Átti dómsmálaráðherra að biðjast afsökunar?

Rætt var um símahleranir á tímum kalda stríðsins á Alþingi í dag. Um er að ræða áratuga gömul mál. Ljóst er að farið var lagalega rétt að í öllum tilvikum og beiðnir um símahleranir lagðar fyrir dómara til að úrskurða. Ekki eru dæmi svo vitað sé um að hlerað hafi verið án fullnægjandi heimilda skv lögum.

Farið var fram á að dómsmálaráðherra bæðist afsökunar á hlerununum. Að sjálfsögðu kom það ekki til mála. Á hverju átti hann að biðjast afsökunar. Á  því að tilefni þótti til að grípa til sérstakra öryggisráðstafana? 

Það má ekki gleyma því að  fullveldi landsins stafaði hætta af heimskommúnismanum á sínum tíma og sporgöngumenn "Sovét Íslands óskalandsins" geta ekki amast við því að lýðræðislega kjörin stjórnvöld hafi gripið til þeirra varúðarráðstafana sem þau töldu nauðsynleg til að verja sjálfstæði og fullveldi Íslands.

Er einhver sem telur að dómsmálaráðherra hefði átt að biðjast afsökunar á símahlerununum og sé svo á hverju átti hann þá að biðjast afsökunar? 

Blindir fá sýn og spádómsgáfu eða hvað?

Greiningardeild Glitnis kynnir nýja þjóðhagsspá og spáir því að hafið sé tveggja ára stöðnunarskeið í íslensku efnahagslífi.  Því miður má gera ráð fyrir að þessi spá sé rétt en að sjálfsögðu er alltaf óvissa í svona spám og spurja má af hverju sáu greiningardeildir bankanna og aðrar greiningardeildir ekki nokkra mánuði fram í tímann fyrir tæpu ári.

Stöðnunarskeið og framfaraskeið í efnahagslífinu er komið undir mörgum atriðum og eitt af því sem miklu skiptir er hvað og hvernig ríkisstjórnin ætlar að koma að málum.  Því miður er ástæða til að vera svartsýnn um framvinduna í íslensku efnahagslífi vegna þess að Samfylkingin ætlar sér að koma í veg fyrir nýja framfarasókn á grundvelli trúarsetninga hugmyndafræðinnar sem þeir Samfylkingarmenn gáfu heitið "Fagra Ísland".   

Ástæða er til að óttast að samdráttarskeið og stöðnun vari lengur en greiningardeildin spáir í íslenska efnahagslífinu. Það er undir því komið hvort Samfylkingin verður áfram í ríkisstjórn  og hvort Samfylkingin ætlar að láta rómantíska stefnumótun velmegunaráranna koma í veg fyrir nýja framfarasókn þjóðarinnar í efnahags- og atvinnumálum.

Tveggja ára stöðnunarskeið hafið

Flóttafólk og stefna Frjálslynda flokksins

Frjálslyndi flokkurinn markaði sér þá stefnu á flokksþingi sínu fyrir nokkrum árum í málefnum flóttafólks að „Ísland ætti ekki að skorast undan ábyrgð á málefnum flóttafólks. Einnig beri Íslendingum að taka þátt í mannúðar- og hjálparstarfi áerlendum vettvangi. Stefna flokksins mætti vera ítarlegri en væntanlega verður við því brugðist á næsta flokksþingi flokksins í janúar næstkomandi.  

Ég tel nauðsynlegt að Ísland reki myndarlegt hjálparstarf og hvað flóttamenn varðar þá ber að leggja áherslu á að mesta og besta hjálpin sem hægt er að veita flóttamönnum  er að hjálpin eigi sér stað á þeim menningarsvæðum sem eru næst viðkomandi flóttamönnum hverju sinni. Jafnframt skiptir máli að flóttamenn fái aðstoð og móttöku sem næst þeim landssvæðum sem þeir koma frá svo fremi að þau svæði séu örugg og svipuð að menningu. Spurning er alltaf með hvaða hætti getum við hjálpað sem flestum. Hvernig nýtum við peningana sem við veitum til hjálparstarfs sem best. Ég tel að við eigum að einbeita okkur að því að hjálpa flóttafólki á þeim svæðum sem það býr eða getur dvalist við öryggi. Það er gríðarleg neyð í Suður Afríku, Súdan, Sómalíu, Írak, Jórdaníu, og áfram og áfram gæti ég talið. Það kostar meira að taka flóttafólk inn í landið og með því að nota peningana okkar með þeim hætti þá hjálpum við mun færri en við gætum gert ella með þeim fjármunum sem við verjum til hjálparstarfs. Ég tel afar mikilvægt að við miðum við að hjálpa jafnan sem flestum og peningarnir nýtist sem best og leggjum áherslu á það sem skiptir máli en stöndum ekki í sýndaraðgerðum sem litlu máli skipta.  

Af þessum ástæðum mun ég leggja til og vænti þess að þingflokkur Frjálslynda flokksins standi að tillögugerð með mér um að stórauka framlag þjóðarinnar til aðstoðar við flóttafólk og til mannúðarstarfs.  

Á undanförnum vikum hefur verið deilt um móttöku flóttamanna frá Írak til Akraness. Talað er um að 30 manna hópur flóttafólks úr Al-Waleed flóttamannabúðunum í Írak komi til landsins og fái vist á Akranesi. Þá er einnig talað um að 30 til viðbótar komi síðar þannig að alls komi um 60 manns. Talað hefur verið um að þarna sé um að ræða einstæðar mæður og börn þeirra en í raun liggur ekki alveg ljóst fyrir hvernig hópurinn verði samsettur.  

Magnús Þór Hafsteinsson varaformaður Frjálslynda flokksins gerði athugsemdir sem formaður Félagsmálaráðs Akraness við það hvernig staðið væri að málinu af hálfu ríkisstjórnarinnar og vísaði til þess í vandaðri greinargerð sem hann gekk frá af gefnu þessu tilefni. Strax og greinargerð Magnúsar Þórs kom fram mátti hann þola að á honum dyndu vammir og skammir. Hann var sakaður um rasisma. Hann var sakaður um að vilja ekki bregðst við og hjálpa fólki í neyð. Þá var hann sakaður um að vera á móti Palestínumönnum auk margs annars. Allar þessar ásakanir eru rangar. Magnús Þór Hafsteinsson hefur ítrekað tjáð sig um málefni Palestínumanna og lagði málstað þeirra lið með virkum hætti meðan hann átti sæti á Alþingi. Það er því rangt og rógburður að saka hann um rasisma eða að vera á móti Palestínumönnum eða hagsmunum þeirra. Orð hans og gerðir vitna um annað.  

En taka verður undir þær efasemdir sem koma fram hjá Magnúsi um að rétt sé að málum staðið og við séum að nýta fjármunina sem best með því að taka við 30 flóttamönnum frá Al-Waleed búðunum.  

Þeir sem eru í Al-Waleed búðunum eru í sárri neyð. Fólkið þarf á virkri aðstoð að halda. Þessar flóttamannabúðir eru á einskismannslandi í eyðimörkinni í Írak. Alls munu búa rúmlega 2000 manns í þessum flóttamannabúðum. Ekki hefur verið ákveðið hverjir úr þessum 2000 manna hópi verði valdir til að fá að koma hingað til landins. En svo tölfræðin sé notuð þá er verið að tala um 1.5% þeirra sem eru í búðunum. Hjálpin sem veitt er með þessu er því vægast sagt afar takmörkuð og nánast eingöngu táknræn. Fjármunirnir sem fara til að velja fólki sem á að koma og til móttöku og aðlögunar í íslensku samfélagi eru hins vegar miklir og þá fjármuni hefði mátt nota til að koma öllum í Al-Waleed flóttamannabúðunum til virkrar hjálpar. Fólkið í þessum búðum er misjafnlega statt. Þeir sem valdir verða til að koma hingað til lands eru þeir sem best eru settir í flóttamannabúðunum. Þeir sem velja hverjir koma gera það á grundvelli mats á því hversu líklegir þeir eru til að geta spjarað sig í íslensku samfélagi.  

Örkumla fólk og geðfatlaðir kemur ekki til greina við það val miðað við hvaða venjur hafa skapast í þessu efni. Þeir fulltrúar sem koma í búðirnar og velja flóttafólki velur það ekki út frá þeim sjónarmiðum hverjir séu í brýnustu þörfinni. Nei valið fer fram á öðrum grundvelli.  

Þegar þetta er haft í huga þá finnst mér vandlæting þeirra sem hafa talað niður til Magnúsar Þórs og gagnrýnt hann fyrir að vilja að fram fari ítarleg umræða og undirbúningur í málinu vera hræsni.  Þá er það óréttlætanlegt yfirvarp að við séum að gera eitthvað sem skiptir máli fyrir fólkið í Al-Waleed flóttamannabúðunum með því að taka rúmt eitt prósent sem þar eru þá sem best eru settir til að flytja í gjörólíkt og framandi umhverfi. Með betra skipulagi hefði mátt gera miklu betur og nýta penigana þannig að þeir kæmu fólkinu í þessum flóttamanabúðum öllum til góða.  

Af hverju tökum við ekki frekar skynsamlega ákvörðun sem felur í sér raunverulega mannúðarstarfsemi og tökum að okkur flóttamannabúðirnar í Al-Waleed og sendum hjálparstarfsmenn, lyf og búnað til að veita öllum í þeim búðum virka hjálp. Það er mannúðarstarf sem nýtist þeim sem verst eru settir og skiptir máli í mannúðarstarfi og mun meiru en verið er að gera nú með því að taka þá sem best eru settir í búðunum rúmt eitt prósent íbúana og flytja þá í framandi land í ólíkan menningarheim. 

Eigum við ekki að taka þessa umræðu öfgalaust og með hagsmuni þeirra sem við getum hjálpaðp í huga í stað þess að vera í sýndaraðgerðum eins og utanríkisráðuneytið stendur fyrir í málefnum flóttamannanna í Al-Waleed búðunum. Satt best að segja varð ég undrandi þegar ég kynnti mér málið af hverju utanríkisráðuneytði telur það virkustu hjálpina við fólkið að hjálpa rúmu einu prósenti íbúana en gera ekkert fyrir rúm 98% íbúana sem þó eru verr settir en þeir sem valdir verða.  

Af hverju ræðum við það ekki í alvöru hvernig við eigum að reka alvöru mannúðarstarfsemi.

Vonandi dregur úr verðbólgu.

Vonandi hefur greiningardeild Landsbankans rétt fyrir sér hvað það varðar að verulega muni draga úr verðbólgu á næstunni. Ég tel raunar að verðbólgumælingin sé ekki alls kostar rétt eins og nú háttar til. 

Mjög fáar fasteignir hafa selst undanfarin misseri og raunverðlækkun fasteigna er því ekki komin fram í vísitölunni. Mér finnst líklegt að fasteignir hækki ekki í krónutölu á næstunni og stærri eignir muni jafnvel lækka en það hefur mikil áhrif ti lað draga úr verðbólgunni.

Gengisþróunin skiptir miklu máli. Meðan við erum með krónu sem er ein óstöðugasta myntin í dag þá gætir því miður mikillar óvissu um verðbólgu framtíðarinnar. Veiking krónunnar mun valda verðbólguskoti á sama tíma og styrking hennar ætti að draga úr verðbólgunni. Nú er eðlilegt að neytendur og eftirlitsaðilar fylgist með því að seljendur lækki verð jafn hratt vegna sterkari krónu eins og þeir hækkuðu verð þegar krónan veiktist.

Vonandi stenst spá greiningardeildarinnar um að það dragi úr verðbólgu á næstunni.

Spáir því að verðbólga hjaðni hratt

Ársafmæli ríkisstjórnarinnar.

Ríkisstjórnin á eins árs afmæli í dag.  Eðlilegt er að óska stjórnarliðum til hamingju með daginn. Þjóðin hefur hins vegar ekki yfir miklu að gleðjast. Eða er það svo?

Hverju hefur ríkisstjórnin áorkað á valdatíma sínum?

Jú ákveðnir ráðherrar hafa staðið sig með ágætum. Félagsmálaráðherra hefur komið ýmsum umbótum fram fyrir aldraða og öryrkja í góðu samstarfi við stjórnarandstöðuna. Viðskiptaráðherra hefur einnig komið ýmsum góðum málum fram einnig í góðu samstarfi við stjórnarandstöðuna.

En stendur eitthvað annað uppr úr.

Með hvaða hætti hefur ríkisstjórnin brugðist við þeirri efnahagsvá sem fyrir hefur legið frá því s.l. haust að mundi skella á þjóðinni?  Því miður er lítið um aðgerðir. Þess vegna er fasteignamarkaðurinn hruninn. Þess vegna hefur gengi krónunnar fallið um rúm 20%. Þess vegna er atvinnuleysi að aukast og þess vegna sjá margar ungar fjölskyldur fram á slæma tíma  og skert lífsgæði vegna þess að unga fólkið í landinu þarf að greiða hærri vexti og verðtryggingu af lánunum sínum. Ríkisstjórnin sér ekki ástæðu til að koma lánamálum fólksins í landinu í sama horf og er í nágrannalöndum okkar.

Við erum með dýrasta mat í Evrópu og dýrustu lánin. Finnst stjórnarliðum það vera ásættanlegur árángur eftir eitt ár við stjórnvölin?

Ótrúlegt bruðl.

Ríkisstjórnin á eins árs afmæli og þess vegna er ekki úr vegi að segja frá því hvað ráðherrarnir hafa eytt í utanlandsferðir á árinu.  Það kemur ekki á óvart að ferðakostnaður utanríkisráðherra sé hæstur, sér í lagi þar sem hún berst fyrir kjöri fulltrúa okkar í Öryggisráð Sameinuðu Þjóðanna. En ferðakostnaður hinna ráðherranna er með ólíkindum hár.

Svo virðist sem sumir valdamenn þjóðarinnar séu rofnir út eðlilegum tengslum við sparsemi og ráðdeild á eigum hins opinbera.

Sögðu menn svo að einkaþotuferðirnar kostuðu ekki neitt.

Ferðir ráðherra hafa kostað 95 milljónir

Hvað lækkar?

Skyldu seljendur vera jafn fljótir að lækka þegar gengi krónunnar styrkist og þeir voru tilbúnir að hækka þegar gengi krónunnar veiktist. Það verður fróðlegt að sjá.

Krónan styrktist um 1,12% í dag

Rúmlega 17 milljarða tap á Orkuveitu Reykjavíkur.

Orkuveita Reykjavíkur tapaði rúmum 17 milljörðum á fyrstu 3 mánuðum ársins. Tapið þessa fyrstu þrjá mánuði nemur rúmlega 9 mánaða heildarrekstrartekjum fyrirtækisins.

Forsvarsmenn Orkuveitu Reykjavíkur segja að óhagstæð gengisþróun valdi því að tapið sé svona mikið. Skuldsetning fyrirtækisins í erlendri mynt er þá greinilega of mikil.

Sættir borgarstjórn Reykjavíkur sig við þessar skýringar á þessu gríðarlega tapi?  Auðvelt er að reka Orkuveitu Reykjavíkur með góðum hagnaði. Fyrirtækinu hefur því miður verið illa stjórnað í langan tíma og ráðist í gæluverkefni lokaða borgarstjórnarklúbbsins sem fyrirtækinu koma ekki við. Þar liggur hinn raunverulegi hundur grafinn.

Svona tap hefði aldrei orðið hefði Orkuveitan einbeitt sér að því verkefni að þjónustu viðskiptavini sían á þeim sviðum sem Orkuveitan á að gera.

Órói í þingflokki Sjálfstæðisflokksins?

Morgunblaðið segir í Staksteinum að umtalsverður órói sé í þingflokki Sjálfstæðisflokksins vegna ummæla Þorgerðar Katrínar Gunnarsdóttur varaformanns Sjálfstæðisflokksins  um Evrópusambandið á fundi með Sjálfstæðismönnum í Kópavogi í síðustu viku.  Ég efa ekki að höfundur Staksteina hafi traustar heimildir um ástandið í þingflokki Sjálfstæðisflokksins hvorst sem er þetta mál eða önnur.

Þorgerður Katrínu opnaði á Evrópusambandsumræðuna þó ekki með öðrum hætti en þeim að tala um að leggja málið undir þjóðaratkvæðagreiðslu og huga að breytingum að stjórnarskrá. Ég varð þess ekki var að Þorgerður Katrín lýsti yfir stuðningi við Evrópusambandið.

Svo vandmeðfarið er Evrópusambandsmálið greinilega fyrir Sjálfstæðisflokkinn að sérfræðingur flokksins í utanríkismálum Björn Bjarnason og formaður Sjálfstæðisflokksins Geir H. Haarde sáu sig tilknúna til að tjá sig sérstaklega um andstöðu við aðild Íslands að Evrópusambandinu. Varaformaðurinn mátti ekki anda í átt að Evrópusambandinu án þess að reynt sé til hins ítrasta að koma flokkshandjárnunum á umræðuna og dæma ummæli Þorgerðar Katrínar dauð og ómerk.

Staksteinahöfundur sem þekkir vel pólitíska sögu Sjálfstæðisflokksins vísar til að dæmi séu um að varaformaður hafi markað sér sérstöðu í Sjálfstæðisflokknum og vísar í því sambandi til dr. Gunnars Thoroddsen og tekur fram að Þorgerður Katrín þurfi að hafa sterkt pólitískt bakland innan flokksins vilji hún halda þeim lýðræðislega rétti sínum að marka sér pólitíska sérstöðu.

Með öðrum orðum þýðir þetta að það jafngildi klofningi í Sjálfstæðisflokknum að vilja skoða kosti Evrópusambandsaðildar og þeir sem þær skoðanir hafa innan flokksins verði að búa yfir ákveðnum flokksstyrk en ekki er vísað til þess hvað gerist ef slíkur styrkur er ekki fyrir hendi. Hvað er hægt að hugsa sér í því sambandi? Að varaformanninum verði vikið frá á næsta Landsfundi? Að varaformaðurinn teljist ekki lengur hæf til að vera einn helsti talsmaður Sjálfstæðisflokksins?

Sjálfstæðisflokkurinn var sterkastur þegar hann var forustuflokkur þjóðarinnar í utanríkismálum og brautryðjandi í því að koma Íslandi í samfélag þjóðanna. Á þeim tíma var sótt að Sjálfstæðisflokknum fyrir þá afstöðu og honum iðulega brigslað um landráð, landssölu og óþjóðhollustu. Dr. Bjarni Benediktsson sem var helsti talsmaður Sjálfstæðisflokksins á þeim tíma í utanríkismálum hikaði ekki við að berjast fyrir aðild Íslands að Sameinuðu Þjóðunum, NATO og EFTA.  Á þeim tíma voru opnar umræður í Sjálfstæðisflokknum um stefnuna í utanríkismálum og blæbrigðamunur á afstöðu manna varð aldrei til þess að þeim væri hótað viðurlögum vegna skoðana sinna.

Margir töldu að þegar Davíð Oddsson hætti sem formaður í Sjálfstæðisflokknum þá mundi hugmyndafræðileg umræða í flokknum og nútímaleg umræða um utanríkismál þar á meðal Evrópusambandið blómstra en hvorutveggja hafði kalið í valdatíð Davíðs.

Viðbrögin við réttmætum áherslum varaformanns Sjálfstæðisflokksins og ábendingum í Evrópumálum benda  til að sá hugmyndafræðilegi sífreri sem hefur verið  í Sjálfstæðisflokknum frá valdatöku Davíðs Oddssonar hafi ekki náð að bráðna nema örlítið á yfirborðinu.

60 ár frá stofnun Ísraelsríkis.

Í gær voru 60 ár síðan Ísraelsríki var stofnað. Stofnun Ísraelsríkis var í kjölfar síðari heimstyrjaldarinnar þar sem þjóðir vesturlanda voru fullar af skömm vegna þeirra ógna sem Gyðingar í Evrópu höfðu mátt sæta.  Þess vegna var ekki gætt  sem skyldi að hagsmunum þeirra sem fyrir voru í Palestínu. Ísraelsríki var búið til í samræmi við hugmyndafræði Zíonismans með tilstyrk hinna Sameinuðu þjóða.

Áður en Ísraelsríki var stofnað höfðu ýmis hermdarverk verið unnin sérstaklega af hermdarverkahópum Gyðinga sem vildu losna við Breta sem stjórnuðu landinu. Þeir vildu líka losna við Palestínumenn sem voru og höfðu verið fyrir í landinu.  1946 drápu hermdarverkasamtök Gyðinga 6 breska hermenn þar sem þeir sváfu í rúmum sínum. Hluti hótelsins King David í Jerúsalem var sprengdur upp af hryðjuverkasamtökum Begins sem síðar varð forsætisráðherra í Ísrael og 91 maður lét lífið. Þetta voru þó e.t.v. smámunir á við það þegar palestínska þorpið Deir Yassin sem er nálægt Jerúsalem þar sem 250 karlar, konur og börn voru drepin  og líkunum misþyrmt. Í framhaldi af hermdarverkum Gyðinga í Deir Yassin flýðu 750.000 Palestínumenn heimili sitt og land.

Þrátt fyrir þetta þá gættu þeir sem stóðu að stofnun Ísraelsríkis ekki hagsmuna þeirra sem bjuggu í landinu. Palestínumenn eru nú í risastóru fangelsi í Ísrael hvort heldur þeir búa á Vesturbakkanum eða Gasa svæðinu. Þeir geta ekki komið, farið eða selt framleiðslu sína nema með leyfi herrastjórnarinnar í Ísrael sem byggir og stjórnar á grundvelli  trúarlegrar apartheid stefnu.

Þessi saga er sorgleg. Sameinuðu þjóðirnar og þar á meðal við Íslendingar sem greiddum atkvæði með stofnun Ísraelsríkis berum ábyrgð á því sem þarna hefur gerst og er að gerast. Við getum ekki liðið það að fólk sé svipt mannréttindum og búi við hörmungar áratugum saman og sé ekki virt sem manneskjur. Við berum ábyrgð á örlögum Palestínumanna og okkur ber skylda til að beita okkur fyrir því að Ísraelsmenn fari að alþjóðalögum og virði mannréttindi og sjálfsákvörðunarrétt fólks. Á sama hátt þá ber okkur að stuðla að því að reynt verði að leggja grunn að varanlegri uppbyggingu í Palestínu og eðlilegum samskiptum þeirra sem byggja þessi lönd.

Ein forsenda þess er að viðurkenna að allir menn eiga sama rétt og eru jafnmikilvægir og merkilegir.

Vandamál Palestínumanna verða ekki leyst nema þar sem þeir eiga heima. Okkur ber skylda til að leggja stóraukna fjármuni til mannúðarstarfs á þessu svæði. Vandamál Palestínumanna verða ekki leyst nema í Palestínu.  Þau verða ekki leyst á Akranesi.