Jólin, kaupmaðurinn og lífskjörin

Oft er sagt að jólin séu hátíð kaupmanna vegna ofurneyslu og gjafaflóðs, sem fylgir jólum í okkar heimshluta. Það skiptir þá miklu að hafa góða kaupmenn, sem hafa aðhald frá öflugum samtökum neytenda. 

Bent hefur verið á, að lífskjör fari að nokkru eftir því hve góða kaupmenn við eigum. Pálmi Jónsson stofnandi Hagkaupa sýndi svo sannarlega fram á það á síðustu öld, þegar lágvöruverðs verslanir Hagkaupa lækkuðu vöruverð í landinu.   

Á fyrr og síðmiðöldum voru kryddvörur eftirsóttustu vörur í Evrópu. Kryddið þurfti að flytja frá Austurlöndum. Ítalskir kaupmenn fundu hagkvæmar verslunarleiðir, sem voru eyðilagðar af Mongólum og Tyrkjum um 1200.

Þá voru góð ráð dýr og góðir kaupmenn brugðust við. En verslunarleiðin var dýr, hættuleg og erfið. Sagt var að krydd sem komst fyrir á hnífsoddi í Evrópu kostaði jafn mikið og 50 kg. af sama kryddi í upprunalandinu. Það gekk að sjálfsögðu ekki og fundnar voru nýar leiðir til að ná fram verðlækkun.  

Í vaxandi mæli heyrast raddir, sem hallmæla frjálsum markaði og finna honum allt til foráttu. Það er fólk, sem er haldið þeim ranghugmyndum, að með miðstýringu og ríkisvæðingu sé hægt að lækka vöruverð. Raunin er önnur. Hvarvetna sem þetta hefur verið reynt, hefur það leitt til vöruskorts og langra biðraða eins og gátan frá Sovétríkjunum sálugu lýsir vel, en hún er svona:

"Hvað er þriggja kílómetra langt og borðar kartöflur?" Svarið var: Biðröðin í Moskvu eftir að komast í kjötbúðina. Þannig var það þá. En nú er öldin önnur jafnvel þó að Rússar eigi í stríði.

Allir eru sammála um að ríkisvaldið setji ákveðnar leikreglur á markaði eins og öryggisreglur og samkeppnisreglur, sem miða að því að lögmál frjáls markaðar fái að njóta sín. En það er einmitt þessi frjálsi markaður, sem hefur tryggt neytendum á Vesturlöndum hagkvæmt vöruverð og nægt vöruframboð. 

Ríkishyggjufólk skilur ekki hvernig á því stendur, að í öllu kaupæðinu fyrir jól, þá skuli alltaf vera fyllt á og þörfum neytenda svarað, þó engar aðrar reglur séu í gangi,en hin ósýnilega hönd markaðarins.

Sú reynsla sem við höfum af frelsi í verslun ætti að leiða huga stjórnmálafólks að því hvort það sé ekki hagkvæmara að útvísa fleiri verkefnum frá hinu opinbera til einstaklinga.

Ég var um langa hríð forustumaður í neytendastarfi og formaður Neytendasamtakanna um nokkurt skeið. Reynsla mín var sú, að erfiðustu fyrirtækin sem við þurftum að eiga við vegna hagsmuna neytenda á þeim tíma voru ríkisfyrirtækin, Póstur og sími, Grænmetisverslunin o.s.frv. Sú reynsla sýndi mér að þó það sé misjafn sauður í mörgu fé hvað varðar kaupmenn eins og aðrar stéttir, þá var það þó hátíð að eiga við svörtu sauðina þar miðað við einokunarstofnanir ríkisins.

Við skulum varast að láta falsspámenn eyðileggja frelsið, en sækja fram til meira frelsis á öllum sviðum þjóðlífins neytendum til hagsbóta.

Neytendabarátta í 70 ár

Neytendasamtökin eru 70 ára gömul baráttusamtök fyrir bættum hag neytenda. Barátta Neytendasamtakanna mótast af þeim þjóðfélagsaðstæðum sem við búum við hverju sinni. Samt eru alltaf ákveðnir hlutir sem breytast ekki. Það þarf að gæta að því að samkeppni sé virk og vöruvöndun og verðlag sé eðlilegt. 

Það voru tímamót í baráttu neytenda þegar John F.Kennedy þáverandi Bandaríkjaforseti hélt ræðu á Bandaríkjaþingi árið 1962 og sagði þá: 

"Við erum öll neytendur. Þeir eru stærsti hagsmunahópurinn í landinu og þeir hafa áhirf á og verða fyrir áhrifum af næstum sérhverri efnahagsákvörðun opinberra aðila og einkaaðila. En þeir eru eini stóri hópurinn í efnahagslífi okkar, sem ekki getur komið fram sjónarmiðum sínum. Réttur neytenda felur í sér þessi atriði: Réttinn til öryggis. Réttinn til upplýsingar. Réttinn til að velja. Réttinn til að hlustað sé á sjónarmið þeirra."

Víða um heim hafa neytendur ekki enn náð fyrsta markmiðinu, en í okkar heimshluta hefur orðið mjög jákvæð þróun til hagsbóta fyrir neytendur. 

Fyrir um hálfri öld hóf ég starf í Neytendasamtökunum. Ástæða þess var raunar nokkuð skondinn. Ágætur vinur minn og mikill vinstri maður taldi nauðsynlegt að allt pólitíska litrófið ætti sér málsvara innan Neytendasamtakanna og fékk mig til starfa í samtökunum. Mér fannst þessi barátta bæði mikilvæg og nauðsynleg og enn frekar eftir því sem árin liðu. 

Ég var formaður Neytendasamtakanna þegar samtökin áttu 30 ára afmæli. Þá var aðstaða neytenda önnur en nú. Víðtæk ríkiseinokun var til staðar og ríkiseinokunarfyrirtækin voru oft í fararbroddi þeirra fyrirtækja, sem neytendur þurftu að eiga viðskipti við, sem tóku lítið tillit til óska og krafna neytenda. Síbrotafyrirtæki ríksins eins og við kölluðum það á þeim tíma tóku mikinn tíma í neytendastarfi. 

Á þeim tíma vantaði líka nánast alla löggjöf til að standa vörð um hagsmuni neyenda og eðlilegar umferðarreglur í viðskiptalífinu með tilliti til neytenda. Við borðumst í áratugi fyrir að ná fram sama lagaumhverfi og annarsstaðar í Evrópu, en tregðulögmál íslenskra stjórnmála og varðstaða um hagsmuni einokunarfyirtækja gerði þá baráttu erfiða. 

Það var ekki fyrr en við gengum í Evrópusambandið, sem að augu íslenskra stjórnmálamanna opnuðust fyrir því, að allt sem við höfðum sagt og barist fyrir var rétt og við höfðum dregist aftur úr á sviði varðstöðu um hagsmuni neytenda. 

Eitt lítið dæmi má nefna. Við börðumst fyrir því að sett yrði löggjöf um greiðsluaðlögun í tæp 30 ár áður en sú löggjöf varð að veruleika og þá í hruninu sem neyðarlöggjöf. Hefði verið hlustað á okkur á þeim tíma, hefði staðan verið betri og við betur undirbúin til að takast á við hamfarir hrunsins. 

Við þurftum að berjast fyrir mannsæmandi viðskiptaháttum varðandi landbúnaðarafurðir m.a. eina algengustu neysluvöruna, kartöflur, en netyendum var iðulega boðið upp á óæta og heilsuspillandi vöru þ.á.m. kartöflur og það þýddi ekkert að eiga við stjórnvöld. Þau stóðu með einokunarfyrirtækinu gegn neytendum. En svo fór að með samtakamætti höfðu neytendur sigur. 

Því miður hafa Neytendasamtökin ekki náð því að íslenskur lánamarkaður yrði sambærilegur og hann er í okkar nágrannalöndum. En þar er um áratugabaráttu að ræða. Sigur mun vinnast í því líka. En því miður hefur það gengið allt of hægt. 

Samtökin hafa eflst og dafnað. Að sjálfsögðu eru hæðir og lægðir í félagsstarfi frjálsra félagasamtaka og nú virðist vel staðið að málum í Neytendasamtökunum. Það eru hagsmunir íslenskra neytenda og meginforsenda öflugra samtaka er að sem flestir gerist félagar í Neytendasamtökunum. 

Neytendabarátta er spurning um mátt fjöldans til að gæta hagsmuna sinna og réttinda. Við skulum berjast fyrir þeim rétti hvar í flokki sem við stöndum. Því þó að neytendabarátta sé pólitísk barátta þá gengur hún þvert á flokkakerfið og við eigum öll að taka höndum saman um baráttu fyrir þessa hagsmuni okkar allra íslenskir neytendur. 

Heróín, áfengi og sykur.

Í Vancouver í Kanada og raunar í allri bresku Kólumbíu(BK) er leyfilegt að vera með 2.5 gr. af heróíni, fentanyl, kókaíni, metaamfetamíni eða ecstasy. Fólk er hvorki handtekið né efnin tekin af því. Neysla efnana er vandalaus fyrir þau sem vilja.

Dauðsföllum vegna ofneyslu hefur fjölgað mikið í BK,en spurningin stendur um það hvort neysla þessara efna sé heilsufarslegt vandamál eða hvort glæpavæða eigi neysluna. Stóra spurningin um hvort og hvað langt ríkisvaldið eigi og megi ganga til að vernda fólk fyrir sjálfu sér og hvenær bregðast beri við og hvernig.

Á sama tíma og vinstri sinnuð stjórnvöld í BK og Kanada auðvelda og leyfa  neyslu efna sem hingað til hafa verið ólögleg fíkniefni og telja það skref í frjálsræðisátt, er verið að setja tálmanir og reglur um það sem hingað til hefur verið talið sjálfsagt í lýðræðislegu þjóðfélagi. 

Höft og bönn í Kanada á tímum Kóvíd voru mjög harkaleg og þá þvældist ekki fyrir hinum vinstri sinnaða forsætisráðherra Justin Trudeau að takmarka borgaraleg mannréttindi. 

Á sama tíma og kókaín og heróínneysla er leyfð þá ráðleggja Kanadísk yfirvöld fólki að drekka ekki meira en tvö glös af víni á viku og frá árinu 2026 verða öll matvæli með hátt fituinnihald, sykur eða sódíum að vera merkt með varúðarmerkjum á framhlið pakninga slíkra matvæla annars má ekki selja þau. En engar varúðarmerkingar þurfa að vera á heróíninu eða kókaíninu. 

Vinstri nauðhyggjan og afskiptasemi af borgurunum er aldrei langt undan þó að sum efni séu sumu fólki  hugleiknari en önnur. 

 

 

 

 

 

Fæðuöryggi og fjármálastjórn.

Talsmenn hamfarastyrkja til vissra greina landbúnaðarins hamast nú sem sjaldan fyrr og halda því fram, að dæmalaus viðbrögð stjórnvalda vítt og breitt um veröldina við Covid veirunnar sýni ótvírætt, að gæta verði betur að fæðuöryggi þjóðarinnar með auknum styrkjum til ákveðinnar landbúnaðarframleiðslu. 

Þessi hamagangur einangrunarsinnanna er byggður á fölskum forsendum. Þrátt fyrir að þjóðir í okkar heimshluta hafi dæmt sig í mismunandi stranga einangrun og útgöngubann, þá hefur fæðuframleiðslan ekki raskast og flutningar á matvælum og öðrum vörum ekki heldur. Matvælaöryggið var því aldrei í hættu þrátt fyrir óttablandin viðbrögð við veirunni 

Hvað afsakar þá aðgerðir stjórnvalda til að færa meiri peninga frá skattgreiðendum til ákveðinna framleiðenda í landbúnaði og ýmsum öðrum greinum vegna Covid veirunnar, eins og landbúnaðarráðherra hreykir af?

Ekki neitt. 

Hvaða þýðingu hefur það síðan, að landbúnaðarráðherra og ríkisstjórnin taki peninga skattgreiðenda til að greiða aukna styrki til grænmetisframleiðenda og/eða annarra framleiðenda í landbúnaði?

Mun verð á grænmeti til neytenda lækka? Var það forsenda aukinna styrkja? Ónei.

Reynsla neytenda af auknum styrkjum og beingreiðslum til framleiðenda er sú, að þeir skila sér ekki eða þá mjög óverulega til neytenda með lægra verði.

Af hverju má ekki styðja við atvinnurekstur með almennum aðgerðum eins og t.d. skattalækkunum t.d. afnámi tryggingargjalds?

Nú skiptir máli að gæta vel að því að opinberu fé sé ekki sólundað í gæluverkefni, heldur brugðist við raunverulegan vanda vegna Covid. Of margar aðgerðir ríkisstjórnarinnar eru því miður því marki brenndar að færa fjármuni frá skattgreiðendum til þóknanlegra aðila í atvinnurekstri.

Sýnu verra er að stjórnarandstaðan hefur ekki annað til málanna að leggja en að krefjast enn meiri útgjalda úr ríkissjóði. Pólitísk yfirboð formanns Samfylkingarinnar og helsta meðreiðarsveins hans eru með því aumkunarverðara sem heyrst hefur á Alþingi. 

Skattgreiðendur eigi enn sem fyrr fáa vini á Alþingi. Ætla má, að þröngt verði í búi margra þegar þjóðin þarf að taka út timburmenn óráðssíunnar. 

 

 

Vondu kapítalistarnir og bjórinn.

Í frábærum þætti Veröld sem var sem sýndur var um helgina í sjónvarpinu var fjallað um fyrirbrigðið bjórlíki og afnám banns við bjórsölu. 

Vafalaust finnst mörgum skondið í dag, að það skuli hafa verið leyft að drekka sterk vín, meðalsterk vín og létt vín, en ekki bjór. En það tók heldur betur tíma að ná meirihluta stuðningi á Alþingi við að leyfa bjórinn. 

Í ofangreindum þætti var viðtal við Guðnýju Halldórsdóttur vegna bjórbannsins, en faðir hennar Nóbelsskáldið Halldór Kiljan Laxnes var einlægur stuðningsmaður þess að bjórinn yrði leyfður. Í viðtalinu sagði Guðný að vondir kapítalistar hefðu staðið á móti því að bjórinn yrði leyfður. Það er rangt. Það voru góðir kapítalistar, sem náðu því fram.

Fyrst flutti Pétur Sigurðsson frumvarp til breytinga á áfengislögum þess efnis, að bjór yrði leyfður. Síðan flutti ég frumvarp um að bjór yrðu leyfður og það í tvígang og þeir sem voru meðflutningsmenn á frumvarpinu sem fór í gegn með breytingum voru þeir Ingi Björn Albersson og Geir H. Haarde eða allt þingmenn Sjálfstæðisflokksins. Þannig að fyrirstaðan var ekki hjá kapítalistunum Guðný. 

Staðreyndin er líka sú að lengi vel var einn flokkur sem skar sig úr og hafði flokkslega afstöðu gegn því að bjór yrði leyfður en það var Alþýðubandalagið helsti andstöðuflokkur okkar kapítalistanna, en mikill meirihluti þingmanna Sjálfstæðisflokksins greiddi ávallt atkvæði með því að bjór yrðu leyfður í landinu.

Það hefði því verið réttara hefði Guðný sagt að það hafi verið vondu kommarnir sem voru á móti því að fólk nyti frelsisins, en kapítalistarnir hefðu barist þá sem fyrr fyrir frelsinu.

Halldór Kiljan Laxnes, var eins og áður sagði einlægur áhugamaður um að bjórinn yrði leyfður og var að því leyti í andstöðu við flokkinn sem eignaði sér hann. Hann skrifaði ítrekað greinar í blöð því til stuðnings og hafði nokkrum sinnum samband við mig eftir að ég flutti frumvörp um að leyfa bjórinn og lagði mér margt til, sem ég notaði í framsöguræðu mína í málinu á Alþingi á sínum tíma með leyfi höfundar.  

 

Kaka eða faðmlag

Bresk heilbrigðisyfirvöld hafa vakið athygli á því að það sé betra að fólk sem vill gera vel við samstarfsfólk sitt sýni því væntumþykju með faðmlagi eða með öðrum hætti innan siðrænna og viðurkenndra marka í stað þess að færa því kökur eða annað sætmeti,eftir komu frá útlöndum, á afmælum eða öðru tilefni.

Offita, áunnin sykursýki og vaxandi tannskemmdir eru verulegt og vaxandi heilbrigðisvandamál í Bretlandi. Þannig er það einnig hér. Nauðsynlegt er að vinna gegn sykurómenningunni.

Talið er að börn innbyrði að jafnmagni þriggja sykurmola með morgunkorninu sínu á hverjum morgni og sum mun meira. Sykur er nánast í allri tilbúinni fæðu og erfitt að varast hann. Það er heilbrigðismál að vinna gegn sykurneyslu.

Sykur er eins og hvert annað fíkniefni. Aukin sykurneysla kallar á meira magn af fíkniefninu sykri. Sykur kallar fram vellíðan hjá okkur sykurfíklunum og þess vegna sækjumst við í fíkniefnið, þrátt fyrir að vita að líkamlega er það bara vont fyrir okkur.

Á sama hátt og yfirvöld unnu gegn tóbaksreykingum ættu þau nú að setja sér markmið varðandi að draga úr sykur- og þess vegna saltneyslu þjóðarinnar. Það mundi auka vellíðan fólks þegar fram í sækir og draga úr kostnaði heilbrigðiskerfisins.

Hver einstaklingur ber ábyrgð á sjálfum sér, en hann verður þá að eiga þess kost að geta valið ósykraða neysluvöru í stað sykraðrar eins og morgunkorn, brauð o.s.frv. Ef til vill mætti gera eins og með sígarettupakkana að setja varúðarmerki á neysluvörur þar sem sykurmagn er umfram ákveðið viðmið t.d:

VARÚÐ: Óhófleg sykurneysla er hættuleg heilsu þinni.

Neytandinn borgar

Samkeppnisstofnun hefur beitt Mjólkursamsöluna viðurlögum fyrir ólögmæta markaðsstarfsemi til að koma í veg fyrir samkeppni á þessum mikilvæga neytendamarkaði. Forstjóri fyrirtækisins segir að neytendur muni á endanum borga þessar sektir. Hvort sem fólki líkar það betur eða verr þá er það staðreyndin þegar markaðsráðandi fyrirtæki eru beitt slíkum viðurlögum.

Af hverju þá að leggja höfuðáherslu á það að sekta fyrirtæki?

Fyrirtæki sem slíkt brýtur ekki lög heldur þeir sem stjórna því. Það eru alltaf einstaklingar sem standa að lögbrotum -líka brotum á samkeppnislögum. Af hverju ekki að leggja höfuðáherslu á að refsa þeim seku í stað þess að refsa neytendum?

Í 41.gr.a og b samkeppnislaga er heimild til að refsa einstaklingum fyrir tiltekin brot á Samkeppnislögum. Breyta þarf samkeppnislögum á þann veg að refsing einstaklinganna sem standa að brotunum verði aðalatriðið og sektir eða stjórnvaldssektir fyrirtækja verði aukaatriði nema til að gera upptækan ólögmætan hagnað fyrirtækjann af markaðshindrandi starfsemi.

Mikilvægast fyrir neytandann í frjálsu markaðshagkerfi er að virk samkeppni sé á markaði. Virkasta leiðin til að svo geti verið er að gera einstaklingana ábyrga fyrir samkeppnisbrotum.

 

 

Bjór á bensínstöðvar

Nú stendur til að valdar bensínstöðvar fái að selja bjór og léttvín. Vínmenningarfulltrúar veitingavalds og múgamannagæslu hafa með þessu ákveðið að bjóða upp á þessa neysluvöru í tengslum við akstur bifreiða.

Eftir einn ei aki neinn var sjálfsagt vígorð til að vara við afleiðingum þess að vera ekki alsgáður við akstur. Nú má segja að útúrsnúningurinn úr þessu vígorði hafi orðið ofan á; "fáðu þér tvo og aktu svo".

Akstur og áfengi er ekkert grín eins og ótal mörg dauðsföll og varanleg örkuml fólks sýna best. Bensínstöðvar sem eiga tilveru sína fyrst og fremst undir akstri bifreiða eru því ekki bestu útsölustaðir þessa vímugjafa og passa jafnvel saman og fiskur og reiðhjól eða eitthvað þaðan af afkáralegra.

Á síðasta þingi var lagt fram frumvarp til breytinga á áfengislögum þar sem gert var ráð fyrir að selja mætti bjór og léttvín í matvöruverslunum. Margir brugðust illa við þeirri tillögu og töldu hana vera hið versta mál og færðu ýmis ágætis rök fyrir þeim sjónarmiðum sínum. Málið dagaði því uppi einu sinni enn á Alþingi

Ef til vill gæti það orðið mörgum alþingismanninum til uppljómunar að átta sig á, að láti Alþingi undir höfuð leggjast að ganga frá skynsamlegri löggjöf um mikilvæg mál þá kann svo að fara að þróunin verði enn verri en þeir sem varlega vildu fara ætluðu sér.

Nú hefur það skeð í þessu brennivínssölumáli á bensínstöðvum, illu heilli.

Markaður og neytendur

Þar sem markaðsstarfsemin er fullkomin er samkeppnin virk og upplýsingamiðlun til neytenda með þeim hætti að þeir vita hvar er hægt að gera hagkvæmustu kaupin. Þannig er það ekki hér á landi. Fákeppni, takmörkuð samkeppni eða jafnvel engin er víða á íslensum markaði.

Þegar ríkisvaldið gerir viðamiklar skattabreytingar sem eiga að leiða til verulegra breytinga á vöruverði er mikilvægt í landi fákeppninnar að vel sé fylgst með því að verðbreytingarnar leiði ekki til verulega hærra vöruverðs. Þegar tvö núll voru tekin aftan af krónunni á sínum tíma var þess ekki gætt sem skyldi sem leiddi til þess að verð hækkaði mikið á ákveðnum vöruflokkum.

Þegar ráðherra neytendamála segir að það eigi ekkert að gera vegna skattabreytinganna og markaðurinn muni sjá um þetta þá vantar stærðir í dæmið svo að þetta virki eins og neytendamálaráðherra segir að það muni gera. Í fyrsta lagi þarf að vera virk samkeppni á markaðnum og í öðru lagi þurfa neytendur að hafa greiðan aðgang að upplýsingum um vöruverð.

Þegar hvorugu er til að dreifa þ.e. þær vörur sem eru að taka verðbreytingum eru flestar á fákeppnismarkaði og neytendur hafa ekki nægjanlega góðar upplýsingar um vöruverð og gæði þá er nauðsynlegt til að markaðsstarfsemin virki betur að greið og góð upplýsingamiðlun sé til neytenda.

Þess vegna ætti ráðherra neytendamála að endurskoða afstöðu sína í þessu máli og standa fyrir því að ríkisstjórnin feli þeim aðilum á markaðnum sem hafa haft virkast eftirlit með verðlagningu til neytenda, Neytendasamtökunum, ASÍ og aðilum sem halda úti upplýsingum á eigin vegum, að fylgjast vel með verðbreytingum næstu mánuði þannig að verðbreytingar skili sér með eðlilegum hætti til neytenda. 

Tímabundið átak til að fylgjast með verðlagi og miðla upplýsingum til neytenda er nauðsynlegt nú og næstu mánuði til að tryggja eðlilega samkeppni og láta þá sem standa sig í verslun njóta afraksturs erfiðis síns.  

Afnemum matarskatta

Gríðarlegir skattar gjöld og kvótar eru lögð á innflutt matvæli og vörur unnar úr þeim.  Þetta eru einu matarskattarnir í landinu. Þegar Frosti Sigurjónsson Framsóknarþingmaður segist vera á móti matarskatti þá mætti ætla að formaður Efnahagsnefndar Alþingis vissi hvað hann væri að tala um.

Ef matarskattarnir og innflutningshöftin yrðu afnumin þá mundi verð á matvælum lækka verulega. Með því að hætta sérstökum stuðningi við matvælaframleiðslu innanlands mætti auk heldur lækka skatta umtalsvert t.d. láta matvæli bera 0% virðisaukaskatt.

Þetta mundi bæta kjör alls almennings í landinu svo um munaði. Auk þess mundi þetta hafa þau áhrif að vísitala neysluverðs til verðtryggingar mundi lækka verulega og þar með verðtryggðu lánin. Sennilega er ekki til skynsamlegri efnahagsaðgerð en einmitt það að afnema hina raunverulegu matarskatta sem allir hafa verið settir með atkvæði Framsóknarþingmanna.

En Frosti Framsóknarmaður er að tala um annað. Frosti er að tala um örlitla breytingu á virðisaukaskatti. Sú breyting skiptir ekki nema brotabroti af því sem hagur heimilanna mundi batna um ef skattar á matvæli yrðu afnumdir þ.e. raunverulegir matarskattar.

Nú háttar svo til að fjárlagafrumvarpið var lagt fram eftir að um það hafði verið fjallað í ríkisstjórn og þingflokkum Framsóknarflokksins og Sjálfstæðisflokksins. Hefði ekki verið samstaða um meginatriði fjárlagafrumvarpsins þá hefði tillaga um breytingu á virðisaukaskatti aldrei komið fram. Fráhlaup Frosta Sigurjónssonar og ýmissa annarra Framsóknarmanna frá eigin tillögum er því ómerkilegur pópúlismi.

Formaður Sjálfstæðisflokksins, fjármálaráðherra, getur ekki setið undir því að leggja fram sameiginlegar tillögur ríkisstjórnarinnar, en svo hoppi þingmenn Framsóknarflokksins frá eins og gaggandi hænur á túni við fyrsta goluþyt.  Annað hvort styður Framsóknarflokkurinn eigin tillögur eða hann er ekki samstarfshæfur.