Skattar á neytendur

Vilhjálmur Bjarnason þingmaður Sjálfstæðisflokksins greiddi atkvæði gegn sérstökum skatti á bankanna og sagði að hann væri á móti þessum skatti af því að þetta væri skattur á neytendur.

Það er ánægjulegt að þingmaður sé á móti skattlagningu á þeim forsendum að hún sé skattur á neytendur.  Ef til vill var þó skatturinn á bankana ekki rétti vígvöllurinn í því sambandi. Þeir skattar sem bitna hvað þyngst á neytendum eru auknar álögur ríkisins á neysluvörur. Þá hækkar vöruverð og líka verðtryggðu lánin í kjölfarið. Ef til vill má þá búast við því að Vilhjálmur Bjarnason taki rösklega til hendinni eftir áramót og leggi fram tillögur um lækkun  á sköttum á bensín, áfengi og tóbak svo nokkrar vörur séu nefndar þar sem ríkið hefur endalaust verið að bæta við álögum.

Sá skattur sem er þó alfarið neytendaskattur er virðisaukaskatturinn sem fyrir löngu er komin upp fyrir öll skynsamleg hámörk. Það er því mikið verk að vinna að lækka skatta á neytendur.

En Vilhjálmur greiddi atkvæði með öllum neytendasköttunum sem bitna hvað harðast á neytendum. En valdi að skýra andstöðu við bankaskattinn með því að hann bitnaði sérstaklega á neytendum. Getur það verið að bankaskatturinn bitni á neytendum umfram aðra skatta í þjóðfélaginu?  

Hvar eru skuldleiðréttingarnar Sigmundur Davíð?

Nefnd forsætisráðherra um niðurfærslu verðtryggðra skulda skilaði góðu áliti fyrir nokkru. En hvað svo? Ekki neitt hefur verið gert.

Engin frumvörp hafa verið lögð fyrir Alþingi til skuldaleiðréttingar í samræmi við tillögur nefndarinnar. Alþingi verður slitið í dag.  Slíkar tillögur koma þá ekki fram á Alþingi fyrr en í fyrsta lagi í janúar 2014. Ekki er vitað að verið sé að vinna lagafrumvörp í samræmi við tillögur nefndarinnar.  Kærkomið væri að fá að vita ef svo er.  Eftir því sem ég kemst næst þá hefur ekkert verið gert í málinu síðan nefndin skilaði inn tillögum sínum.

Fólk bíður eftir skuldaleiðréttingunni sem lofað hefur verið. Meðan beðið er og ekki er ljóst hvernig málið verður endanlega afgreitt ríkir óvissa sem er skaðleg fyrir þjóðfélagið. Fólk frestar því að gera ráðstafanir sem líklegar eru til aukins hagvaxtar.

Enn hefur nefndin um verðtrygginguna ekki skilað af sér.  Verði verðtryggingin af neytendalánum ekki afnumin þá munu hækkanir verðtryggðra lána frá því að ríkisstjórnin var mynduð og fram á mitt næsta ár éta upp skuldaleiðréttinguna að mestu eða öllu leyti nema það sem fók tekur undan sjálfum sér í séreignasparnaðinum. Verði svo til hvers er þá barist Steingrímur Davíð og hvar er þitt réttlæti.

Til að eyða óvissu í þjóðfélaginu bar brýna nauðsyn til að afgreiða öll frumvörp varðandi skuldaleiðréttingu og afnám verðtryggingar fyrir áramót. Hver mánuður er dýrmætur. 

Frá orðum til athafna Sigmundur Davíð og Bjarni Benediktsson. Strax og þig kemur saman í janúar. Biðin er þegar orðin allt of löng.  

Fólk eða ferkílómetrar

Sá merki maður Nelson Mandela er nýlátinn. Flestir eru í dag sammála um það þar sé genginn einn merkasti stjórnmálamaður á síðari hluta 20. aldar og byrjun þeirrar 21.

Nelson Mandela barðist fyrir því að fólk fengi kosningarétt sem einstaklingar en ekki á grundvelli litarháttar, kynferðis eða jarðeigna. Grunnurinn í hans baráttu var að allir ættu að eiga jafnan kosningarétt þannig að vægi atkvæðanna væri það sama.  Vegna þessarar afstöðu þurfti Mandela að sitja í fangelsi stóran hluta bestu æviára sinna.

Er það nokkur í dag sem er ósammála því að ofangreind baráttumál Nelson Mandela um jafnt vægi atkvæða fólks sé grundvallaratriði í lýðræðislandi

Raunar er það svo. Þannig er atkvæðavægið á Íslandi ennþá ójafnt og sum atkvæði vega meira en helmingi meira en önnur. Enn þann dag í dag er til fólk í þessu landi sem afsakar það að kjósendur njóti ekki jafnræðis. Hvernig væri nú að þjóðin tæki sér Nelson Mandela til fyrirmyndar og gerði þær breytingar á stjórnarskránni að vægi allra atkvæða væri það sama á Íslandsi óháð búsetu, kynferði eða litarhætti.

Væri það til of mikils mælst. Eða er atkvæðsirétturinn fyrir ferkílómetra en ekki fólk? 

Af ómissandi gróðastarfsemi

Samfélagsmiðillinn RÚV fær nú daglega talsmenn sérhagsmuna, sem útlista fyrir okkur hvað starfsemi þeirra sé ómissandi. Hvað mikill gróði sé af starfseminni og hvílíkt þjóðhagslegt tap það væri kæmi til þess að skattgreiðendur borguðu minna til þessara sérhagsmuna.

Einhvern veginn gengur þetta ekki upp. Sé það svo að starfsemin sé jafn gróðavænleg og látið er í veðri vaka, af hverju þarf þá að styrkja hana af almannafé. Taka frá þeim sem græða ekki eins mikið.  Ef hagnaður er eða gróðavon hvaða þörf er þá á  ríkisstyrkjum?

Óneitanlega er það athyglisvert að hlusta á þau hugvitsamlegu rök sem hagsmunaaðilar færa fram fyrir því að geta verið áfram á beit í buddunni þinni.

En burtséð frá því af hverju dettur ríkisstjórninni ekki í hug að búa til alvöru utanríkisþjónustu og leggja niður öll óþörf sendiráð og ná með því milljarða sparnaði í stað þess að klípa milljón hér og hundrað þar. 

 

Hvað þá Katrín, Árni Páll og Steingrímur?

Skynsamlegar tillögur um niðurfærslu höfuðstóla verðtryggðra lána ásamt öðrum aðgerðum sem ríkisstjórnin hefur boðað er fyrsta almenna og vitræna skuldaleiðréttingin frá Hruni.

Það er aumkunarvert að sjá ráðherra í fyrrverandi ríkisstjórn þau Steingrím J. Sigfússon, Katrínu Jakobsdóttur og Árna Pál Árnason  finna tillögunum allt til foráttu og vera með úrtölur og nöldur. Þau sátu í ríkisstjórn sem gerði lítið annað en eyðileggja fullnustukerfið og standa að  kostnaðarsömum og ónýtum aðgerðum.

Við Hrunið átti að taka verðtrygginguna úr sambandi. Þó það væri ekki gert voru samt betri aðstæður þá og fyrstu árin á eftir en nú til að taka á forsendubrestinum. Ríkisstjórn  Jóhönnu Sigurðardóttur gerði engar almennar skuldaleiðréttingar fyrir fólk sem átti eitthvað í eignum sínum. Skömm ráðherranna sem sátu í þeirri ríkisstjórn er mikil. Þau ættu því að einhenda sér í það með ríkisstjórninni að draga úr skaðanum sem þau ollu síðustu fjögur árin á fjárhagsstöðu heimilanna í landinu.

Að sjálfsögðu kosta skuldaleiðréttingar. Ríkissjóður greiðir stóran hluta af því vegna seinagangsins á að taka á málinu. Eðlilegast hefði verið að þeir sem fengu óréttmætan ávinning vegna ranglátrar verðtryggingar hefðu greitt þann kostnað, en því verður ekki viðkomið svo löngu síðar. Aftur rekum við okkur á þá hræðilegu arfleifð sem ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur skilur eftir sig. 

Þau Steingrímur, Árni Páll og Katrín Jakobs hamast nú gegn tillögum ríkisstjórnarinnar. En hvar eru þeirra úrræði? Eru þau til? Ef svo er þá er eðlilegt að þau segi fólkinu í landinu frá þeim tillögum.

Svo er að afnema verðtryggingu á neytendalánum. Það þolir enga boð. 

Skuldaniðurfærsla og réttlæti.

Tillögur um niðurfærslu verðtryggðra húsnæðislána, sem forsætis- og fjármálaráðherra kynntu á laugardaginn eru góðra gjalda verðar svo langt sem þær ná.  Faglega eru tillögurnar vel unnar af sérfræðingahópnum. Erfitt er að ná fram réttlæti mörg ár aftur í tímann og framhjá þeirri staðreynd verður ekki gengið.

Niðurfærsla höfuðstóla verðtryggðra lána sem samsvarar verðbótum umfram 4.8% frá desember 2007 til ágúst 2010 skiptir mestu. Þar er þó ekki nóg að gert til að ná fram réttlæti. Á þessu tímabili voru engar almennar hækkanir eða virðisauki hér á landi, en hækkun verðtryggðra lána var vegna kyrrstöðuverðbólgu. Niðurfærsla allra verðbótanna á þessum tíma hefði því verið réttlát en því miður óframkvæmanleg svo mörgum árum síðar.

Það mátti öllum vera ljóst þegar Hrunið varð, að það varð að taka verðtrygginguna úr sambandi til að alls réttlætis yrði gætt. Það réttlæti vildu þau Jóhanna Sigurðardóttir, Gylfi Arnbjörnsson og ýmsir forustumenn í fjármálakerfinu ekki heyra minnst á. Búsáhaldabyltingin kom síðan í veg fyrir skynsamlegar aðgerðir á þeim tíma. Ábyrgða þeirra aðila sem þar stóðu svo illa að verki er því mikil.

Kyrrstöðustjórn Jóhönnu Sigurðardóttur gerði ekki neitt nema að fresta fullnustuaðgerðum og bjóða upp á aðgerðir sem höfðu enga þýðingu nema  að fresta vandanum. Lagðir voru milljarðar í tilgangslítið embætti umboðsmanns skuldara og gallaða greiðsluaðlögun. Þær aðgerðir voru mislukkaðar og hafa engu skilað nema samfélagslegum útgjöldum og brostnum vonum.  Óneitanlega er ömurlegt að hlusta nú á forustufólk Samfylkingar og Vinstri grænna vandræðast með fyrstu raunhæfu tillögurnar í skuldamálum heimilanna sem fram hafa komið frá Hruni.

Kosturinn við tillögur ríkisstjórnarinnar nú eru að þær taka til venjulegs fólks sem var að fjárfesta í fasteignum og vill standa í skilum og hefur burði til að gera það svo fremi ástandið í þjóðfélaginu versni ekki. Leiðrétting verðtryggðu lánanna og skattleysi séreignalífeyrissparnaðar eru góð nálgun.