Aðförin að stjórnarskránni. Það liggur mikið á.

Ef til vill væri ekki úr vegi að Valgerður Bjarnadóttir formaður stjórnarskrárnefndar Alþingis rifjaði upp sjónarmið merkasta stjórnmálaleiðtoga Íslands á síðustu öld.  Bjarna Benediktssonar fyrrum formann Sjálfstæðisflokksins og forsætisráðherra.

Í ræðu sem Bjarni Benediktsson hélt árið 1953 um stjórnarskrármálið gerði hann grein fyrir tillögum Sjálfstæðismanna um breytingar á stjórnarskránni en sagði síðan:

"Ég legg áherslu á að stjórnarskrármálið er mál sem ekki má eingöngu, eða fyrst og fremst skoða frá flokkslegu sjónarmiði. Það er alþjóðarmál, sem meta verður með langa framtíð fyrir augum, en ekki hvað kemur tilteknum flokki að gagni um stundarsakir." 

Síðar í ræðunni segir Bjarni:

"Ég hef ætíð talið að það skipti ekki öllu máli, hvort stjórnarskrárbreyting yrði afgreidd árinu fyrr eða síðar. Miklu meira máli skipti, að þjóðin áttaði sig til hlítar á, um hvað væri að ræða, og eftir ítarlegar umræður og athuganir yrðu sett þau ákvæði sem skaplegt samkomulag gæti fengist um, svo að hin nýja stjórnarskrá gæti orðið hornsteinn hins íslenska þjóðfélags um langa framtíð."

Væri ekki rétt að fylgja þessum sjónarmiðum við stjórnarskrárbreytingar nú. Einkum þegar hrákasmíð frumvarps um breytingar á stjórnarskrá,  sem nú liggur fyrir Alþingi  hefur fengið falleinkun bæði frá helstu fræðimönnum á Íslandi, Feneyjarnefndinni auk Umboðsmanns Alþingis.

Það verður að afstýra þessu háskalega upphlaupi sem aðförin að stjórnarskránni er.

Sérfræði nei takk

Valgerður Bjarnadóttir er formaður stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar Alþingis. Sú nefnd hefur helst fjallað um tillögur til breytinga á stjórnarskránni. Í gær gaf hún lítið fyrir sérfræðilega vinnu við stjórnarskrána.

Tilefnið var að Feneyjarnefndin skilaði athugasemdum við tillögur til breytinga á stjórnarskrá.  Athugasemdir Feneyjarnefndarinnar voru margar og þegar álit nefndarinnar er skoðað þá kemur í ljós að bak við kurteislegt orðfæri sem svona fjölþjóðlegar nefndir nota jafnan þá gefur Feneyjarnefndin  stjórnarskrártillögunum algjöra falleinkunn. 

Valgerði Bjarnadóttur þingmanni Samfylkingarinnar fannst af því tilefni rétt að taka fram sérstaklega aðspurð um álit Feneyjanefndarinnar að í nefndinni sætu lögfræðingar sem væru eins og lögfræðingar almennt en ekki væri mikið gefandi fyrir slíka pótintáta. Þeir væru sérfræðingar í lögum en töluðu ekki eins og almenningur.

Valgerður ráðleggur þá sennilega fólki í samræmi við þetta álit sitt á sérfræðingum að rétt sé að leita til pípulagningarmanna við magakveisu af því að magalæknar tali mál sem almenningur skilur ekki og fyrirtak sé að trésmiðir taki að sér lýtalækningar. Þetta er þó sagt með fullri virðingu fyrir sérfræðiþekkingu pípulagningamanna og trésmiða.

Í samræmi við þetta álit formannsins þegar um mikilvægustu löggjöf landsins stjórnarskrána er að ræða þá er rétt að leggja af allar sérfræðinefndir sem eiga að vera Alþingi til ráðuneytis um vandað löggjafarstarf og segja upp lögfræðingum sem starfa fyrir Alþingi. Þeir þvælast sennilega bara fyrir að mati formannsins.

 

 

Pilsin þrjú og Árni Páll

Þær Jóhanna Sigurðardóttir, Valgerður Bjarnadóttir og Álfheiður Ingadóttir hafa leitt aðförina að stjórnarskránni og sótt fast að óheppilegar og skaðlegar breytingartillögur stjórnlagaráðs nái fram að ganga.  Svo virtist þó fyrir helgi sem  nokkur flótti væri runnin á liðið.

Ætla mátti að nú væri nýr formaður Samfylkingarinnar farinn að setja að einhverju leyti vitrænt yfirbragð á stefnu Samfylkingarinnar í málinu og reyndi að hafa það vit fyrir fólki að leiða því fyrir sjónir að framkomnar tillögur til breytinga á stjórnarskránni væru ótækar.

En það þurfti ekki lengi að reyna Árna Pál. Í dag brást hann sem formaður Samfylkingarinnar og lýsti stuðningi við að atlagan gegn stjórnarskránni héldi áfram eins og ekkert hefði í skorist. Þetta kom á óvart og var ekki í samræmi við það sem hann sagði í lok landsfundar Samfylkingarinnar.

Árni Páll er löglærður og gerir sér fulla grein fyrir því að það væri mikið ógæfuspor að samþykkja þau drög að stjórnarskrá sem liggja fyrir Alþingi og stafa að mestu leyti frá stjórnlagaráði. Hann veit líka að málið hefur ekki fengið eðlilega þinglega meðferð. Þá hvatti Árni Páll til átaka á grundvelli atlögu að stjórnarskránni sama dag og álit Feneyjarnefndarinnar um stjórnarskrána var að koma í Alþingishúsið og engin hafði lesið það. Maðurinn hefur greinilega lært slæmu lestina af Jóhönnu.

Árni Páll veit það jafnvel og pilsin þrjú að úr því sem komið er verða engar stjórnarskrártillögur samþykktar nema í samráði við stjórnarandstöðuna. Tíminn er einfaldlega of stuttur þannig að þó að ítrustu bolabrögðum verði áfram beitt í málinu þá er tíminn runninn út. Leikritið sem pilsin þrjú með Árna Pál lafandi í öllum pilsföldunum leika nú er því ekki annað en sjónarspil fyrir þær einföldu sálir sem enn halda að Samfylkingunni sé  alvara að knýja fram ónýtar og skaðlegar breytingar á stjórnarskránni.

Forseti ASÍ skiptir um stefnu.

Forseti ASÍ sem ber ásamt Jóhönnu Sigurðardóttur hvað mesta ábyrgð á því að ekki var farið að tillögu minni við Hrunið að verðtryggingin væri tekin úr sambandi hefur nú iðrast gjörða sinna. 

Í fréttum í dag sagði Gylfi Arnbjörnsson forseti ASÍ að nauðsyn væri að taka upp danska kerfið varðandi húsnæðislán til neytenda.  En ekki nóg með það. Gylfi sagði líka að verðtryggingin gengi ekki. Við sem erum á móti verðtryggingunni og höfum barist gegn henni um árabil fögnum að sjálfsögðu þessum nýja liðsmanni í baráttunni. Við tökum á móti Gylfa eins og segir í Nýja testamenntinu um fögnuð yfir einum  syndara sem snýr frá villu síns vegar. Til hamingju Gylfi og vertu velkominn.

Gylfi tekur þar með undir kröfuna um sambærilegt lánakerfi og á hinum Norðurlöndunum. Nú þegar þessi öflugi liðsmaður er kominn í hóp okkar andverðtryggingarsinna fer vonandi að hrikta í máttarstoðunum sem halda þessu svívirðilega ránskerfi verðtryggingarinnar gangandi.

Til varnar frelsi hverra?

Kona sem er fórnarlamb nauðgunar í Afganistan hefur verið neydd til að giftast kvalara sínum. Konan sem er aðeins þekkt undir nafninu Gulnaz hefur verið síðustu 13 mánuði í kvennafangabúðum. Konan var dæmd í 12 ára fangelsi fyrir svonefndan "siðferðisglæp" þegar ættingi hennar nauðgaði henni og gerði hana ófríska. Hún fæddi barnið meðan hún var í fangelsi.

 Þessi kona Gulnaz var náðuð af sérstökum vini Vesturlanda og handbendi Bandaríkjanna forsetanum sjálfum Hamid Karzai í desember 2011 með því skilyrði að hún giftist árásarmanninum.

Til varnar frelsi hverra eru krakkarnir frá Bandaríkjunum og hinum Nato ríkjunum að láta drepa sig og limlesta í Afganistan?

Jón Ásgeir fékk ekkert út út málsókninni.

Það er lærdómsríkt að fylgjast með hvernig fjölmiðlar gera grein fyrir fréttum. Þegar Hæstiréttur felldi dóm í máli Björns Bjarnasonar gegn Jóni Ásgeiri Jóhannessyni mátti fyrirfram búast við að fjölmiðlar sem eru undir handarjaðri Jóns Ásgeirs mundu gera hlut hans sem hagfelldastan, en að hluta til var það ekki alveg rétt þó tilburðir væru í þá áttina.

Í einfaldleik sínum snérist málið um það að Jón Ásgeir Jóhannesson krafðist þess að ákveðin ummæli í bók Björns Bjarnasonar "Rosabaugur yfir Íslandi" yrðu dæmd dauð og ómerk, Björn yrði dæmdur til refsingar, til að greiða Jóni miskabætur, greiðslu til að birta dóminn og málskostnað. Af hálfu Björns var krafist sýknu og á það bent að þau ummæli sem um væri að ræða hefðu þegar verið ómerkt af Birni sjálfum þar sem hann hafði birt yfirlýsingu á netsíðu sinni og yfirlýsingu í Morgunblaðinu þar sem hann leiðrétti ummælin.

Niðurstaðan í Hæstarétti er sú að Björn var sýknaður af öllum ávirðingum Jóns Ásgeirs. Þau ummæli sem Björn hafði þegar lýst dauð og ómerk voru ómerkt. Eftir því sem næst verður komist vegna þess að eintök úr 1. prentun þar sem umrædd ritvilla sem Jón Ásgeir gerði svona mikið úr voru ekki innkölluð.

Málið er ekki flóknara. Jón Ásgeir fékk ekkert þegar upp er staðið út úr málinu. Hann var á sama stað og þegar hann lét lögmann sinn byrja málareksturinn gegn Birni. Björn hefur hins vegar fengið staðfestingu á því að afsökunarbeiðni hans á ritvillunni í bókinn var fullnægjandi og dómsvaldið gerir ekki frekari athugasemdir við það.  Miðað við þá niðurstöðu hefði mátt ætla að fyrirsagnir annarra fjölmiðla en heyra undir Jón Ásgeir hefði verið eitthvað á þessa leið:

"Björn vann málið gegn Jóni Ásgeiri"   "Jón Ásgeir náði engu fram í málarekstri gegn Birni Bjarnasyni" eða eitthvað ámóta.

Þess vegna er athyglisvert að sjá með hvaða hætti fréttastofa Ríkisútvarpsins sem rekið er fyrir fé skattgreiðenda greindi frá málinu en þar sagði:

"Dómur Hæstaréttar er að nokkru samhljóma niðurstöðu Héraðsdóms Reykjavíkur, það er að segja að því leyti að tvenn ummæli eru ómerkt. Þau fjalla annars vegar um hvernig brot Jón Ásgeir hafi verið dæmdur fyrir í Baugsmálinu og hins vegar ummæli sem dómurinn taldi villandi um fyrir hversu marga ákæruliði hann hefði verið dæmdur. Hæstiréttur kemst hins vegar sem fyrr segir að þeirri niðurstöðu að ekki sé ástæða til að greiða miskabætur en Héraðsdómur Reykjavíkur dæmdi Björn til að greiða Jóni Ásgeiri 400 þúsund krónur í miskabætur auk hálfrar milljónar í lögfræðikostnað. Hæstiréttur lætur hvorn um sig, Björn og Jón Ásgeir, bera sinn málskostnað."

Fréttastofa Ríkisútvarpsins kemst að þeirri niðurstöðu að þrátt fyrir að það sé grundvallarmunur á niðurstöðu héraðsdómara og Hæstaréttar að þá sé dómur Hæstaréttar að nokkru samhljóða Héraðsdómnum.  Sérkennilegt að fréttastofa allra landsmanna skuli ítrekað lesa jafnvitlaust í einföld aðalatrði einkum þegar forustumenn í Sjálfstæðisflokknum eiga í hlut.

Prófkjör og verðtrygging

Á síðasta Landsfundi Sjálfstæðisflokksins var mörkuð sú stefna að afnema verðtryggingu á neytendalánum og færa með sanngirni niður óeðlilegar hækkanir á verðtryggðum lánum. Þetta var mikilvæg samþykkt, en efnir þingflokksins hafa ekki verið í samræmi við einróma samþykki Landsfundarins.

Einn af þeim mönnum sem harðast barðist fyrir því að ná fram samþykkt Landsfundarins um afnám verðtryggingar og niðurfærslu höfuðstóla var sr. Halldór Gunnarsson. Sr. Halldór hefur verið óþreytandi bráttumaður í og fyrir Sjálfstæðisflokkinn í marga áratugi. 

Sr. Halldór gefur kost á sér í prófkjöri Sjálfstæðisflokksins í Suðurkjördæmi. Hann á skilið stuðning þeirra sem vilja ná fram breytingu á lánakjörum til hagsbóta fyrir fólk og fyrirtæki í landinu. 

Það skiptir máli að fá öruggan og hreinskiptinn málsvara gegn verðtryggingunni í þingflokk Sjálfstæðisflokksins. Andstæðingar verðtryggingarinnar eiga því kost á því að styðja sr. Halldór og  ber skylda til vilji þeir leggja þessu mikilvæga málefni lið.

Auk sr Halldórs Gunnarssonar hefur Halldór B. Jóhannesson hagfræðingur tekið upp baráttuna gegn verðtryggingunni og skrifað eftirtektarverðar greinar um nauðsyn þess að verðtryggingin verði afnumin.

Kjósendur Sjálfstæðisflokksins í Suðurkjördæmi eiga þess því kost að kjósa með stefnu flokksins gegn verðtryggingu og verðbólgu. 

Lánaokrið á Íslandi og lánamarkaðurinn í Englandi

Í laugardagsblaði Daily Telgraph er sagt frá því að íbúðaverð hafi lækkað í Englandi og vextir séu nálægt sögulegu lágmarki og búist við enn meiri lækkun.

Í greininni segir m.a. að Yorkshire Building Society hafi lækkað vexti nýlega á fasteignaveðlánum niður í 1.99% ársvexti og því spáð að þessir vextir geti farið niður í 1.15% ársvexti. Að sjálfsögðu óverðtryggt þó að verðbólga í Bretlandi sé um og yfir 2%

Loks er sagt frá því að meðalvaxtagjöld séu nú 3.38% ársvextir á fasteignaveðlánum.

Í Brelandi dettur engum í hug að taka upp verðtryggingu. Þar áttar fólk sig á að þegar verð á fasteignum lækkar þá verður líka að lækka vexti á fasteignaveðlánum.

Skrýtið að við hér í sérleiðunum okkar skulum ekki átta okkur á því að það er ekki hægt að misbjóða neytendum endalaust og láta þá borga langhæstu vexti í Evrópu og búa við verstu lánakjör. Við byggjum ekki upp velferðarþjóðfélag með þeim hætti.

Með verðtryggðum lánum á okurvöxtum eyðileggjum við möguleika fólks til að rísa úr fátækt til bjargálna og fleiri og fleiri fara úr landi til að sækja sér viðunandi afkomu og lífskjör.

Er ekki tími til kominn fyrir unga Ísland og framtíðna að afnema verðtryggingu á neytendalánum og taka upp sambærilega lánastarfsemi og í nágrannalöndunum? 

Afkastalítill embættismaður

Hlutverk umboðsmanns Alþingis er að efla réttaröryggi einstaklinga og fyrirtækja. Það eru réttindi borgaranna að geta leitað til umboðsmanns þegar stjórnvöld fara ekki að lögum. Almenningur á líka að geta treyst því að umboðsmaður afgreiði málin með vönduðu áliti innan hæfilegs tíma.  Þannig er stjórnvöldum veitt aðhald og borgararnir ná rétti sínum  gagnvart stjórnvöldum án tilkostnaðar og tíma sem fylgir dómsmálum. 

Þetta er því miður ekki reyndin.  Sem lögmaður verð ég ítrekað var við það að einstaklingar og fyrirtæki kvarta undan málshraða Tryggva Gunnarssonar, umboðsmanns Alþingis.  Jafnframt heyri ég kvartað undan bitlausum álitum.  Ef skoðuð er heimasíða umboðsmanns þá eru afköst embættisins þannig að skipulag mála og vinnubrögð geta ekki verið í réttu og góðu horfi. 

Á heimasíðu umboðsmanns er birt yfirlit yfir „10 síðustu mál afgreidd af umboðsmanni“.  Þar má sjá að á síðustu fjórum mánuðum ársins 2012 voru sex mál afgreidd hjá umboðsmanni.  Það þýðir að eitt mál er afgreitt að meðaltali á hverjum 14 vinnudögum (112 vinnustundir fyrir einn mann).  Slík afköst eru ekki boðleg hjá embætti þar sem starfa átta lögfræðingar samkvæmt upplýsingum á heimasíðu embættisins. 

Nýu fötin keisarans í útgáfu Þorvaldar Gylfasonar

Flestir þekkja söguna af Nýju fötum keisarans eftir H.C. Andersen þar sem litla barnið var eitt um það að benda á að keisarinn væri ekki í neinum fötum, eftir að loddarar og falsskraddarar höfðu talið öllum trú um að þeir hefðu gert þann mesta listvefnað sem gerður hefðu verið á byggðu bóli. Þegar barnið benti á að keisarinn væri ekki í neinum fötum þá þorðu allir að viðurkenna það og sáu ruglið.

Í nýrri útgáfu af ævintýrinu eftir Þorvald Gylfason segir: Stjórnlagaráð kom saman og leit yfir verk sitt og sagði að aldrei hefði nokkru þessu líkt verið gert. Hér er hin fullkomna stjórnarskrá. Forsætisráðherra dásamaði verkið og  þjónar hennar og töldu  listvefnað. En forsetinn sagði nei stjórnlagaráðið er nánast ekki í fötum. Uss sagði Þorvaldur þú átt að þegja þú kemur of seint. Falsskraddarar stjórnlagaráðsins sameinuðust síðan um að ráðast að forsetanum undir forustu Þorvaldar prófessors.

Útgáfa H.C. Andersen er betri og trú hans á að fólki átti sig á því þegar verið er að rugla það í ríminu. Hvað hefði gerst í ævintýrinu ef pabbi barnsins hefði sagt "uss þú mátt ekki segja neitt lengur."

Þá gengi keisarinn enn um nakinn eins og stjórnlagaráð og stór hluti Alþingismanna vill gera í stjórnarskrámálinu.