Heildarendurskoðun hvað er það? Aðförin að stjórnarskránni VII.

Ítrekað er haldið fram af stjórnlagaráðsliðum að heildarendurskoðun stjórnarskrárinnar hafi staðið til frá 1944  með þeim hætti að lýðveldisstjórnarskráin yrði afnumin. 

Þetta er rangt. Um það má m.a. lesa í bókinni Land og Lýðveldi I.hefti bls. 177-206. 

Dr. Bjarni Benediktsson  forsætisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins gerir þar grein fyrir störfum stjórnarskrárnefndar, tillögum og hugmyndum. Bjarni var þá formaður nefndarinnar en með honum í nefndinni sátu af hálfu Sjálfstæðisflokksins þeir Dr. Gunnar Thoroddsen og Jóhann Hafstein.

Sjálfstæðismenn lögðu til 20 breytingar á stjórnarskránni. Aðrar hugmyndir voru ekki um  endurskoðun stjórnarskrárinnar frá 1944. Af þessum 20  hafa 5 náð fram að ganga að fullu en nokkrar að hluta.

"Gallana á núverandi fyrirkomulagi ber að finna og úr þeim bæta en ekki kasta fyrir borð öllu því, sem vel hefur reynst í heild,"  var það sem haft var að leiðarljósi.

Hvernig rímar það við hugarsmíð stjórnlagaráðsliða?

Lagt var til að Forseti Íslands fengi aukin völd og meiri hluti þjóðarinnar yrði að greiða honum atkvæði sitt. Tillögurnar um aukin völd forsetans voru 5. Engin náði fram að ganga.

Fleiri tillögur má nefna varðandi aukin jöfnuð og auðveldari leið til að breyta kjördæmaskipan, takmörkun ríkisútgjalda og leggja niður Landsdóm

Aðrar tillögur um endurskoðun stjórnarskrárinnar voru ekki til staðar nema hvað varðaði kjördæmaskipan. Það er því sögufölsun að halda því fram að það hafi alltaf staðið til að kollvarpa lýðveldisstjórnarskránni.  Það stóð aldrei til. Á þessari röngu söguskýringu byggir stjórnlagaráð verk sitt og viðmiðanir.

Um leið og Bjarni Benediktsson gerði grein fyrir tillögum sínum, Gunnars og Jóhanns segir hann:

"Ég legg áherslu á að stjórnarskrármálið er mál, sem ekki má eingöngu eða fyrst og fremst skoða frá flokkslegu sjónarmiði það er alþjóðarmál sem meta verður með langa framtíð fyrir augum" 

Loks segir Bjarni:

"Ég hef ætíð talið að það skipti ekki öllu máli, hvort stjórnarskrárbreytingar yrðu afgreiddar árinu fyrr eða síðar. Miklu meira máli skipti, að þjóðin áttaði sig til hlítar á, um hvað væri að ræða, og eftir ítarlegar umræður og athuganir yrðu sett þau ákvæði sem skaplegt samkomulag gæti fengist um, svo að hin nýja stjórnarskrá hins íslenska þjóðfélags um langa framtíð."

Aldrei stóð annað til en að gera afmarkaðar breytingar á stjórnarskránni. Mikilvægustu atriðin hafa náð fram að ganga önnur en um aukin völd forsetans og takmörkun á möguleikum til að auka ríkisútgjöld.

Þetta rifjað upp til að sýn að rangt er farið með staðreyndir af helstu stuðningsmönnum stjórnlagaráðstillagnanna varðandi breytingar á stjórnarskrá.  Allt frá lýðveldisstofnun hefur verið ríkur skilningur á því að stjórnarskrárbreytingar ætti að gera í góðri sátt með þessum hætti:

að skaplegt samkomulag geti fengist um ný stjórnarskrárákvæði eftir ítarlegar umræður og athuganir.

Tillaga stjórnlagaráðs uppfyllir ekki þessi skilyrði. Hún byggir á fölskum og röngum forsendum. Reynt er að þvinga fram ákvæði eftir takmarkaðar umræður og umfjöllun. Svona gera menn ekki og mega ekki gera í lýðræðisríki varðandi mikilvægustu grundvallarlög þjóðarinnar.  

Þess vegna verður svarið við atlögunni að stjórnarskránni að hafna því að tillögur stjórnlagaráðs verði lagðar til grundvallar nýrri stjórnarskrá. Segjum NEI við að tillögur stjórnlagaráðs verði lagðar til grundvallar nýrri stjórnarskrá. Stöndum vörð um góða stjórnarskrá en breytum því sem þarf að breyta. 

Nei við tillögum stjórnlagaráðs.