Af hverju hækkar íbúðarhúsnæði í verði?

Meir en 1400 íbúðir eru í eigu fjármálafyrirtækja og yfir 400 þeirra stendur auður.  Kaupgeta almennings er nánast engin og lánafyrirgreiðsla til fasteignakaupa er takmarkaðri en verið hefur um árabil.

Samt mælist hækkun á verði fasteigna. Hvað veldur því?  

Fasteignaverð á Íslandi er lágt miðað við fasteignaverð á hinum Norðurlöndunum. Ástæðan er gengishrunið  og  offramboð á íbúðarhúsnæði. Þrátt fyrir það verður ekki séð hvað það getur verið sem knýr fasteignaverð upp nema þá  hagsmunir fjármálafyrirtækjanna sem eiga 1400 íbúðir. Það kemur betur út í reikningum fjármálafyrirtækjanna að fasteignaverð sé skráð sem allra hæst. Það kemur þeim einnig vel vegna þess að þá hækka verðtryggðu lánin.

Verðtrygging veldur því að skuldarar tapa milljörðum vegna  gervihækkunar á fasteignum á nánast steinddauðum fasteignamarkaði.   

Norræna velferðin og réttlætið er greinilega ekki fyrir aðra en fjármálafyrirtækin.

Athugasemdir

[Emil Emilsson (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 13:07]

Já, ég man þegar ég tók 8milljón króna verðtryggða húsnæðislánið mitt (til 25 ára) og mér var sagt að höfuðstóllinn af því myndi hækka mest í 12 milljónir þangað til að hann færi að lækka.

í upphafi borgaði ég um 50þúsund á mánuði af láninu er núna búinn að borga af því í að verða 10 ár og núna er afborgunin 82þúsund á mánuði og höfuðstólinn að nálgast 14 milljónir.

Finnst öllum þetta eðlilegt ?

Í mínum huga er þetta nútíma þrælahald.

[Guttormur (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 13:40]

Hverju orði sannara, svo eru fjármálafyrirtæki að reyna semja við skuldara á fölskum forsendum til að lengja í snörunni...í raun er það bara brandari að vera íbúðareigandi í dag þar sem láninn eru langtum hærri en virði eignarinnar...

kv.

Gutti

[Guttormur (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 14:09]

Hverju orði sannara, svo eru fjármálafyrirtæki að reyna semja við skuldara á fölskum forsendum til að lengja í snörunni...í raun er það bara brandari að vera íbúðareigandi í dag þar sem láninn eru langtum hærri en virði eignarinnar...

kv.

Guttinn

[Jenný Stefanía Jensdóttir, 13.8.2011 kl. 15:05]

Sæll Jón,

Svo virðist sem að í gangi sé markaðsmisnotkun og ólöglegt samráð á markaði með fasteignir. 

Framboð á leigumarkaði er fryst af "fjármagnseigendum" til að þvinga unga fólkið aftur inn á fasteignakaupabrautina.

Þegar leiguverð á lítilli íbúð er farið að nálgast tvöfalda afborgun á húsnæðisláni til 40 ára á stærri íbúð, er ljóst að ekki loftar vel um markaðinn.

Af hverju hlaupa ekki allir til og fara að kaupa er spurt?  Af því að brennt barn forðast eldinn, og þessi markaður hætti að vera happadrættismarkaður 1979, þegar þín kynslóð og e.t.v. eldri horfðu á lánin sín brenna upp.

Mér dettur ekki í hug að "bleima" þessar þvinganir á einhverja tiltekna flokka eða stefnu.  

Ef við hugsum okkur eitt andartak að fasteignir séu hlutabréf, þá væri aðgerðir eigenda hlutabréfanna og inngrip inn í verðmyndun klárlega saknæm og refsiverð.  

[Sumarliði Einar Daðason, 13.8.2011 kl. 15:50]

Þarna ertu að benda á það sem er nákvæmlega í gangi. Fólk og þá helst yfirvöld verða að fara átta sig á því að verðtryggingin sem slík er verðbólguhvetjandi því hún eyðileggur allt aðhald fjármagnseigenda.

Sá sem er verðtryggður að fullu hefur engar áhyggjur af því hvort hann sé að rukka 3,5% eða 3,75% vexti - sem fjármagnseigendur í öðrum (óverðtryggðum) löndum myndu varla geta sofið rólega út af.

[Jón Magnússon, 13.8.2011 kl. 20:26]

Sammála Emil. En ég skil ekki að fólk skuli endalaust láta bjóða sér þetta rán.

[Jón Magnússon, 13.8.2011 kl. 20:27]

Guttormur það er ekki beint brandari að vera eigandi íbúðarhúsnæðis þar sem lánin eru orðin hærri en verð íbúðarinnar. Þú ert þá líklega búinn að tapa öllu sem þú lagðir í íbúðarkaupin og ert skuldum vafinn og hugsanlega gjaldþrota vegna þessa rangláta lánakerfis. Það er ekki brandari. Það er óréttlæti  og það verður að bregðast við því annars kemst þetta þjóðfélag ekki í gang aftur.

[Jón Magnússon, 13.8.2011 kl. 20:28]

Alveg rétt Sumarliði og það er furðulegt að ekkert skuli vera gert í málinu þrátt fyrir að þetta óréttlæti hafi æpt á fólk árum saman.

[F. (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 20:34]

Ég sé ekki alveg hvað ath.semd þín um að húsn.verð sé ,,lágt" m. v. hin Norðurlöndin kemur málinu við? Fasteignaverð er mjög hátt, fáránlega hátt, enda hefur ekki verið stungið á fasteignabóluna sem varð til á árunum 2002-3 til 2007-8, af því allir gátu fengið lán og fólk borgaði bara uppsett verð, sem hækkaði sífellt. Engin hækkun á virði að baki, bara huglæg hækkun. Slík hækkun ætti einmitt að ganga að fullu til baka í núverandi efnahagsástandi.

Þarna kemur eyðileggingarmáttur verðtryggingarinnar best í ljós. Í öllum öðrum löndum (Vesturlöndum) hefur fasteignabóla gengið til baka þegar hrun verður (kreppa). T. d. í USA, þar sem það er meginregla að ríkari ábyrgð standi ekki að baki láni en fasteignin sjálf (þó fólk gæti skaðað lánstraust sitt tímabundið með því að ganga frá yfirveðs. eign (jingle mail)). En það sem mestu skiptir er að á meðan fasteignabólan þandist út í öðrum löndum, þurrkaðist eigið fé fólks í fasteign. ekki út á hraða óðaverðbólgu eins og hér. Eða m. ö. o. að veðsetning almennings hér jókst í hlutfalli við bóluna, vegna óðaverðbólgu á sama tíma. Sem aftur gerði það að verkum að almenningur læstist í skuldafangelsi, sem hækkar enn, dag frá degi, alla daga.

Vegna þess að hér er meginreglan persónuleg ábyrgð á lánum og verðtryggð að auki, erum við í algerri sjálfheldu með þetta. Núverandi ástand er bara toppurinn á ísjakanum og þetta ástand á eftir að versna með hverju árinu. Allt venjulegt fólk er um það bil að komast í neikvæða eiginfjárstöðu eða komið í hana, nú eða stefnir hraðbyr í hana, þökk sé verðtr. Rsk birti ýmsar tölur um daginn með álagningarseðlum. Ein af þeim var að aldrei í sögu Lýðveldisins hefur allt íb.húsnæði heilt yfir í eigu einstaklinga verið veðsett yfir 50%. Það veðsetn.hlutfall mun bara halda áfram að hækka, á meiri hraða en áður hefur sést (bil launa og verðs, og þar með höfuðstóls lána, aldrei verið meira).

Það er ótrúlegra en ótrúlegt að svokallaðir ráðamenn hafi ekki séð þetta fyrir. Nokkrir hafa bent á að allar ,,aðgerðir" sem farið var í eftir hrunið voru einungis frestun á vandamálinu, sem er nú stærra en nokkru sinni. Það hefur ekki fengið mikinn hljómgrunn.

Áhrifin eru að byrja að koma í ljós. Fyrir utan þá sem eru fastir á leigumarkaði (sístækkandi hópur) þá er enn stærri hópur að sökkva dýpra og dýpra í yfirveðsetningu í ,,sínum eignum". Hvar endar það ástand?

Sá mikli fjármálaspekúlant, fjármálaráðherrann, sagði sigri hrósandi á þingi um daginn að ,,húsnæðisverð væri farið að hækka og það væri skýrt merki um að hagkerfið væri farið að taka við sér".

Maður verður bara orðlaus.

[Jón Magnússon, 13.8.2011 kl. 23:13]

Ég er að mestu leyti sammála þér Finnur. Það er þó þannig að fasteignabólan var mismunandi mikil í hinum ýmsu löndum. Í tímaritinu the Economist var því haldið fram fyrir nokkru að fasteignabólan væri gengin til baka í Bandaríkjunum og rúmlega það og hún væri gengin til baka á Írlandi en á Spáni var talið að fasteignir væru enn metnar og á sölu  á yfirverði.  Ég er ekki viss um að fasteignabólan hér hafi risið eins bratt og í Bandaríkjunum og á Spáni en verðlækkun á fasteignum í Evrum eða Dollurum talið hér á landi hefur verið gríðarlega mikil og meiri en víðast hvar annarsstaðar. Verðtryggða krónan refsar hins vegar fasteignaeigendum hér en verðbóllgan hjálpar skuldsettu fólki allsstaðar annarsstaðar.  En ég er að mestu leyti sammála þér Finnur svo ég ítreki það.

[Vilhjálmur Bjarnason Ekki fjárfestir, 13.8.2011 kl. 23:19]

Það er skömm af því hvað margir hér á landi þurfa að velja á milli þess að eiga fyrir mat eða eiga fyrir leigunni eða afborgunum lána húsnæðis fyrir fjölskylduna. Ég hef margoft, bæði í bloggi mínu og vinnu fyrir Hagsmunasamtök heimilanna þar sem ég er í stjórn, bent á að það er ekki bara skuldavandi sem almenningur á við að etja hér á landi heldur líka að launavandinn sé orðinn það mikill að það sé sívaxandi fjöldi fólks sem hefur ekki efni á að halda heimili með sómasamlegum hætti og þurfi að bjóða börnum sínum upp á eitthvað sem á ekki að þurfa að líðast í þjóðfélagi eins og okkar. Bendi ég t.d. á skrif Hörpu Njáls þessu til staðfestingar en hún hefur bæði verið sjálf og sem hluti af GET hóp Hagsmunasamtaka heimilanna fjallað um framfærslukostnað og fátækt á Íslandi. Höfum við bent á að gera þurfi raunframfærsluviðmið sem grunnlaun, tryggingar, bætur og atvinnuleysistryggingar yrðu miðaðar út frá. Það sem gert var hér fyrr á árinu og kallað var neysluviðmið var ekkert annað en mæling á neyslu en hafði ekkert með það að segja hvað kostar að lifa á Íslandi fyrir fjölskyldurnar. Til skýringa felst munurinn á útreiknuðum neysluviðmiðum og raunframfærsluviðmiðum í því að annars vegar er miðgildi raunneyslu mælt út frá fyrirliggjandi gögnum Hagstofu Íslands. Hins vegar er eðlileg raunframfærsla fundin út af sérfræðingum og er þá miðað við að skilgreina framfærsluþætti og  þjónustu sem  á að teljast fullnægjandi lýsing á hóflegri og eða eðlilegri framfærsluþörf fjölskyldu af tiltekinni stærð, á tilteknum stað og á tilteknum tíma. Út frá skilgreindum framfærsluþáttum sem teljast uppfylla eðlilega framfærsluþörf er fundinn raunframfærslukostnaður. Raunframfærslukostnaður og lágmarks framfærsluviðmið unnin út frá þeim hafa um margra ára skeið verið opinber á öðrum Norðurlöndum, svo sem Danmörku, Svíþjóð og Noregi og eru grunnlaun og annar framfærslukostnaður miðaður við það þannig að þeir sem eru með lægstu launin og lifa á bótum geta lifað nokkuð mannsæmandi lífi í þessum löndum sem er ekki hægt hér á landi.Að mínu mati er það ein mesta kjarabótin sem völ er á að aflétta verðtryggingunni af heimilum landsins og setja á sama tíma hámark á vexti húsnæðislána þannig að allir aðilar hafi hag að því að halda verðhækkunum í lágmarki og þar með verðbólgu sem verðtryggingin er afleiða af.     Ástandið á eftir að versna mikið ef við förum ekki að horfast í augu við vandann og gera það sem gera þarf og vil ég meina að það sé mikill dulinn vandi, t.d vegna þess að fjármálastofnanir skrái vandann ekki rétt og séu ekki að gefa upp réttar tölur um fjárhagsvanda heimilanna. Má í því sambandi minnast á að það eru ekki til samræmdar tölur um þann vanda sem þó er hægt að mæla og frumvarp sem gefur leyfi til samkeyslu gagn er kæft í nefnd þingsins.  Þetta er ekkert annað en þöggun af verstu tegund sem kemur til með að bíta okkur illilega þegar hið rétta kemur í ljós og áhyggjur mínar og okkar í Hagsmunasamtökum heimilanna er að þá verði vandinn orðinn nánast óbærilegur fyrir allt of marga með öllu því slæma sem því fylgir.   Hvet alla til að fara inn á heimasíðu Hagsmunasamtaka heimilanna, sem er heimilin.is og taka þátt í undirskriftarsöfnun okkar um áskorunar til stjórnvalda um leiðréttingu stökkbreyttra verðtryggðra og gengislána með kröfu um þjóðarathvæðagreiðslu ef stjórnvöld hafa ekki dug í sér til að gera þetta af sjálsdáðum. 

[Halldór Egill Guðnason, 14.8.2011 kl. 03:39]

Auðvitað hækkar húsnæðisverð nú jafnt og þétt. Hvort heldur er keypt eða leigt. Hvurnig stendur á því að fólk er hissa? "Erlendir" eignaraðilar bankanna keyra upp verðið á leiguíbúðum í þeirra valdi. Verðbólgan æðir upp og verðmat bankanna hækkar enn á ný. Kannast einhver við þessa byrjun, eða er þessi þjóð orðin algjör aumingi, bara svona yfir höfuð.....?

[Jón Magnússon, 14.8.2011 kl. 09:06]

Sammála þér Vilhjálmur um að hvetja alla til að fara inn á síðu Hagsmunasamtaka heimilanna og skrifa undir áskorun um eðlilegt lánakerfi í landinu.

[Jón Magnússon, 14.8.2011 kl. 09:09]

Athyglivert innlegg Halldór. Þakka þér fyrir það en við skulum ekki gera lítið úr þjóðinni.