Er aðstoð Alþjóðagjaldeyrissjóðsins eina færa leiðin?

Nú þegar ríkisstjórnin hefur formlega óskað eftir aðstoð Alþjóðagjaldeyrissjóðsins þá er það í raun viðurkenning á skipbroti stjórnarstefnunnar í efnahagsmálum.

Þegar efnahagsfárviðrið brast á í byrjun október hafði ríkisstjórnin greinilega ekki mótaða aðgerðaráætlun um hvað bæri að gera og hvað ætti að gera.  Eftir setningu neyðarlaganna átti að vera ljóst að þegar í stað yrði að leita eftir samstarfi og aðstoð Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Því miður leið of langur tími þangað til ríkisstjórnin gat komið sér saman um þá einu leið sem fær var.

Fátið og fumið þann tíma sem liðin er frá setningu neyðarlaganna svokölluðu er með nokkrum ólíkindum. Þau vinnubrögð benda sennilega til óeiningar í ríkisstjórninni.  Mér finnst ólíklegt að Geir Haarde hafi ekki áttað sig á því þegar í stað að þetta var eina færa leiðin úr því sem komið var eftir setningu neyðarlaganna.

Nú er spurning hvaða stefnu ríkisstjórnin markar til að Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn telji fært að koma að aðstoð við okkur. Sú stefna hefur þegar verið mörkuð í meginatriðum þó að stjórnarandstaðan hafi formlega ekki fengið það í hendur hvað ríkisstjórnin ætlar sér nákvæmlega að gera.

Leggja verður höfuðáherslu á stöðugleika, eðlileg gjaldeyrisviðskipti, alvöru gjaldmiðil, lága vexti til að tryggja að hjól atvinnulífsins geti snúist og komið verði í veg fyrir fjöldagjaldþrot og gríðarlegt atvinnuleysi. Þá verður að hugsa um hagsmuni venjulegs fólks og afnema verðtryggingu lána en binda verðtryggðu lánin við gjaldmiðilinn sem verður þá að vera tryggur verðmælir í öllum viðskiptum.

Aðgerðir verða jafnt bæði fyrir fólk og fyrirtæki. Annars ganga efnahagsráðstafanir aldrei upp til langframa.

Óska formlega eftir aðstoð IMF

Þotuferðir og lúxussnekkjur.

Fjölmiðlar í Bretlandi hafa vakið athygli á því að viðskiptaráðherra Breta þáði boð um rússnesks ólígarka um dvöl í lúxussnekkju hans.  Fleiri stjórnmálamenn í Bretlandi dragast inn í málið m.a. forkólfar úr breska íhaldsflokknum. Þá liggur fyrir að ólígarkinn hefur lagt fram gríðarlega fjármuni í kosningasjóði. 

Hvernig væri að íslenskir fjölmiðlar öfluðu upplýsinga um það hverjir úr hópi íslenskra stjórnmálamanna og frétta- og blaðamanna ásamt öðrum máttarstólpum þjóðfélagsins hafa á undanförnum árum verið í tíðum boðsferðum í lystisnekkjum íslenskra auðmanna.  Einnig hverjir það eru sem hafa þegið utanlandsferðir og dýr boð frá íslenskum auðmönnum undanfarin ár. Síðast en ekki síst að afla upplýsinga um það til hvaða stjórnmálaflokka þessir menn hafa greitt undanfarin ár.

Hvaða fjölmiðlar íslenskir skyldu nú leggja í þá vinnu að afla þessara nauðsynlegu upplýsinga sem þjóðin á rétt á að fá að kynna sér? Gæti það verið að Morgunblaðið og Fréttablaðið séu í þeim tengslum við eigendur sína að þessir fjölmiðlar sinni ekki brýnu rannsóknarhlutverki sínu?

Hvað þá með ríkisfjölmiðilinn? Fréttamenn á RÚV hafa stundum átt góða spretti. Hvernig væri nú að þeir sýndu þjóðinni hvað í þeim býr og flettu ofan af því hvaða stjórnmálamenn og fréttamenn hafa verið tíðir boðsgestir í lúxusferðirnar sem boðnar voru af útrásarvíkingum og bönkum landsins.

Fólkið í landinu á rétt á að fá þessar upplýsingar.  Hverjir fóru í boðsferðirnar? Hverjum var boðið?

Var einhverjum stjórnmálamanni boðið sem fór ekki?

Fjölmiðlafár í Bretlandi út af snekkjudvöl stjórnmálamanna

Áhættusæknir auðmenn.

Sumir blaðamenn Fréttablaðsins virðast ekki gera sér grein fyrir því að þeirra hlutverk er að greina hlutlægt frá fréttum, mönnum og málefnum.  Þá virðast sumir blaðamenn þessa blaðs ekki átta sig á því að atvinna þeirra byggist á því að áhættusækinn auðmaður tók blaðið að sér og ákvað að halda áfram útgáfu þess þegar annar áhættusækinn auðmaður hafði ekki náð að gera blaðið arðbært og varð að selja það.

Í Fréttablaðinu í dag er reynt að gera grín að athugasemdum mínum við orð Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur þegar hún talaði um að senda áhættusækna fjármálamenn úr landi. Staðreyndin var sú að ég benti á í umræddri grein að áhættusækni væri undirstaða þess að nýir hlutir gerðust í markaðssamfélagi. Fréttablaðið væri t.d. ekki til ef ekki hefði verið áhættusækinn fjárfestir sem stofnaði blaðið.  Skrýtið hvað sumir blaðamenn eru rofnir úr tengslum við söguna þegar þeir vilja koma höggi á einhvern. 

Undarlegt að blaðamenn Fréttablaðsins skyldu ekki taka ofangreind ummæli Ingibjargar Sólrúnar og velta upp spurningunni um hvað hún var að segja um útrásina og útrásarvíkinganna á fundum í Danmörku, Englandi og víðar. Þá er nokkuð sérstakt að Fréttablaðið hefur ekkert fjallað um tengsl Ingibjargar Sólrúnar og Samfylkingarinnar við suma af þeim áhættusæknu auðmönnum sem hún gagnrýnir þegar fjarar undan þeim. Það væri vel við hæfi að Fréttablaðið hefði smá sómakennd og færi með nákvæmum hætti í gegn um þann kafla í stjórmálalífi Samfylkingarinnar.

Af hverju fjallar Fréttablaðið ekki um það hverjir fóru í þotuferðirnar með auðmönnum Íslands síðustu árin. Voru þar ef til vill of margir stjórnmálamenn úr Samfylkingu og Sjálfstæðisflokki, blaðamenn og fréttamenn til þess að slíkar fréttir yrðu taldar það sem engilsaxar tala um sem "political correct" eða stjórnmálalega rétt.

En aftur að tilefninu. Ég held því fram að áhættusæknir einstaklingar séu oft undirstaða framfara í markaðsþjóðfélagi. Sagan segir okkur það.  Einstaklingar og þjóðfélög sem taka aldrei áhættu ná aldrei árangri.  Velferðarsamfélög vesturlanda byggist á þeirri auðsæld sem áhættusæknir einstaklingar færðu þjóðfélögunum. Þjóðfélög skipulagshyggjunar hafa aldrei getað fært þjóðum sínum sambærilega velsæld.  Þess vegna skiptir máli að til séu áhættusæknir fjárfestar og framkvæmdamenn. Þeir eiga hins vegar ekki að ráða ferðinni og þeir eiga að taka áhættu á eigin reikning en ekki annarra, það er grundvöllur markaðssamfélagsins.

Það er annars merkilegt að blaðamenn Fréttablaðsins skuli ekki sjá ástæðu til að birta úr greinum sem ég hef skrifað undanfarin t.d. 5 ár þar sem ég vara við peningamálastefnunni, viðskiptahallanum, verðtryggingunni, lækkun og afnámi bindisskyldu Seðlabanka Íslands, fljótandi gengi o.s.frv. sem voru allt orð sem voru í tíma töluð og við stæðum ekki frammi fyrir þeim þrengingum sem við gerum í dag hefði verið farið að þeim sjónarmiðum og markmiðum sem ég hef haldið fram undanfarin ár. Það er sannleikurinn í málinu. En Fréttablaðið hefur ekki sóst eftir því að leiðrétta mistök sín eða hafa það sem sannara reynist. Það er vegna þess að Fréttablaðið er ekki hlutlægur fréttamiðill.

 

Gott mál.

Það er ánægjulegt að Friðrik Sóphusson skuli halda áfram sem forstjóri Landsvirkjunar. Ég veit engan hæfari en hann til að gegna því starfi. Friðrik hefur staðið sig frábærlega vel sem forstjóri Landsvirkjunar.

Ráðningarsamingur við Friðrik framlengdur

Undarlegt verklag ríkisstjórnar.

Mér er verklag ríkisstjórnarinnar algjörlega óskiljanlegt. Forsætisráðherra og einstakir samráðherrar hans og stundum öll ríkisstjórnin sitja allar helgar á fundum í ráðherrabústaðnum eða í stjórnarráðinu. Hvað er fólkið að gera allan þennan tíma. Ríkisstjórnir eru til að marka stefnu og taka ákvarðanir. Það er ekki gert. Hvað er þá verið að gera? Er svona gaman að vera saman?

Engar ákvarðanir eða fáar eru teknar. Annað hvort er ágreiningurinn svo mikill innan ríkisstjórnarinnar að hún kemur sér ekki saman um nauðsynlegar aðgerðir vegna þess efnahagsvanda sem ríkisstjórnin og Seðlabankinn hafa kallað yfir þjóðina öðrum fremur. Eða ríkisstjórnin veit ekki hvað hún á til bragðs að taka.

Svo virðist sem Samfylkingin sé með það á hreinu hvað þarf að gera. Sækja um aðstoð IMF alþjóðagjaldeyrissjóðsins, Sækja um aðild að Evrópusambandinu og reka Davíð Oddsson.

En hvað vill Sjálfstæðisflokkurinn? Það liggur ekki fyrir. Ljóst er þó að hann vill hvorki reka Davíð né sækja um aðild að Evrópusambandinu. Hvað þá með alþjóðagjaldeyrissjóðinn? Vill hann e.t.v. ekki heldur sækja um aðstoð þangað? Hvað vill þá Sjálfstæðisflokkurinn gera? Nauðsynlegt er að forustuflokkurinn í ríkisstjórn geri grein fyrir því. 

Bið eftir stefnumótun ríkisstjórnar til lengri og skemmri tíma er óþolandi. Ríkisstjórn sem veit ekki hvað á að gera getur ekki gert borgurum þessa lands betri greiða en að fara frá.

Framboðið til Öryggisráðsins gengur fyrir.

Íslendingar eiga nú í vök að verjast víða erlendis. Bretar hafa sótt að okkur með ósæmilegum hætti og hamast er að Íslendingum og íslenskum hagsmunum í Lundúnaborg. Sendiherrann talar um að sendiráðið sé fáliðað þegar mál eins og þau sem hafa verið mest í umræðunni tengt Íslandi koma upp í landi eins og Englandi. Þrátt fyrir að utanríkisráðuneytið sé mannfrekasta ráðuneyti Íslands þá er ekki hægt að senda fólk eða hafa tengslafyrirtæki til reiðu til að svara fyrir og koma okkar hlið á málinu á framfæri.

Í utanríkisráðuneytinu er fólk upptekið við að koma okkur í Öryggisráðið og tugir starfsmanna utanríkisráðuneytisins eru staddir í New York til að vinna að því máli á meðan ráðist er á okkur í Hollandi, Noregi, Bretlandi og Danmörku. Það skiptir ekki máli það er bara efnahagsvandi. Fólkið í ráðuneytinu verður að koma þessu áhugamáli sínu áfram. Í Öryggisráðið hvað sem það kostar.

Hefur enginn hugsað þá hugsun að miðað við núverandi aðstæður er það vægast sagt fráleitt að sækjast eftir sæti í Öryggisráðinu. Man einhver hvað það kostar á ári? Veit einhver hvað við höfum eytt miklum peningum í kosningabaráttuna?

Skrýtið eftir alla kynninguna og sendiferðir utanríkisráðherra vítt og breitt um lönd og álfur að þá skuli koma í ljós þegar við þurfum á að halda að við eigum enga vini.  Nema ef til vill Rússa. En er þá einhver glóra að reka Varnarmálastofnun og loftrýmiseftirlit? Til að verjast hverjum?

Er ekki allt þetta vafstur, sendiráðabruðl og framboð til Öryggisráðsins tómt rugl miðað við aðstæður.

Hvenær lækkar Seðlabankinn stýrivexti?

Eðlilegt er að spurt sé hvenær stýrivextir seðlabanka lækki. Seðlabankar í Evrópu og Bandaríkjunum hafa lækkað stýrivexti sína verulega vegna bankakreppu og til að fá hjól atvinnulífsins til að snúast hraðar en nú er.  Seðlabanki Íslands hefur ekki lækkað stýrivexti.  Af hverju ekki.

Ljóst er að það er ekki þensla í þjóðfélaginu lengur. Það var raunar ljóst í vor þegar Seðlabankinn skrúfaði upp stýrivextina að það væri að samdráttarskeið að skríða yfir. Sú afsökun að hafa háa stýrivexti til að hafa áhrif á gengi íslensku krónunnar gilda ekki lengur. Háir stýrivextir hafa heldur enga þýðingu lengur við að reyna að draga úr verðbólgu. Háir stýrivextir hafa þann eina tilgang í dag að draga allan kraft úr íslensku atvinnulífi.

Fólkið í landinu verður að búa við sambærileg vaxta- og lánakjör og fólkið í nágrannalöndum okkar.

Hvaða glóra er í því nú að hafa stýrivexti á Íslandi hærri en í Evrópu?

Má ekki færa gild rök fyrir því að miðað við aðstæður þá ættu þeir ef eitthvað er að vera lægri hér?

Stýrivexti Seðlabankans niður í 3% strax.

Af hverju hundsar ríkisstjórnin stjórnarandstöðuna.

Formenn Framsóknarflokksins, Frjálslyndra og Vinstri Grænna lýstu sig og flokka sínar eiðubúna til að taka þátt í vinnu við undirbúning aðgerða til að leysa kreppuna á fjármálamarkaðnum við umræðu um stefnuræðu forsætisráðherra. Ríkisstjórnin hefur ekki tekið þessu boði og sér ekki ástæðu á þessu stigi til að hafa samráð við stjórnarandstöðuna.

Við í stjórnarandstöðuflokkunum höfum bent á nauðsyn víðtækrar samstöðu um lausn efnahagsvandans en ríkisstjórnin virðist enn staðráðin í að taka ekki því boði.

Við umræður á Alþingi hefur stjórnarandstaðan gætt þess að fara fram með gát til að auka ekki á kvíða almennings. Þrátt fyrir það sjá nokkrir embættismenn í heilbrigðisgeiranum sig tilknúna til að fara fram á að stjórnmálamenn gæti orða sinna. Það höfum við svo vissulega gert í stjórnarandstöðunni.

Vandamálið er ekki það að stjórnmálamenn þurfi að gæta orða sinna. Vandamálið er það að ríkisstjórnin og Seðlabankinn hafa ekki verið að vinna vinnuna sína og neitað að horfast í augu við vandann. Ég, Guðjón Arnar Kristjánsson, Steingrímur J. Sigfússon, Ögmundur Jónasson og Guðni Ágústsson höfum ítrekað frá því í fyrrahaust vakið athygli á þeim vanda sem væri framundan en talsmenn ríkisstjórnarinnar hafa gert lítið úr þeim varnaðarorðum og iðulega valið þeim hin verstu skammaryrði. Nú kemur í ljós að stjórnarandstaðan hefur unnið af heilindum, bent á og varað við. Það er ríkisstjórnin sem hefur ekki unnið vinnuna sína.

Hvað á stjórnarandstaða þá að gera? Horfa á þegjandi á hliðarlínunni af því að ríkisstjórninni dettur ekki einu sinni í hug að virða stjórnarandstöðuna viðlits? Að neita sér um málfrelsi svo sem nokkrir embættismenn fara fram á?

Nei ástandið er það alvarlegt að stjórnarandstaðan getur ekki horft þegjandi á. Hún verður að sinna því hlutverki sem stjórnarandstaða hefur í öllum lýðfrjálsum löndum að veita ríkisstjórn aðhald og benda á það sem að hennar mati er nauðsynlegt að gera. Nú duga engin vettlingatök og ábyrgðin er alfarið ríkisstjórnarinnar.

Það er skömm að því að ríkisstjórnin skuli ekki virða stjórnarandstöðuna viðlits þegar hún býður fram sáttarhendi til að þjóðin geti samstíga unnið sig út úr vandanum. Þá leið vill ríkisstjórnin greinilega ekki fara. Af hverju skyldi það nú vera?

Mætt snemma til funda

Ísland, Túrkmenistan og Zimbabwe

Það er óneitanlega slæmt að heyra það að íslenska krónan skuli vera einn af þeim gjaldmiðlum sem hafa staðið sig verst á árinu og við skulum þar vera í flokki með Túrkmenistan og Zimbabwe.

Zimbabwe hefur um langa hríð verið stjórnað af Robert Mugabe sem hefur nánast verið einræðisherra í landinu. Hann og fylgismenn hans hafa ekki hikað við að limlesta og myrða pólitíska andstæðinga sína og verðbólgan í landinu mælist í hundruðum prósenta. Robert Mugabe stal bújörðum hvítra manna í landinu af þeim en það datt engum í hug að tala um rasisma og sósíalistarnir á Norðurlöndum sem höfðu hátt hér á árum áður yfir framferði hvítra manna í landinu sem fóru þó aldrei fram af sama dólgshætti og Robert Mugabe hafa þagað yfir þessum ógnarverkum. Því miður er svo komið að íslenski gjaldmiðillinn er kominn í hóp með dollaranum í Zimbabwe sem enginn tekur alvarlega.

Eyðimerkurlandinu Túrkmenistan er stjórnað af forseta fyrir lífstíð sem kallar sig Túrkmenabashi eða eða faðir þjóðarinnar. Hann gaf nýlega út sína þriðju ljóðabók og var útsending rofin og ljóðabókin lesin og hún var samstundis sett á námskrá skólabarna í landinu.  Allir fjölmiðlar í Túrkmenistan eru í ríkiseign og er algjörlega stjórnað af yfirvöldum. Sjónvarpsþættir og annað efni frá Rússlandi er allt vandlega ritskoðað fyrir sýningu. Ríkisrekin netfyrirtæki eins og Turkmentelecom stjórna netnotkun almennings.Túrkmensk yfirvöld hafa gerst sek um gróf mannréttindabrot og símhleranir eru taldar regla á hótelherbergjum í landinu. Nú er íslenska krónan komin í hóp með Túkmenska manatinu í hópi verstu gjaldmiðla í heimi.

Það átti öllum að vera ljóst að það var óráðsvegferð að láta gengi íslensku krónunnar ráðast á markaði. Til þess að það hefði átt að geta gengið hefðum við þurft að hafa tengingu af stekum gjaldmiðli og styrk af þeim seðlabanka sem þar um ræðir. En við erum búin að feta þessa vegferð nú  í 7 ár. Ég hef allan tímann varað við þessu og talið þetta hið mesta óráð. Það hefur nú komið í ljós. Þó verður að segja það að hefði verið haldið um gjaldmiðilsmálin af skynsemi þá værum við ekki í þessu hræðilega ástandi.

Er hægt að láta mennina sem bera ábyrgð á hruni þjóðargjaldmiðilsins og óðaverðbólgunni stjórna ríki og Seðlabanka?

Krónan heldur einna verst verðgildi sínu

Of lítið of seint.

Því miður virðist það ætla að verða hlutskipti ríkisstjórnarinnar að standa þannig að málum að gera of lítið og of seint.

Ríkisstjórnin gat vitað að það yrði að gera ráðstafanir strax og hún tók við. Ljóst var að hágengisstefnunni var haldið uppi af ábyrgðarlausu handafli til tjóns fyrir framleiðsluatvinnuvegina. Draga hefði átt úr þennslunni með því að draga saman útgjöld ríkisins.  Það var heldur betur ekki það sem ríkisstjórnin gerði. Ríkisútgjöldin tóku stökk upp á við um rúm 20%. Svo taldi Davíð að hann hefði tök á verðbólgunni með því að hækka og hækka stýrivexti.

Nú er um 15% verðbólga. Gjaldmiðillinn íslenska krónan í frjálsu falli og nauðsyn hefur borið til að mati ríkisstjórnarinnar að taka yfir einn stærsta viðskitpabankann.  Vogunarsjóðirnir eru í miklum vanda og einn bað um griðslustöðvun í dag. Þrátt fyrir þetta brosir forsætisráðherra út í bæði og lætur sem ekkert sé.

Þeir sem halda að það sé bót í máli að Davíð haldi um stjórnvölinn eins og hann gerði þegar hann keyrði strákana sína þá Geir og Árna Matt. heim eftir fundinn í Seðlabankanum, gleyma því að hann hefur stjórnað þessu þjóðfélagi sem forsætisráðherra eða Seðlabankastjóri frá því að flotgengið var tekið upp.

Flotkrónan sem flýtur ekki lengur.

Það hefði e.t.v. verið betra fyrir þessa ágætu menn að hlusta á okkur sem töldum það frá upphafi háskalega stefnu að taka upp þetta kerfi að láta minnsta gjaldmiðil heims vera á floti. Eða hlusta á okkur Frjálslynd fyrir síðustu kosningar þegar við bentum á að það væri hentara að binda krónuna við gengi helstu viðskiptagjaldmiðla með vikmörkum.