Sofnað á verðinum

Fyrir nokkru greindi umboðsmaður Alþingis Tryggvi Gunnarsson frá því, að honum hefði ekki tekist að ljúka rannsókn á lögmæti gjaldtöku af almenningi og fyrirtækjum, sem stofnað var til fyrir 24 árum, en meginhluta þess tíma hefur Tryggvi Gunnarsson gegnt embætti umboðsmanns Alþingis.

Hlutverk umboðsmanns skv. lögum nr. 85/1997 er að hafa í umboði Alþingis eftirlit með stjórnsýslu ríkis og sveitarfélaga á þann hátt sem nánar greinir í lögum þessum og tryggja rétt borgaranna gagnvart stjórnvöldum landsins. Rannsókn á gjaldtöku hins opinbera af Alþingi er því atriði, sem fellur undir starfssvið hans skv. lögum um umboðsmann Alþingis.

Spurning um hvort gjaldtaka af almenningi og fyrirtækjum vegna þjónustu er mikilvæg spurning fyrir neytendur og eðlilegt hefði verið að umboðsmaður hefði sett það mál í forgang þannig að rannsókninni hefði þá lokið fyrir eða um síðustu aldamót fyrir 20 árum síðan, þá hefði rannsóknin tekið 4 ár sem hefði átt að vera kappnógur tími til að ljúka slíkri rannsókn. 

Nú 24 árum síðar kemur umboðsmaður og segir að ekkert verði gert frekar varðandi rannsóknina. Hún fellur niður vegna þess sleifarlags sem hefur verið á embættisfærslu umboðsmannsins s.l. 24 ár hvað þetta varðar. Þær afsakanir sem færðar eru fram af umboðsmanni varðandi þessa óboðlegu embættisfærslu eru satt að segja ótrúverðugar og standast ekki skoðun sé rýnt í það hvað og hvernig embættið hefur starfað þann tíma. 

Þetta mál varðar allan almenning og hagsmuni hans og hefði átt að vera forgangsmál, en hefur stöðugt verði sett neðst í bunkann, þar sem að umboðsmaður hefur iðulega opnað frumkvæðismál og unnið þau á methraða einkum ef þau gátu verið  til vinsælda fallið. 

Mér finnst sem talsmanni neytenda um árabil óviðunandi að rannsókn sem varðar allan almenning skuli ekki fást unnin vegna þess, að umboðsmaður telur að spurningin um réttmæti gjaldtöku af almenningi sé ekki svo mikilvæg að unnið sé að henni og rannsókninni lokið innan viðunandi tímamarka.

Þegar embætti umboðsmanns Alþingis tekst ekki á 24 árum að ljúka efnislegri rannsókn á mikilvægu máli sem varðar allan almenning og hugsanlega ólögmæta gjaldtöku af fólkinu í landinu þá er greinilega eitthvað að. Það sýnist því einboðið, að stofnunin sem kýs umboðsmanninn, Alþingi, láti þetta mál til sín taka og í því sambandi er eðlilegt að stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd Alþingis láti framkvæma stjórnsýsluendurskoðun á embætti umboðsmanns Alþingis. Minna getur það ekki verið.