Og ríkisstjórnin situr um sinn

Ríkisstjórnin notar ítrekað peninga skattborgaranna til að tryggja sér stuðning á Alþingi.  Nokkrir þingmenn Vinstri grænna sögðust ekki styðja stjórnina lengur nema hún eyddi tugum milljarða í að ógilda samninga milli tveggja lögaðila sem koma ríkisstjórninni ekkert við og heyra ekki sérstaklega undir boðvald hennar.  Til að kaupa stuðning þessara þingmanna var ákveðið að skipa nefnd á kostnað skattgreiðenda. 

Friðunarnefndin var skipuð í gær. Kostnaður við nefndarstarfið greiðist úr ríkissjóði. Væntanlega hefur þá allt fallið í ljúfa löð á kærleiksheimili hinnar hreinu Vinstri stjórnar.  Hins vegar liggur ekki fyrir hvað á að gera við nefndarálitið.

Óneitanlega er það áleitin spurning hvað kaup Steingríms og Jóhönnu á fylgi einstakra þingmanna við ríkisstjórnina hafa kostað skattgreiðendur. Þá hljóta að vakna áleitnar spurningar um heimildir ríkisstjórnar til að kaupa sér meirihlutastuðning á Alþingi á kostnað skattgreiðenda. Siðfræði kaupa á sannfæringu þingmanna til stuðnings við ríkisstjórn er síðan mál sem e.t.v. þarf að skipa nefnd til að kryfja.

Hafi ríkisstjórnin talið að vafi léki á lögmæti kaupa Magma á hlutum í HS Orku hefði verið eðlilegt að hún aflaði sér lögfræðilegs álits um það atriði. En það er ekki viðfangsefnið heldur að friða órólegu deildina í Vinstri grænum. Skyldu nefndarmenn í friðunarnefndinni gera sér grein fyrir þessu?

Hvað á svo að gera við nefndarálitið?

Uppreisn Alþingis?

Fréttamaður Bloomberg fréttastofunnar á Íslandi sá ástæðu til þess að birta "ekki frétt" á fréttavefnum í gær sem er til þess fallin að skaða hagsmuni Íslands. Til þess fær hann sérstaka aðstoð Guðfríðar Lilju Grétarsdóttur þingflokksformanns Vinstri grænna.

Í  fréttinni er sagt að Alþingi geri uppreisn gegn aðstoð við banka og haft er eftir Guðfríði Lilju að allt of miklum peningum hafi verið pumpað inn í fjármálakerfið nú þegar. Þá er sagt að 34 þingmenn muni greiða atkvæði gegn tillögu ríkisstjórnarinnar um að bjarga lánastofnunum. Inn í fréttina er síðan sett sú greining Moody´s um að lánshæfi Íslands yrði hugsanlega fært niður í ruslflokk.

Niðurstaða fréttarinnar er síðan sú með tilvísun í ummæli forstjóra FME að Ísland gæti verið á leið inn í aðra fjármálakreppu meðan Alþingi sé í fríi til 1. september. Þá segir að áhættan af öðru bankahruni ógni tilraunum Íslands til að byggja upp á nýjan leik samband við fjárfesta.

Þeir sem trúa þessari frétt geta ekki annað en ályktað sem svo að Ísland sé á leið í enn verri fjármálakreppu en nokkru sinni fyrr en Alþingi taki þessum alvarlegu málum svo létt að þar á bæ séu menn bara í góðu fríi og meiri hluti þingsins sé fyrirfram búinn að taka óábyga fyrirfram afstöðu til tillögu ríkisstjórnarinnar sem þó liggur ekki fyrir.

Því miður sér Guðfríður Lilja ástæðu til að bullukollast við fréttamanninn Ómar Valdimarsson, en sá bullukollugangur gefur rangri frétt ákveðinn trúverðugleika fyrir þá sem ekki þekkja til.

En hvernig á að bregðast við?

Í fyrsta lagi hljóta forsætis-fjármála- og viðskiptaráðherra að gefa út yfirlýsingar um íslenska fjármálamarkaðinn af gefnu tilefni sem og Seðlabankastjóri og forstjóri FME.

Síðan væri það mikill mannsbragur af þeim Bjarna Benediktssyni formanni Sjálfstæðisflokksins og Sigmundi Davíð Gunnlaugssyni formanni Framsóknarflokksins að gefa út yfirlýsingar vegna fréttarinnar um að gætt verði íslenskra hagsmuna í hvívetna þar með talið hagsmuna íslenska fjármálakerfisins og því fari fjarri að Alþingi Íslands sé í uppreisn gegn ómótuðum hugmyndum ríkisstjórnar um hugsanlega aðstoð við lánastofnanir ef svo færi að ef til vill kæmi til þess að Alþingi þyrfti að fjalla um málið.

Staðreynd málsins er nefnilega sú að fréttin fjallar um uppreisn Alþingis gegn tillögu sem ekki er til vegna atburða sem ekki hafa orðið.  

Þrátt fyrir það að þessi vonda ekki frétt sé jafn fáránleg og hún er í raunveruleikanum þá verður að bregðast við henni vegna þess vantrausts sem er ríkjandi í þjóðfélaginu á fjármálastofnunum og Alþingi.  

Talsmenn ranglætis

Aðstoðarbankastjóri Seðlabankans og forstjóri Fjármálaeftirlitsins boðuðu til blaðamannafundar í síðustu viku til að birta tilkynningu um það með hvaða löglausa hætti fjármálastofnanir ættu að innheimta ólögmæt gengislán. Úr hugarfylgsnum sínum tíndu þessir boðberar viðskiptaráðherra og ríkisstjórnarinnar hugmyndir um greiðslur neytenda af ólögmætum gengislánum.

Ekki væri gagnrýnisvert ef þessir sendiboðar ríkisstjórnarinnar færu að lögum og reglum í landinu en það gera þeir ekki. Þeir búa til viðmiðanir sem styðjast ekki við neitt annað en þeirra eigin hugarfóstur og fer raunar gegn leikreglum á lánamarkaði eins og sakir standa.

Talsmaður neytenda reynir þá að bæta aðeins úr og tínir annað hugarfóstur upp úr kolli sínum sem að vísu er hagstæðara lántakendum en er sama marki brennd og tilkynning tvíeykisins í Seðlabankanum og Fjármálaeftirlitinu að hún hefur enga lagalega skírskotun eða viðmiðun.

Staðreynd málsins er einföld. Lán í íslenskum krónum bundin gengisviðmiðun erlendra gjaldmiðla eru óheimil. Höfuðstóll lánanna er krónutalan sem tilgreind er á lánasamningnum að frádregnum innborgunum. Lánasamningurinn stendur að öðru leyti þar á meðal ákvæði um vexti. Þess vegna eiga fjármálastofnanir að gefa út greiðsluseðla í samræmi við dóm Hæstaréttar á grundvelli lánasamningsins þ.e. þeirra vaxta sem þar eru tilgreindir.

Lánasamningum gengisbundinna lána í íslenskum krónum hefur ekki verið vikið til hliðar nema hvað varðar ólögmætar breytingar á höfuðstól. Þess vegna er óskiljanlegt að aðstoðarbankastjóri Seðlabankans, forstjóri Fjármálaeftirlitsins og viðskiptaráðherra skuli mæla fyrir ólögmætum aðgerðum fjármálastofnana gagnvart skuldurum.

Hvað skyldu talsmenn norrænu velferðarstjórnarinnar þau Steingrímur og Jóhanna segja um þetta?

Stýrir Jóhanna núna velferðarstjórn fjármálafyrirtækjanna og erlendra kröfuhafa á kostnað fólksins í landinu? 

Það er athyglivert að þau Steingrímur og Jóhanna eru horfin úr umræðunni. En þau geta leyft sér það meðan kjölturakkar þeirra undir stjórn Gylfa Magnússonar viðskiptaráðherra boða löglausar aðgerðir fjármálafyrirtækja.

Gylfi Magnússon verður að víkja

Gylfi Magnússon hafði engan viðbúnað vegna gengislánanna þó honum hafi verið gert ljóst fyrir meir en ári síðan að svo gæti farið að samningar fjármálastofnana um gengislán yrðu talin ólögmæt.

Gylfi Magnússon hefur upplýst að hann leitaði ekki sérstaks lögfræðiálits vegna þessa máls

Gylfi Magnússon gerði ekkert með viðvaranir sem beint var til hans vegna málsins.

Gylfi Magnússon gerði ekki fyrirspurn um málið til stofnana sem undir hann heyra t.d. Neytendastofu og Fjármálaeftirlit eða vísaði erindi vegna málsins til þessara stofnana.

Gylfi Magnússon vakti ekki sérstaka athygli á málinu í ríkisstjórninni eða fór fram á aðgerðir ríkisstjórnarinnar meðan málið var til meðferðar hjá dómstólum.

Gylfi Magnússon hefur gerst sekur um alvarlega vanrækslu í starfi og vítaverðan dómgreindarbrest.

Gylfa Magnússyni  ber siðferðileg og pólitísk skylda til að segja af sér sem ráðherra. 

Gylfa Magnússyni  ber nú að dæma sjálfan sig á sömu forsendum og hann hefur áður dæmt aðra sem gegnt hafa svipuðum störfum og hann gegnir nú.

Geri Gylfi Magnússon sér ekki grein fyrir skyldu sinni til að segja af sér ber forsætisráðherra að víkja honum úr starfi þegar í stað.

 

Hvað ef?

Hefði gengi íslensku krónunnar ekkert breyst hefði nokkrum þá dottið í hug að það væru forsendur til að hækka vexti á gengislánum?  Datt einhverjum í hug að lækka vexti á gengislánum eftir að íslenska krónan hrundi?  

Vextir af lánum eru ákveðnir í lánasamningum.  Í lánasamningum um gengislán eru ákvæði um heimild til að endurskoða vexti lánanna samkvæmt ákveðnum reglum. Slík endurskoðun getur þó aldrei tekið til fortíðar heldur einungis framtíðar, en til slíkrar breytingar verða að liggja þau rök og sjónarmið sem kveðið er á um í lánasamningnum.  Þetta eru leikreglur á markaði.

Norræna "velferðarstjórn" Jóhönnu Sigurðardóttur og Steingríms hefur uppi ráðagerðir  um að vega að neytendum með ólögmætum aðgerðum varðandi vaxtaákvarðanir af gjaldeyrislánunum. Vextir þeirra hafa ekkert breyst við dóm Hæstaréttar og verður ekki breytt nema til komi heimild í lánasamningi.  Kæmi til þess mundi "velferðarstjórn" bankanna undir forustu Jóhönnu Sigurðardóttur grípa til siðlausra og ólögmætra aðgerða. 

Gamli Marxistinn Már Guðmundsson Seðlabankastjóri telur að sjálfsögðu eðlilegt að valdstjórnin beiti sér með  þeim hætti sem honum þykir eðlilegt án tilltits til ákvæða laga og eðlilegra stjórnunarhátta.

Gengislán. Vondir fjölmiðlar og lélegir fulltrúar fólksins

Sérkennilegt er að fylgjast með opinberri umræðu um dóma Hæstaréttar í gengistryggingarmálum. Dómarnir segja að lög nr. 38/2001 heimili ekki að lán í íslenskum krónum séu verðtryggð með því að binda þau við gengi erlendra gjaldmiðla og slík ákvæði í lánasamningum skuldbindi ekki lántakendur.  Dómarnir kveða hins vegar ekki á um breytingar á öðru í lánasamningum aðila.

Af fjölmiðlaumræðunni og frá sumum þingmönnum hefur heyrst að eitthvað meira felist í dómnum. Þannig hefur verið fjallað með gálausum og iðulega röngum hætti um vexti af þessum lánum eins og fram komi ákvæði í dómunum um breytingar á umsömdum vöxtum. Svo er ekki. 

Fjármálafyrirtækin geta reynt að skýra málið með sínum hætti en þau geta hins vegar ekki farið á svig við niðurstöðu Hæstaréttar í málinu eða túlkað einhliða breytingar á gengistryggðum lánasamningum hvað varðar vexti eða önnur lánakjör. 

Það er öldungis merkilegt að ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur og hinn vaski viðskiptaráðherra Gylfi Magnússon virðast hafa verið gjörsamlega óviðbúin niðurstöðu Hæstaréttar og ekki haft neinn viðbúnað. Sama gildir um orðfima en starfslitla fjármálaráðherrann.  Mörgum fannst nóg um andvaraleysi ríkisstjórnarinnar þegar bankahrunið varð. Hvað má þá segja um fólkið sem nú stýrir þjóðarskútunni?

Gróði skattgreiðenda?

Fulltrúar hagsmunaaðila halda jafnan fram, að leggi ríkið þeim til peninga þá muni þjóðfélagið græða. Gróði skattgreiðenda er að borga þessi arðbæru verkefni núna til að geta notið þeirra síðar.

Í meir en 50 ár hafa skattgreiðendur greitt gríðarlega fjármuni árlega til að tryggja markaðssókn í sauðfjárrækt. Ekkert hefur skilað sér til baka og enn nýtur sauðfjárræktin meiri styrkja skattgreiðenda en aðrar landbúnaðargreinar í Evrópu.

Talsmenn músíkhússins við höfnina í Reykjavík halda því fram að húsið muni ekki kosta skattgreiðendur neitt því að þjóðhagslegur hagnaður af músíkhúsinu vegna grósku í söng- og öðru listalífi muni skila sér í auknum tekjum þ.á.m. gjaldeyristekjum. Fróðlegt verður að sjá hvernig á að rökfæra það að ná megi inn hagnaði þó ekki sé nema bara á móti rekstrarkostnaði við músíkhúsið sem verða rúmir 8 milljónir á dag, hvað þá byggingarkostnaðinum.

Annað ferlíki er norður á Akureyri sem minnir á rómverskt hringleikahús, þar sem menning og menntun á að vera í öndvegi.  Þessi Circus Maximus átti að vera lyftistöng í menningarstarfsemi og draga til sín ferðamenn þannig að  gróði yrði af öllu saman. Er þar ekki sama og með músíkhúsið?

Talsmenn háskóla hafa bæst í hóp þeirra sem benda á þjóðhagslegan hagnað háskólastarfs. Ísland ætti að vera betur sett en nokkuð annað land í veröldinn með flesta háskóla fyrir hvern íbúa.  Á grundvelli þjóðhagslegrar hagkvæmni ber því enn að auka háskólakennslu vafalaust einkum á þeim  námsbrautum þar sem engin eftirspurn er fyrir menntuninni á markaðnum. Vafalaust má rökfæra það með sömu rökum og með músíkhúsið, sauðaketið og hringleikahúsið norðan Helkunduheiðar að þetta muni vera gríðarlegur vaxtabroddur og færa skattgreiðendum mikið hagræði.  

Í framtíðinni geta því skattgreiðendur horft fram á góða daga með því að standa undir okursköttum í núinu og samþykkja hallarekstur ríkissjóðs í núinu vegna þeirra gríðarlegu tekna sem myndast í frjósömu listalífi landsmanna tengdum músíkhúsinu og hringleikahúsinu, markaðssókn sauðaketsins og aukinni kennslu í kynjafræðum á háskólastigi. Eða er ekki svo?

Minni snjór en nokkru sinni fyrr

Það er minni snjór í fjöllum séð frá Reykjavík en nokkru sinni fyrr sennilega allt frá landnámsöld. Frá því að myndataka hófst þá hafa jafnan verið teknar myndir úr miðbænum yfir Esjuna á 17. júní og þar sést alltaf þangað til núna að það er skafl í hvilftinni við Kerhólakamb, en sá skafl var horfinn núna fyrir 10. júni.

Skaflar í Gunnlaugsskarði í Esjunni eru álíka lítilfjörlegir núna og seinni hlutann í ágúst í bestu árum að undanförnu og sama er að segja með Bláfjöll.

Í þau rúmu tuttugu ár sem ég hef gengið á fjöll í nágrenni Reykjavíkur og fylgst með snjóalögum þá hef ég aldrei séð eins lítið af snjó og í jafn stuttan tíma og í vetur og það er skýringin á því að snjóalög eru nánast engin við Reykjavík um miðjan júní.

Vonandi heldur áfram að hlýna og verður álíka loftslag og var hér á landnámsöld.  Við skulum líka muna að það eru ekki nema tæp 30 ár síðan það byrjaði að hlýna eftir að loftslag hafði þá um 20 ára skeið farið kólnandi.

Árferði eins og verið hefur undanfarin ár gerir Ísland að einu vistvænasta landi í heimi sem betur fer.

Evrópumet í vondri hagstjórn

Hæsta verðbólga í Evrópu er á Íslandi. Ekki bara sú hæsta heldur langhæsta. Það land sem kemst næst okkur er Grikkland þar sem verðbólga er  helmingi minni.

Verðbólga á Íslandi er alvarlegri en í nokkru öðru landi Evrópu vegna vísitölubindingar lána.  Vísitölubundnu lánin hækka á sama tíma og verðgildi krónunnar er í lágmarki, veruleg kjararýrnun og launalækkun á sér stað og þjóðarframleiðsla dregst saman. Miðað  við þessar aðstæður þarf snilli í hagstjórn til vera með fimmfalt meiri verðbólgu en almennt gerist í öðrum Evrópuríkjum.

Hagstjórnartríó ríkisstjórnarinnar, Jóhanna, Steingrímur og Gylfi viðskipta, eru greinilega verst til hagstjórnar fallin af stjórnendum Evrópu. Þetta hagstjórnartríó setur hvert Evrópumetið á eftir öðru í vondri hagstjórn.

Unga fólkið sem horfir á eignir sínar brenna á verðbógubáli hagstjórnartríósins og sér fram á eignamissi og gjaldþrot, verður nú áþreifanlega vart við það að fallega orðaður fagurgali Steingríms J. Sigfússonar og más Jóhönnu Sigurðardóttur verður ekki í askana látið og bjargar ekki heill og hamingju fólksins í landinu heldur þvert á móti.

Var það e.t.v. þetta sem Steingrímur og Jóhanna eiga við þegar þau tala um mikinn árangur í hagstjórn að undanförnu? 

 

Mikið grín, mikið gaman

Jón Gnarr verður borgarstjóri og allir flokkar koma að gamaninu með honum. Sjálfsagt fylgir bíll og bílstjóri þeim sem halda munu veigamestu embættunum og þá hlítur gamanið að vera fullkomnað.

Með þessu snjalla útspili Jóns Gnarr að skenkja hverjum og einum sinn brauðmola af veisluborðinu þá tryggir hann það að allir flokkar verða samábyrgir í gríninu og engin stjórnarandstaða bara grín og mikið gaman.

Það kemur þá í hlut venjulegra Reykvíkinga að skoða hlutina með gagnrýnisgleraugunum og athuga hvort ekki sé brýn nauðsyn á að koma fram með alvöruframboð til næstu borgarstjórnarkosninga sem byggir á málefnum og raunverulegri  hagsmunagæslu fyrir borgarbúa. 

Þá getur fólk í næstu kosningum tekist  á um málefnabaráttu fyrir hagsmuni Reykvíkinga  gegn framboðsflokkunum í borgarstjórn með Besta flokkinn í brjósti fylkingar sem berjast fyrir því einu að hafa það gaman að vera saman.