Forseti ASÍ á móti skuldaleiðréttingu

Forseti ASÍ Gylfi Arnbjörnsson ber mesta ábyrgð á því að verðtryggingin var ekki tekin úr sambandi í október 2008. Þá hamaðist hann gegn því eins og grenjandi ljón allt til að hægt væri að breiða yfir 500 milljarða tap lífeyrissjóðanna.  Þessi afstaða Gylfa Arnbjörnssonar leiddi til þess að stór hluti fólks sem var að reyna að eignast eigin íbúð horfði á lánin hækka og hækka þangað til að ekkert varð eftir og eigið fé fólksins hvarf. Ranglát verðtrygging stal því í samræmi við tillögur Gylfa Arnbjörnssonar. 

Gylfi Arnbjörnsson þessi helsti sporgöngumaður Jóhönnu Sigurðardóttur í öllum sýndartillögum um skuldaleiðréttingu sem síðasta ríkisstjórn kynnti ætti að kunna að skammast sín og viðurkenna að hann hefur öðrum fremur unnið fyrir fjármagnseigendur en gegn hagsmunum venjulegra Íslendinga.

Þegar ríkisstjórnin kynnir tillögur um almenna skuldaleiðréttingu vegna þess forsendubrests sem varð vegna þess að fylgt var tillögum Gylfa Arnbjörnssonar um að halda verðtryggingunni óbreytti þrátt fyrir bankahrun, telur þessi Gylfi sér sæma að hamast gegn þessum tillögum.

Garmurinn hann Ketill, Árni Páll Árnason fetar dyggilega í fótspor þessa Skugga Sveins og jarmar með sama hætti gegn tillögum ríkisstjórnarinnar. Árni Páll, þessi fyrrum félagsmálaráðherra virðist ekki muna að hann hafði það í hendi sér að koma með raunhæfar tillögur á sínum tíma en gerði það ekki.

Þeir Gylfi Arnbjörnsson og Árni Páll Árnason eiga það sameiginlegt að muna ekkert en hafa samt engu gleymt. 

Mannréttindi of course Mr Chang.

Utanríkisráðherra landsins gat þess sérstaklega í tilefni af fríverslunarsamningi Íslands og Alþýðulýðveldisins Kína að vissulega mundi hann tala um mannréttindi við Kínverska ráðamenn og Elín Hirst þingmaður taldi miklu skipta að við hefðum áhrif til bóta á ráðamenn Kommúnistaflokks Kína að samið væri um bestu viðskiptakjör milli landanna.

Fróðlegt væri að hlusta á utanríkisráðherra ræða við Mr. Chang sendifulltrúa Kínverja um þessi mál. Það gæti verið eitthvað á þessa leið: 

Well Mr. Chang we in the government of Iceland think it very important that we do business with you and dont forget the human rights thing.

Of course not Mr. Gúndar we Chinese think it is very important that the Icelandic Government acts within the framework of the UN decisions on Human Rights which you have not in one case from the year 2008. Do you want to take that matter further?

No Mr Chang this is actually not a very big issue the business is all that counts.

Of course mr Gúndar you are not a naturally born joker even though you look like one.

 

Núna.

Frosti Sigurjónsson alþingismaður vill afnema verðtryggingu á neytendalánum strax. Að sjálfsögðu á að gera það sé ætlunin að afnema hana á annað borð. Þess vegna var með ólíkindum að skipuð skyldi nefnd í málið í stað þess að lagafrumvarp yrði gert um afnám verðtryggingar á neytendalánum.

Stjórnarflokkarnir höfðu báðir markað sér þá stefnu að verðtryggingu á neytendalánum bæri að afnema.  Það kann því ekki góðri lukku að stýra að fá eitthvað fólk úti í bæ til að taka sér marga mánuði til að boða eitthvað allt annað en stefnu ríkisstjórnarinnar í málinu.

Afskipti stjórnmálamanna af lánamálum hafa sjaldnast verið til góðs. Þó getur myndast sú staða á markaðnum að nauðsyn beri til að vernda veikari aðilann í fjármálaviðskiptum, neytandann, en það hefur heldur betur ekki verið gert. Hingað til hafa stjórnmálamenn ráðslagast í þessum málum með þeim afleiðingum að íslenskir neytendur eru í hópi  skuldugusta fólks Norðan Alpafjalla.  

Verðtryggðu lánin voru búin til af stjórnmálamönnum og eru óhagkvæmustu neytendalán sem þekkjast. Ávöxtunarkrafa lífeyrissjóðanna sem er gjörsamlega óraunhæf var búin til af stjórnmálamönnum og lífeyrisaðlinum. Þar var líka vegið að hagsmunum hins veikari, neytandans, í fjármálaviðskiptum og fjármálafyrirtækjum tryggðir hærri vextir en almennt gerist í okkar heimshluta.

Þrátt fyrir það er vörnin sterk fyrir þessari óhæfu og því er haldið fram m.a. af verðtryggingaraðlinum í ASÍ að með afnámi verðtryggingar yrði heldur betur vá fyrir dyrum vegna þeirra gríðarlegu vaxtahækkunar sem mundi fylgja í kjölfarið og aukinnar greiðslubyrðar í upphafi lánstíma.

En er það þannig? Ef einhver staðreynd er til varðandi peningamarkaðinn þá er hún sú að þeim mun meira framboð sem er á peningum þeim mun lægra verð er á þeim. Verðið á peningum eru vextir. Óverðtryggð húsnæðislán í nágrannalöndum okkar bera nú iðulega lægri vexti en verðtryggð íbúðarlán hér.  Óhagkvæm lánakjör á Íslandi eru ekki náttúrulögmál eins og hagfræðingur ASÍ og meirihluti verðtryggingarnefndarinnar virðast telja.

Verðtryggingin og vaxtaokrið er afleiðing af mistökum stjórnmálamanna við lagasetningu til hagsbóta fyrir þá fáu á kostnað hinna mörgu.

 

Átti ekki að afnema verðtryggingu á neytendalánum.

Nefndin sem átti að koma með tillögur um afnám verðtryggingar skilaði af sér í gær. Tillögur nefndarinnar eru um allt annað en þeim var falið að gera.  Stundum er þetta kölluð sérfræðinganefnd. Hvaða sérfræðiþekking er það eiginlega varðandi verðtryggingu sem þetta fólk býr yfir umfram annað?

Það verður engin breyting sem nokkru máli skiptir á verðtryggingunni og óhagkvæmustu lánakjörum fyrir neytendur á Íslandi þó tillögur nefndarinnar nái fram að ganga.

Nefndin er með hræðsluáróður fyrir verðtryggingunni og segir að fasteignaverð geti lækkað um 20% verð verðtrygging afnumin.

Sé svo af hverju er húsnæðisverð allt að helmingi hærra á öllum hinum Norðurlöndunum þó þar sé engin verðtrygging?

Svo byggir þetta nefndarfólk á því að vextir muni snarhækka verði verðtrygging afnumin. Af hverju eru þeir þá ekki í þeim hæðum sem nefndin talar um á hinum Norðurlöndunum þar sem engin verðtrygging er.

Við getum ekki boðið upp á sambærileg lífskjör og annarsstaðar í okkar heimshluta nema við hættum að trúa þeim þjóðsögum að hagkerfið á Íslandi lúti sérstökum lögmálum sem réttlæti vitlausa hluti eins og verðtryggingu, örmynt og dýrustu neysluvörur í heimi.

Við erum láglaunaland, hávaxtaland og háskattaland.  Er ekki kominn tími til að gera róttækar breytingar í íslensku samfélagi til að geta boðið unga fólkinu í landinu upp á von um bjartari framtíð og betri kjör?

Afnám verðtryggingarinnar á neytendalánum strax er einn áfanginn í þeirri baráttu. 

Netverslun

Það eru fleiri fermetrar verslunarhúsnæðis á Íslandi en í öðrum löndum. Neytendur geta því sprangað um sali þar sem hver hilla svignar undan neysluvörum. Hlutabréf verslunarfyrirtækja hækka og hækka þó ekki sé ljóst hvort þau skili öll hagnaði hvað þá þeim sem nemur hækkun hlutabréfanna.

Á sama tíma og netverslun í heiminum eykst og því er spáð að þau verslunarfyrirtæki muni ná mestum árangri sem hafi góð tök á netverslun og flutningum á vörum til viðskiptavina þá virðist íslenska verslunin vera nokkuð stöðnuð í því fari sem hún fór í á síðasta áratug síðustu aldar.

Pakkar með neysluvörum streyma til landsins frá Kína og mörgum öðrum löndum. Sú verslun tapast úr landinu, en ekkert liggur fyrir um umfang þeirrar netverslunar eða hlutfallslega heildarnetverslun í landinu.

Í Bretlandi er talið að netverslun fyrir jólin hafi numið um 20% of fari hratt vaxandi. Miðað við aukninguna þá má ætla að fjórða hver jólagjöf í Bretlandi næstu jól verði keypt á netinu og stór hluti fluttur heim til viðskiptavinarins. Sama þróun verður hér og það skiptir máli fyrir kaupmenn að huga að þessu. 

Það gleymist oft að góðir kaupmenn og hagkvæmni í verslun skiptir miklu þjóðhagslegu máli og ræður miklu um lífskjör fólksins.  Kaupmenn verða því að átta sig á þeim breytingum sem eru að verða með aukinni netverslun.

Nú geta opnast möguleikar litlu verslananna sem þurfa frekar að hafa góðar heimasíður og sendingarþjónustu en verslunarfermetra.  Það eru spennandi tímar framundan fyrir þá kaupmenn sem ná að aðlaga sig breyttum verslunarháttum.

Óréttlæti verðtryggingarinnar

Frá því ríkisstjórnin var mynduð hafa verðtryggð lán hækkað samkvæmt útreikningi Hagstofunnar. Þannig hafa milljarðar verið fluttir frá skuldurum til fjármálafyrirtækja og lífeyrissjóða. Höfuðstóll 20 milljón króna verðtryggðs láns hefur hækkað um 440.000 krónur á þessu tímabili og sá sem skuldar það þarf að greiða vexti af 20.460.000 í stað 20 milljónanna sem hann skuldaði við myndun ríkisstjórnarinnar.

Á sama tíma og veðtryggðu lánin hækka styrkist íslenska krónan. Þess vegna hefði 20 milljón króna lánið átt að lækka í samræmi við styrkingu krónunnar en ekki hækka. Evran er nú 152.06 en var við myndun ríkisstjórnarinnar 158.67. Hefði vísitalan tengst Evru hefði það því lækkað um 800 þúsund í stað þess að hækka um 440 þúsund. Innkaup á neysluvörum er mest í Evrum eða gjaldmiðlum tengdum Evru og því hefði lækkun á gengi Evrunnar átt að lækka vísitölu neysluverðs. Þú værir þá að greiða afborgun og vexti af kr. 19.200.000. Væru það ekki meiri kjarabætur en stóru samninganefndirnar hafa samið um launþegum til handa.

Verðtryggðu lánin hækka og hækka hvað sem líður styrkingu krónunnar. Þegar til langs tíma er litið þá er enginn gjaldmiðill í heimi jafn sterkur og íslenska krónan bundin vísitölu neysluverðs til verðtryggingar.

Hvað á lengi enn að níðast á skuldurum með því að bjóða þeim verstu lán í heimi. Verðtrygginguna verður að afnema strax. Það er réttlætismál. 

Skattar á neytendur

Vilhjálmur Bjarnason þingmaður Sjálfstæðisflokksins greiddi atkvæði gegn sérstökum skatti á bankanna og sagði að hann væri á móti þessum skatti af því að þetta væri skattur á neytendur.

Það er ánægjulegt að þingmaður sé á móti skattlagningu á þeim forsendum að hún sé skattur á neytendur.  Ef til vill var þó skatturinn á bankana ekki rétti vígvöllurinn í því sambandi. Þeir skattar sem bitna hvað þyngst á neytendum eru auknar álögur ríkisins á neysluvörur. Þá hækkar vöruverð og líka verðtryggðu lánin í kjölfarið. Ef til vill má þá búast við því að Vilhjálmur Bjarnason taki rösklega til hendinni eftir áramót og leggi fram tillögur um lækkun  á sköttum á bensín, áfengi og tóbak svo nokkrar vörur séu nefndar þar sem ríkið hefur endalaust verið að bæta við álögum.

Sá skattur sem er þó alfarið neytendaskattur er virðisaukaskatturinn sem fyrir löngu er komin upp fyrir öll skynsamleg hámörk. Það er því mikið verk að vinna að lækka skatta á neytendur.

En Vilhjálmur greiddi atkvæði með öllum neytendasköttunum sem bitna hvað harðast á neytendum. En valdi að skýra andstöðu við bankaskattinn með því að hann bitnaði sérstaklega á neytendum. Getur það verið að bankaskatturinn bitni á neytendum umfram aðra skatta í þjóðfélaginu?  

Hvar eru skuldleiðréttingarnar Sigmundur Davíð?

Nefnd forsætisráðherra um niðurfærslu verðtryggðra skulda skilaði góðu áliti fyrir nokkru. En hvað svo? Ekki neitt hefur verið gert.

Engin frumvörp hafa verið lögð fyrir Alþingi til skuldaleiðréttingar í samræmi við tillögur nefndarinnar. Alþingi verður slitið í dag.  Slíkar tillögur koma þá ekki fram á Alþingi fyrr en í fyrsta lagi í janúar 2014. Ekki er vitað að verið sé að vinna lagafrumvörp í samræmi við tillögur nefndarinnar.  Kærkomið væri að fá að vita ef svo er.  Eftir því sem ég kemst næst þá hefur ekkert verið gert í málinu síðan nefndin skilaði inn tillögum sínum.

Fólk bíður eftir skuldaleiðréttingunni sem lofað hefur verið. Meðan beðið er og ekki er ljóst hvernig málið verður endanlega afgreitt ríkir óvissa sem er skaðleg fyrir þjóðfélagið. Fólk frestar því að gera ráðstafanir sem líklegar eru til aukins hagvaxtar.

Enn hefur nefndin um verðtrygginguna ekki skilað af sér.  Verði verðtryggingin af neytendalánum ekki afnumin þá munu hækkanir verðtryggðra lána frá því að ríkisstjórnin var mynduð og fram á mitt næsta ár éta upp skuldaleiðréttinguna að mestu eða öllu leyti nema það sem fók tekur undan sjálfum sér í séreignasparnaðinum. Verði svo til hvers er þá barist Steingrímur Davíð og hvar er þitt réttlæti.

Til að eyða óvissu í þjóðfélaginu bar brýna nauðsyn til að afgreiða öll frumvörp varðandi skuldaleiðréttingu og afnám verðtryggingar fyrir áramót. Hver mánuður er dýrmætur. 

Frá orðum til athafna Sigmundur Davíð og Bjarni Benediktsson. Strax og þig kemur saman í janúar. Biðin er þegar orðin allt of löng.  

Af ómissandi gróðastarfsemi

Samfélagsmiðillinn RÚV fær nú daglega talsmenn sérhagsmuna, sem útlista fyrir okkur hvað starfsemi þeirra sé ómissandi. Hvað mikill gróði sé af starfseminni og hvílíkt þjóðhagslegt tap það væri kæmi til þess að skattgreiðendur borguðu minna til þessara sérhagsmuna.

Einhvern veginn gengur þetta ekki upp. Sé það svo að starfsemin sé jafn gróðavænleg og látið er í veðri vaka, af hverju þarf þá að styrkja hana af almannafé. Taka frá þeim sem græða ekki eins mikið.  Ef hagnaður er eða gróðavon hvaða þörf er þá á  ríkisstyrkjum?

Óneitanlega er það athyglisvert að hlusta á þau hugvitsamlegu rök sem hagsmunaaðilar færa fram fyrir því að geta verið áfram á beit í buddunni þinni.

En burtséð frá því af hverju dettur ríkisstjórninni ekki í hug að búa til alvöru utanríkisþjónustu og leggja niður öll óþörf sendiráð og ná með því milljarða sparnaði í stað þess að klípa milljón hér og hundrað þar. 

 

Hvað þá Katrín, Árni Páll og Steingrímur?

Skynsamlegar tillögur um niðurfærslu höfuðstóla verðtryggðra lána ásamt öðrum aðgerðum sem ríkisstjórnin hefur boðað er fyrsta almenna og vitræna skuldaleiðréttingin frá Hruni.

Það er aumkunarvert að sjá ráðherra í fyrrverandi ríkisstjórn þau Steingrím J. Sigfússon, Katrínu Jakobsdóttur og Árna Pál Árnason  finna tillögunum allt til foráttu og vera með úrtölur og nöldur. Þau sátu í ríkisstjórn sem gerði lítið annað en eyðileggja fullnustukerfið og standa að  kostnaðarsömum og ónýtum aðgerðum.

Við Hrunið átti að taka verðtrygginguna úr sambandi. Þó það væri ekki gert voru samt betri aðstæður þá og fyrstu árin á eftir en nú til að taka á forsendubrestinum. Ríkisstjórn  Jóhönnu Sigurðardóttur gerði engar almennar skuldaleiðréttingar fyrir fólk sem átti eitthvað í eignum sínum. Skömm ráðherranna sem sátu í þeirri ríkisstjórn er mikil. Þau ættu því að einhenda sér í það með ríkisstjórninni að draga úr skaðanum sem þau ollu síðustu fjögur árin á fjárhagsstöðu heimilanna í landinu.

Að sjálfsögðu kosta skuldaleiðréttingar. Ríkissjóður greiðir stóran hluta af því vegna seinagangsins á að taka á málinu. Eðlilegast hefði verið að þeir sem fengu óréttmætan ávinning vegna ranglátrar verðtryggingar hefðu greitt þann kostnað, en því verður ekki viðkomið svo löngu síðar. Aftur rekum við okkur á þá hræðilegu arfleifð sem ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur skilur eftir sig. 

Þau Steingrímur, Árni Páll og Katrín Jakobs hamast nú gegn tillögum ríkisstjórnarinnar. En hvar eru þeirra úrræði? Eru þau til? Ef svo er þá er eðlilegt að þau segi fólkinu í landinu frá þeim tillögum.

Svo er að afnema verðtryggingu á neytendalánum. Það þolir enga boð.