá rofið þegar í stað og þingmenn umboðslausir skv. þeirra tíma lögum.  Mikil mótmæli brutust út í kjölfarið þar sem bæði Sjálfstæðismenn og Alþýðuflokksmenn fóru mikinn yfir þessu gerræði forsætisráðherra og aðför að lýðræðinu. 

Þing hefur verið rofið nokkrum sinnum síðan en þá venjulega í sátt. Tvisvar hefur forseti ekki fallist á þingrofsbeiðni forsætisráðherra annars vegar Sveinn Björnsson árið 1950 og hins vegar Ólafur Ragnar Grímsson 2016.

Spurning er nú hvort að sú stjórnskipulega óreiða hafi verið til staðar sem réttlætti þingrof. Tæpast verður á það fallist og ekki var látið reyna á það hvort að hægt yrði að mynda aðra starfhæfa ríkisstjórn til loka kjörtímabilsins. Að mörgu leyti var eðlilegt  að sá möguleiki yrði kannaður áður en fallist var á þingrof. Hitt kom þó til, að margir stjórnarandstöðuflokkar m.a.Samfylking, Viðreisn, Miðflokkur og Flokkur fólksins voru samþykkir þingrofinu og þurfti þá ekki fleiri blöðum um það að fletta að rífur meirihluti þingsins studdi þingrof þó ekki hafi verið látið á það reyna með atkvæðagreiðslu. 

Hvað sem öðru líður þá hefur stjórnarfarinu í landinu hvað þingrof varðar breyst mikið til batnaðar. Árið 1931 gat Tryggvi Þórhallsson forsætisráðherra laumupokast með samskipti sín við kónginn um þingrof og tilkynnt síðan Alþingi orðinn hlut nánast með sömu orðum og Oliver Cromwell áður þegar hann leysti um breska þingið. 

Snautið þið heim þið hafið ekkert hér að gera. Þá urðu þingmenn umboðslausir um leið og þingrofið var samþykkt og það tók gildi árið 1931 um leið og forsætisráðherra hafði lokið ræðu sinni og þingforseti tilkynnti síðan í beinu framhaldi að þingið væri rofið. 

Sem betur fer höfum við gengið til góðs í þessum efnum þannig að nú verður að telja að reglan sé sú, að það sé ekki komið undir geðþóttaákvörðun forsætisráðherra eins hvort þing verður rofið eða ekki. Fleiri þurfi um það að véla. 

Í viðtalsþætti formanna stjórnmálaflokkanna í kvöld kom fram ótrúleg vanþekking á þeim atriðum í stjórnskipun landsins sem snúa að Alþingi og ríkisstjórn. Ekki var annað ráðið, en Bjarni Benediktsson væri sá eini, sem kynni skil á stjórnskipun landsins. 

Það er ekki von á vandaðri lagasetningu frá Alþingi þegar helstu forustumenn stjórnmálanna hafa ekki einu sinni kynt sér stjórnarskrána og  helstu atriði íslenskrar stjórnskipunar í þaula. 

Í fyrsta lagi virtist skorta á að forustumennirnir gerðu sér grein fyrir því hvað felst í þingrofi. Það ætti þó ekki að þurfa að vefjast fyrir neinum. Þegar þing er rofið, þá eru engir þingmenn lengur. Fólkið sem situr á Alþingi núna hefur ekki meira að segja um löggjafarmálefni eftir þingrof en Baldur Breiðholtinu eða Árný í Árbæjarhverfinu.

Frá þeim tíma að forseti rýfur þing eru engir Alþingismenn og þar af leiðandi verða ekki afgreidd fjárlög eða önnur lög. Þessvegna eru líka ákvæði í stjórnarskrá að kosið skuli innan fárra daga svo landið sé ekki lengi þingmannslaust.  

Verulega skorti á að forustufólkið gerði sér grein fyrir hvaða völd og skyldur starfsstjórn hefur. Bjarni Benediktsson tók raunar þá sem voru hvað galnastir í ágæta kennslustund, en dugði samt ekki til. 

Að vanþekkingunni á stjórnskipun landsins frágenginni, þá var þetta um margt ágætur umræðuþáttur og foringjarnir stóðu sig vel að frátalinni Svandísi Svavarsdóttur og Þórhildi Sunnu.

Bjarni Benediktsson náði góðum sprettum og mikið var ánægjulegt að sjá hann á lokametrunum boða eindregna stefnu okkar hægri manna, sem hann gerði frábærlega vel, en hún hefði mátt hljóma og komast að einhverju leyti í framkvæmd öll þau 7 ár sem ríkisstjórnin hefur setið.

Bjarni ásamt Kristrúnu Frostadóttur stóðu sig langbest, en Kristrún var málefnaleg og yfirveguð. Þá komu þau líka sterk inn Sigurður Ingi og Inga Sæland. 

Nú þarf forseti lýðveldisins að ákveða sem allra fyrst hvað skuli gera og vandséð er eftir yfirlýsingar forustumanna mikils meirihluta þingmanna að hún geri annað en að fallast á að þing verði rofið og boðað til kosninga 30 nóvember. 

Já og þá er að láta hendur standa fram úr ermum til að sem flestir kjósi rétt.

Sagt er að eitt sinn, þegar Lási kokkur og skipsfélagar hans voru úti á rúmsjó, hafi einhver kallað niður til Lása: "skipið er að farast Lási" og þá glumdi um allt skipið."Ó Guð minn góður og ég sem á eftir að vaska upp."  Þannig lítur hver með sínum hætti á sitt mikilvægasta hlutverk.

Á Íslandi er ríkisstjórn sem á ekkert erindi lengur. En ráðherrarnir afsaka slímsetu sína í ráðherrastólum með því að það séu svo mörg verkefni sem brýnt sé að leysa áður en þeir standi upp úr stólunum.  Þannig er það alltaf. Samt er  mikilvægast að losna við ríkisstjórn sem hefur þrotið örendið.

Ríkisstjórnina þraut örendið þegar þáverandi forsætisráðherra Katrín Jakobsdóttir stóð upp úr stólnum. Þá þegar voru andstæður orðnar áberandi og vaxandi. Þess þá heldur mátti öllum vera ljóst að það væri glæfraspil að halda áfram þegar VG mundi breytast í SS (skæruliðasveit Svandísar Svavarsdóttur), sem hefur ekki vílað fyrir sér að ganga gegn stjórnarskrárvörðu atvinnufrelsi og valda einstaklingum, fyrirtækjum og ríkinu milljarða tjóni. 

Þar sem ríkisstjórnina skortir framtíðarsýn og innan hennar er ekki samstaða um neitt sem máli skiptir væri ráðlegast fyrir forsætisráðherra að biðjast þegar á morgun lausnar fyrir sig og ráðuneyti sitt. 

Það er svo annað mál, hvort formenn Sjálfstæðisflokks og Framsóknar vilja leggja áfram á djúpið, þá með tilstyrk annarra. En þessi ríkisstjórn gengur ekki þar sem VG Svandísar Svavarsdóttur er ekki stjórntækur flokkur lengur. 

Landsfundi VG er lokið og síbrotaráðherran Svandís Svavarsdóttir var kjörinn formaður. Líkur eru á að við lok ríkisstjórnarsamstarfsins falli dómur vegna embættisafglapa hennar, sem muni kosta skattgreiðendur milljarða. 

Nýkjörni formaðurinn var að vonum glöð yfir frama sínum og boðar að nú skuli hamarinn þyngdur og sigðin brýnd sem aldrei fyrr til að koma auðvaldinu á kné og koma í veg fyrir samkeppni. Þess í stað skuli auka skattheimtu, þó ekki sé sérstaklega getið til hvers. Vinstri öfgaflokkur eins og VG á aldrei í vanda með að eyða annarra manna fé.

Já og ríkisstjórnina segur VG mega skröngla fram á vor náist samstaða um óræðar frekari áhugamál VG. 

Ríkisstjórnin hefur setið í tæp 8 ár. Í upphafi samstarfsins komu flokkarnir sér saman um málefnasamning, sem síðan var endurnýjaður með breytingum í upphafi þessa kjörtímabils. Hann var síðan enn og aftur ritrýndur og um hluti samið þegar Katrín ætlaði að verða forseti og Bjarni Benediktsson tók við. 

Ef til vill væri gott að nýr formaður VG horfði í spegil og svaraði þeirri spurningu ærlega hvað væri helsta vandamál ríkisstjórnarinnar. Heiðarlegt svar væri frekja og yfirgangur VG í stjórnarsamstarfinu ekki síst hennar sjálfrar. 

Með sama hætti mætti forsætisráðherra horfa í spegil og spyrja hve lengi enn ætlið þið í VG að misbjóða þolinmæði vorri, eins og ræðusnillingurinn Cicero í hinni fornu Rómaborg mælti, til helsta misyndismannsins í rómverska senatinu um 50 fyrir Krist.

En hættan er sú að forsætisráðherra láti enn og aftur bullið og ruglið í þessum öfgavinstri flokk yfir sig ganga eins og ekkert sé og rýri þar með kapítal eigin flokks enþá meira. 

Það er þegar allt of langt gengið í þjónkun við VG og segja má að ríkisstjórn Bjarna Ben hefði átt fyrir löngu að segja það sem Hermann Jónasson þáverandi forsætisráðherra Framsóknar sagði árið 1958 "innan ríkisstjórnarinnar er ekki samstaða um neitt sem máli skiptir" og sagði síðan af sér.  Samstaða innan þessarar ríkisstjórnar um það sem máli skiptir hefur ekki verið til staðar lengi. Slíkar ríkisstjórnir eiga að víkja því þær eru ekki á vetur setjandi.  

Það styttist í 29.loftslagsráðstefnu S.Þ. í Bakú. Þangað ætlar ríkið að senda 50 fulltrúa og styrkir annan eins fjölda frá allskyns sértrúarsöfnuðum í loftslagsmálum. 

Þessir fulltrúar íslenskra skattgreiðenda munu styðja tillögur  um að leggja meiri höft og takmanir á atvinnustarfsemi okkar, sem bitnar harðast á neytendum og atvinnurekstrinum. 

Ég tel upp á, að engin íslensku fulltrúana muni hafa burði til að segja sannleikann á þessari ráðstefnu. Menn munu veifa loftslagsbók Gulla ráðherra "Loftslagsþolið Ísland" og samþykkja frekari álögur á neytendur og fyrirtæki þessa lands. 

En hver er raunveruleikinn. Miðað við hitastig síðustu ára, þá er ekki að hlýna á Íslandi heldur kólna. Úr því má bæta með því að setja fleiri hitamæla á heitustu stöðum landsins eins og SÞ gerir varðandi sínar mælingar. 

Nýliðinn september var kaldasti september í 19 ár á Íslandi og árið í heild stefnir í að vera kaldasta árið á öldinni. En staðreyndir hafa aldrei verið til trafala fyrir þá loftslagspáfa, sem höndla með peninga og framtíð annarra. 

Mér er sagt að a.m.k. á fimmta hundrað manns hér á landi hafi verulegar atvinnutekjur eða jafnvel allar sínar tekjur af því að prédika hlýnun jarðar og nauðsynleg viðbrögð við því. Væri ekki rétt að segja þessu fólki upp ásamt þeim stjórnmálamönnum sem hugsa fyrst og fremst um að gera lífskjör fólksins í landinu verri og senda stöðugt fleiri milljarða úr landi til einhvers sem engin veit hvað er, en eru einhverskonar aflátsgreiðslur til einhverra sem síðan draga úr loftslagsvá með því að henda þúsundum tonna af trjákurli í sjóinn til að draga úr hlýnun og grafa  holur til að jarðsetja þar erlenda mengun. 

Burt með þetta endemis rugl. Veljum fólk sem vill bæta lífskjörin í landinu í stað þeirra sem vinna gegn hagsmunum almennings og fyrirtækja.