Þjóðin hefur eignast sinn Hamlet.

Að vera eða vera ekki sagði Hamlet Danarins í samnefndu leikriti helsta skáldjöfurs Breta. Nú hefur íslenska þjóðin eignast sinn Hamlet í líki félagsmálaráðherra Árna Páls Árnasonar. Fyrir nokkrum dögum sagði hann að engar sérstakar ráðstafanir yrðu gerðar vegna skulda heimilanna í landinu en í dag er haft eftir honum að gerðar verði aðgerðir til að hjálpa skuldsettum heimilum og einstaklingum.

En allt er þetta flókið og þarf að fara í flókið ferli umræðustjórnmála Samfylkingarinnar. Lá ekki ljóst fyrir í október 2008 að það þyrfti að leiðrétta þá skuldaholskeflu sem lenti á fólki vegna gengishruns og verðtryggingar. Þannig að fólk væri með svipuð lánakjör og fólk í nágrannalöndum okkar. Það á ekki að gera neitt meira. En það er einmitt þetta sem þarf að gera. Koma lánamálum einstaklinga og fyrirtækja í það horf sem gengur meðal siðmenntaðra þjóða.

Hamlet dagsins í dag félagsmálaráðherra segir á miðvikudegi við gerum ekki neitt varðandi skuldir heimilanna. En á laugardegi segir hann við munum gera eitthvað til aðstoðar skuldsettum heimilum.

Er batnandi mönnum best að lifa eða er þetta örvæntingarfullt útspil vegna þess hvað óvinsæl fyrri ummæli félagsmálaráðherra voru.

Gerði Jóhanna rétt?

Íbúafjöldi á Íslandi er sá sami og í borginni Sunderland á Bretlandi. Stundum finnst mér eins og íslensk stjórnvöld hegði sér með þeim hætti sem gæti hentað borgarstjórn Sunderland í besta falli en ekki ríkisstjórn sjálfstæðs ríkis.

Mér leið þannig í gær þegar ég las grein Jóhönnu Sigurðardóttur forsætisráðherra sem birtist í dagblaðinu Financial Times í Bretlandi að forsætisráðherra væri komin á svipað stig og forseti borgarstjórnar í Sunderland gæti í besta falli talið sér henta.

Ráðgjafi ríkisstjórnarinnar Eva Joly og þingmaður á Evrópuþinginu getur ritað greinar í blöð og beðið íslendingum ásjár og sama getur óbreyttur þingmaður eins og Pétur Blöndal en er hentugt að forsætisráðherra geri það?

Ég gagnrýndi Geir H. Haarde  fyrir að tala ekki beint við forsætisráðherra Breta og leita skýringa á beitingu hryðjuverkalaganna og freista þess að ná viðunandi samkomulagi þjóðanna vegna Icesave reikninganna og bóta vegna beitingar hryðjuverkalaganna. Því miður gerði Geir þetta ekki.  Það stóð þá upp á nýjan forsætisráðherra Jóhönnu Sigurðardóttur að fara í viðræður við Gordon Brown flokksbróður sinn. En Jóhanna gerði þetta ekki og hefur ekki gert en skrifar þess í stað grein í Financial Times fyrst núna.  Því miður þá finnst mér þetta niðurlægjandi fyrir forsætisráðherra Íslands.

Forsætisráðherra gerði samning við Holland og Bretland fyrir rúmum tveim mánuðum. Af hverju talaði hún ekki við forsætisráðherra þessara landa fyrir þann tíma og gerði þeim ítarlega grein fyrir vanda okkar.  Telur forsætisráðherra virkilega að hún bæti stöðu þjóðarinnar með því að skrifa grein eins og hún gerði í Financial Times rúmum tveim mánuðum eftir að hún gerði samninginn sem hún efast nú um í greininni.  Ég efast um að borgarstjórn Sunderland mundi verða ánægð með að borgarstjórinn færi þannig að vegna samninga sem hann hefði gert fyrir hönd brogarstjórnarinnar.

 

Aðgerðarsinnar?

Í Fréttablaðinu í dag er sagt frá því að "aðgerðarsinnar" hafi valdið milljónatjóni á húsi og bifreið  Hjörleifs Kvaran forstjóra Orkuveitu Reykjavíkur. Í frétt blaðsins er því síðan lýst með hvaða hætti "aðgerðarsinnar" skemmi eigur fólks.  Hingað til hefði talist eðlilegt að kalla þetta fólk skemmdarvarga eða hryðjuverkahópa. Hér er um að ræða fólk sem fremur afbrot. Það veldur eignaspjöllum og ræðst gegn friðhelgi einkalífs þeirra sem árásirnar beinast að.

Orðanotkun skiptir máli. Hugtakið aðgerðarsinni er jákvætt orð. Það vísar til þeirra sem gera eitthvað, annast um eitthvað eða framkvæma.  Þetta orð er það nýtt að ég finn það ekki í orðabókum en mér sýnist helst að andstæða orðsins sé aðgerðarleysi sem er neikvætt.  Með því að velja þetta orð er Fréttablaðið sennilega ómeðvitað að taka afstöðu með og/eða  með ákveðnum hætti að afsaka þau afbrot sem framin eru af þessum skemmdarvörgum.  

Mér finnst óviðunandi að fréttamiðill eða fréttamiðlar (Fréttablaðið er ekki eini fréttamiðillinn sem hefur notað þetta orð um þessa skemmdarvarga) noti ekki rétt hugtök um þá sem veitast að samborgurum sínum með eignaspjöllum og skemmdarverkum. Með því að nota jákvæðar umsagnir um slíka glæpi er viðkomandi fréttamiðill í raun að leggja blessun sína yfir afbrotið og með því að stuðla að frekari afbrotum sömu tegundar.

Fréttafólk verður að átta sig á að það ber mikla ábyrgð og má ekki misfara með það vald sem það hefur í störfum sínum.

Vanhæf ríkisstjórn.

Ríkisstjórnin skipaði vini sína til að leiða samninganefnd Íslands í Icesave málinu. Þeir höfðu flokksskírteinin í lagi en ekki prófskírteinin.

Ég gagnrýndi það strax og Svavar Gestsson stúdent var valinn formaður samninganefndarinnar að ekki skyldu vera valdir viðurkenndir alþjóðlegir sérfræðingar til að leiða vinnuna.  Smám saman hefur komið í ljós hversu hrapalega var staðið að málinu af hálfu ríkisstjórnarinnar.

Ríkisstjórnin staðfesti Icesave samninginn sem samninganefnd flokkanna kom með að utan án þess að fyrir lægi meiri hluta vilji Alþingis til að staðfesta ríkisábyrgðina sem henni fylgdi. Slík vinnubrögð ganga ekki.

En eins og formaður Icesave samninganefndarinnar orðaði það " Það þurfti að klára þetta fyrir sumarfrí."  Lá eitthvað á að gera vondan samning?  Ríkisstjórninni lá illu heilli á. Sem betur fer hefur Alþingi enn haft vit fyrir ríkisstjórninni.

 

Skynsamlegt að semja að nýju

Hvar var aðalhagfræðingur Seðlabankans?

Grein Anne Sibert er að sumu leyti athygliverð. Þó að flestu öðru leyti en því sem fjallar um Davíð Oddsson og einkavæðinguna. 

Hversu góður eða slæmur sem Davíð Oddsson var sem Seðlabankastjóri þá var hann einn af þremur Seðlabankastjórum en ekki alvaldur. Auk þess var aðalhagfræðingur bankans til staðar greinilega mjög hæfur maður því að Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra hefur gert hann að aðstoðarseðlabankastjóra. Það hefur því greinilega verið mat forsætisráðherra að hin hagfræðilegu ráð hafi ekki brugðist í Seðlabankanum fyrir hrunið.

Það er eðlilegt  að leitað verði skýringa hjá forsætisráðherra hvað það var sem brást og Önnu Sibert ætti að vera hæg heimatökin í því efni.  Það var og  er her hagfræðinga og viðskiptafræðinga  starfandi í Seðlabankanum eins og Anna Sibert sjálfsagt veit

Segir Davíð hafa skort sérfræðiþekkingu

Leiðin til stjórnleysis.

Daglega berast fréttir af einstaklingum sem missa stjórn á skapi sínu og telja sér heimilt að ráðast til atlögu við dauða hluti eða lifandi fólk. Allt of oft verða ýmsir til að afsaka slíkt og benda á að bankahrunið valdi ójafnvægi hjá mörgum. Vel kann það að vera.  Samt sem áður þá er engin afsökun fyrir því að valda eignaspjöllum eða ráðast á fólk sem er að sinna störfum sínum.

Flestum er verulega brugðið við að lesa um  hvernig margir í viðskipta- og fjármálalífi landsins störfuðu fyrir hrun.  Mörgum gremst hvað seint gengur að koma lögum yfir þá sem virðast hafa gerst sekir um mjög alvarleg brot og valdið þjóðinni hundraða milljarða skaða.  Allt venjulegt fólk kallar eftir því að þessi mál verði gerð upp og verulegur kraftur settur í rannsókn og saksókn þessara mála. En þó að seint gangi þá gefur það engum rétt til að taka lögin í sínar hendur.

Saving Iceland hópurinn er sérstakt fyrirbrigði stjórnleysingja sem hafa talið sér heimilt að eyðileggja eignir fyrirtækja og ráðast gegn þeim sem eru að sinna löggæslustörfum. Það er ekki hægt að líða slíka framkomu. Réttarríkið byggir á því að fólk mótmæli með friðsamlegum. Slík mótmæli eru liður í lýðræðislegum afskiptum fólks. Þegar farið er yfir þau mörk þá er réttarríkinu ógnað.

Það er alvarlegt hvað stjórnvöld hafa lítinn skilning á nauðsyn þess að efla lögregluna. Það er ljóst að lögreglan þarf að takast á við mun fleiri og alvarlegri verkefni en áður. M.a. vegna þjóðfélagsástandsins, aukinnar fíkniefnaneyslu, vaxandi andfélagslegra viðhorfa og útlendra glæpahópa. 

Á sama tíma og draga á saman í lögreglunni og borið við fjárskorti á að setja 500 milljónir í stjórnlagaþing. Er það eðlileg forgangsröðun?  Mér finnst það ekki.

Krafan hlítur því að vera sú að efla lögregluna í stað þess að veikja hana. 

Mikilvægasta hlutverk réttarríkisins er að halda uppi lögum og innanlandsfriði. Það verður gert m.a. með öflugri löggæslu og hörðum refsingum yfir þeim sem hindra störf lögreglunnar eða ráðast á lögregluþjóna í starfi. 

Mér finnst alvarlegt að ríkisstjórnin skuli ekki hafa skilning á þörf traustrar löggæslu í landinu.

Sparkað í höfuð lögreglumanns

Flýtur meðan ekki sekkur.

Forsætisráðherra er sögð í sumarfríi þó að Steingrímur J. Sigfússon segi hana tiltæka sér þegar nauðsyn krefur.  Fjármálaráðherra er farinn að svara spurningum fréttamanna með spurningunni, "hvað heldur þú" eins og almenning í landinu varði eitthvað um álit fréttamanns á því afhverju þeir sem lofuðu að lána okkur peninga vilja ekki greiða. 

Loks upplýsti félagsmálaráðherra í gær að hann hefði skipað nýja nefnd til að athuga vanda skuldsetts fólks í landinu en nefndin ætti samt ekki að leggja fram neinar tillögur um niðurfellingun skulda eða annað sem máli skiptir. Til hvers er þá verið að skipa nefnd? Til að stunda umræðustjórnmál?

Á sama tíma mælist verðbólga í tveggja stafa tölu mánuð eftir mánuð þrátt fyrir spár um að verðbólga mundi minnka þegar liði á sumarið. Verðbbætt lán hækka og krónan fellur. Eignir fólks brenna upp í þessum vítahring galins lánakerfis og ónýts gjaldmiðils. 

Bankarnir og yfirtekin ríkisfyrirtæki eru rekin með 8 milljarða halla á mánuði á kostnað skattgreiðenda.

Krónan fellur og er í sögulegu lágmarki og væntingavísitalan sýnir að vonleysi er nú eins mikið og s.l. janúar þegar það mældist hæst. Við þessar aðstæður er eðlilegt að forsætisráðherra sé í fríi, fjármálaráðherra spyrji fréttamenn gagnspurninga þegar þeir spyrja hann og félagsmálaráðherra skipi nefnd sem á ekki að gera neitt sérstakt.

Hvar eru tillögur ríkisstjórnarinnar sem skipta máli fyrir fólkið í landinu?

Jóhanna hvar ert þú nú?

Jóhanna hvar ert þú nú?

 Fyrir margt löngu söng andstæðingur þáverandi minnihlutastjórnar í Suður Afríku lagið "Give me hope Joanna"  Nú gæti íslensks alþýða sungið með sama hætti, en ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur hefur valdið stórum hópi fólks miklum vonbrigðum.

Í fyrsta lagi verður Jóhanna að freista þess að taka Icesave málið úr þeirri gíslingu sem það er í,  á Alþingi, og leita eftir því við forsætisráðherra í Hollandi og Bretlandi að gera nauðsynlegar breytingar á samningnum. Það er ljóst að við verðum að afgreiða þetta mál sem allra fyrst.  Það er brýn nauðsyn. En það er ekki sama hvernig það er gert og Jóhanna er sú eina sem getur stöðu sinnar vegna leitað nýrra leiða.

   Eða þarf e.t.v. að kalla á forsetann, sem gæti verið snöfurmannlegri í samskiptum við erlenda fyrirmenn?

Í öðru lagi þá verður Jóhanna að setja fram ákveðnar tillögur um það hvað skuli gera varðandi vanda þeirra sem keyptu íbúðarhúsnæði á gengistryggðum lánum skömmu fyrir hrun íslensku krónunnar og koma með ákveðnar tillögur um takmörkun og/eða afnám vísitölubindingar lána.  Þettta var brýnt þegar Jóhanna tók við í byrjun febrúar og er enn brýnna nú. Þessi vandi hleypur ekki frá okkur.

Í þriðja lagi þá þarf að taka til í ríkisbúskapnum, leggja niður óþarfa ríkisstofnanir miðað við aðstæður og draga úr millifærlsum og stykjum einfaldlega vegna þess að geta ríkissjóðs til að fjármagna góðærisævintýrin er ekki lengur fyrir hendi.

Í fjórða lagi verður að hætta framlögum til velferðarkerfis atvinnuveganna og byggja á þeirri starfsemi sem í raun skilar arði. Á sama tíma á að leggja fé í nýsköpun sem líkleg er til að vera arðbær. 

Í fimmta lagi verður að ljúka endurskipulagningu bankanna og miða við að þeir verði reknir með hagnaði eða í jafnvægi en mér er sagt að í dag kosti ríkisbankakerfið 8 milljarða á mánuði.  Sé það rétt þá eru þar þyngri byrðar á þjóðina en Icesave og ljóst að það getur ekki verið markmið ríkissjóð að reka 3 banka alla með miklum halla.

Ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur verður hálfs árs innan nokkurra daga.  Þá er eðlilegt að spurt sé hvort að Jóhanna geti eða sé líkleg til að gefa þjóðinni von um lausn þeirra vandamála sem mest eru aðkallandi?

Eignaupptaka og gæsluvarðhald.

Tæpir 10 mánuðir eru liðnir frá bankahruninu og setningu neyðarlaga. Þrátt fyrir það að fréttir berist af vafasömum gerningum ýmissa leikenda á fjármálasviðinu þá hefur enginn verið handtekinn eða settur í gæsluvarðhald. Engar eignir auðmanna hafa verið frystar. 

Fréttir sem berast eru af rannsóknum sem meira eða minna voru komnar í gang fyrir bankahrunið.  Af hverju gengur þetta svona hægt?

Að tala nú um að frysta eignir auðmanna er aðgerð sem er sennilega rúmum meðgöngutíma of seint á ferðinni. Það hefði þurft að gera það strax í október  2008 eins og ég krafðist að gert yrði á þeim tíma.

Nú skiptir máli að rannsóknum verði hraðað sem mest og lögum komið yfir þá sem ábyrgð bera þannig að Gróa á Leiti taki ekki endalaust völdin og fólk dæmt oft á tíðum saklaust. Það er því mikilvægt að rannsóknum verði hraðað og til þeirra varið þeim mannafla og fjármunum sem til þarf. Við eigum ekki endalaust að hengja þá sem stela karmellu en láta hina lausa sem misfara með milljarða.

Eru vinstri grænir að klofna?

Yfirlýsingar Jóns Bjarnasonar um að fresta beri aðildarviðræðum að Evrópusambandinu fundust mér með miklum ólíkindum frá ráðherra í framhaldi af ályktun Alþingis um að farið skyldi í aðildarviðræður.

Nú hefur samflokksmaður Jóns Bjarnasonar, formaður utanríkismálanefndar Árni Þór Sigurðsson blásið á þessa yfirlýsingu Jóns og telur hana réttilega skaðlega fyrir hagsmuni Íslands jafnframt að hún sé ómarktæk þar sem hún sé ætluð til heimabrúks í Norðvesturkjördæmi. Ekki liggur ljóst fyrir hvað Árni Þór á við með þessu hvort hann  er að tala um að Jón sé að reyna að blekkja eða reyna að slá ryki í augu kjósenda sinna og hugur fylgi ekki máli eða þá eitthvað annað.

Ég get verið sammála Árna Þór Sigurðssyni um það að ummæli Jóns Bjarnasonar eru óheppileg. En þeir eru samflokksmenn og það sem hefur verið að birtast landsmönnum er víðtækt sundurlyndi og ósamkomulag innan Vinstri grænna.  Fjórir þingmenn Vinstri grænna þar af einn ráðherra flokksins hafa t.d. ekki hikað við að hjóla í formann flokksins Steingrím J. Sigfússon vegna Icesave samninganna. Einn þingmaður vegna aðildarumsóknarinnar að Evrópusambandinu. Þá virðist sem Steingrímur sé orðinn ansi þreyttur á því að bera af sér spjótalög pólitískra andstæðinga og þurfa síðan að bregðast við með jafnvel enn meiri leikni vegna spjótalaga samflokksmanna sinna.

Sundurlyndið í Vinstri grænum birtist m.a. með yfirlýsingu Jóns Bjarnasonar gegn Evrópusambandinu og viðbrögðum Árna Þórs Sigurðssonar við því. Með yfirlýsingu Atla Gíslasonar um fullveldi og sjálfstæði Íslands í kjölfar ummæla flokksformanns síns um að engin vildi heitu kartöfluna og vægast sagt afar sérkennilegum ummælum Ögmundar Jónassonar við ýmis tækifæri þar sem hann í raun lýsir yfir andstöðu við formanninn. Hvað er eiginlega á seyði í Vinstri grænum? Er flokkurinn að klofna eða er verið að reyna að koma formanninum frá?