Gott mál.

Það er ánægjulegt að Friðrik Sóphusson skuli halda áfram sem forstjóri Landsvirkjunar. Ég veit engan hæfari en hann til að gegna því starfi. Friðrik hefur staðið sig frábærlega vel sem forstjóri Landsvirkjunar.

Ráðningarsamingur við Friðrik framlengdur

Hvenær lækkar Seðlabankinn stýrivexti?

Eðlilegt er að spurt sé hvenær stýrivextir seðlabanka lækki. Seðlabankar í Evrópu og Bandaríkjunum hafa lækkað stýrivexti sína verulega vegna bankakreppu og til að fá hjól atvinnulífsins til að snúast hraðar en nú er.  Seðlabanki Íslands hefur ekki lækkað stýrivexti.  Af hverju ekki.

Ljóst er að það er ekki þensla í þjóðfélaginu lengur. Það var raunar ljóst í vor þegar Seðlabankinn skrúfaði upp stýrivextina að það væri að samdráttarskeið að skríða yfir. Sú afsökun að hafa háa stýrivexti til að hafa áhrif á gengi íslensku krónunnar gilda ekki lengur. Háir stýrivextir hafa heldur enga þýðingu lengur við að reyna að draga úr verðbólgu. Háir stýrivextir hafa þann eina tilgang í dag að draga allan kraft úr íslensku atvinnulífi.

Fólkið í landinu verður að búa við sambærileg vaxta- og lánakjör og fólkið í nágrannalöndum okkar.

Hvaða glóra er í því nú að hafa stýrivexti á Íslandi hærri en í Evrópu?

Má ekki færa gild rök fyrir því að miðað við aðstæður þá ættu þeir ef eitthvað er að vera lægri hér?

Stýrivexti Seðlabankans niður í 3% strax.

Af hverju hundsar ríkisstjórnin stjórnarandstöðuna.

Formenn Framsóknarflokksins, Frjálslyndra og Vinstri Grænna lýstu sig og flokka sínar eiðubúna til að taka þátt í vinnu við undirbúning aðgerða til að leysa kreppuna á fjármálamarkaðnum við umræðu um stefnuræðu forsætisráðherra. Ríkisstjórnin hefur ekki tekið þessu boði og sér ekki ástæðu á þessu stigi til að hafa samráð við stjórnarandstöðuna.

Við í stjórnarandstöðuflokkunum höfum bent á nauðsyn víðtækrar samstöðu um lausn efnahagsvandans en ríkisstjórnin virðist enn staðráðin í að taka ekki því boði.

Við umræður á Alþingi hefur stjórnarandstaðan gætt þess að fara fram með gát til að auka ekki á kvíða almennings. Þrátt fyrir það sjá nokkrir embættismenn í heilbrigðisgeiranum sig tilknúna til að fara fram á að stjórnmálamenn gæti orða sinna. Það höfum við svo vissulega gert í stjórnarandstöðunni.

Vandamálið er ekki það að stjórnmálamenn þurfi að gæta orða sinna. Vandamálið er það að ríkisstjórnin og Seðlabankinn hafa ekki verið að vinna vinnuna sína og neitað að horfast í augu við vandann. Ég, Guðjón Arnar Kristjánsson, Steingrímur J. Sigfússon, Ögmundur Jónasson og Guðni Ágústsson höfum ítrekað frá því í fyrrahaust vakið athygli á þeim vanda sem væri framundan en talsmenn ríkisstjórnarinnar hafa gert lítið úr þeim varnaðarorðum og iðulega valið þeim hin verstu skammaryrði. Nú kemur í ljós að stjórnarandstaðan hefur unnið af heilindum, bent á og varað við. Það er ríkisstjórnin sem hefur ekki unnið vinnuna sína.

Hvað á stjórnarandstaða þá að gera? Horfa á þegjandi á hliðarlínunni af því að ríkisstjórninni dettur ekki einu sinni í hug að virða stjórnarandstöðuna viðlits? Að neita sér um málfrelsi svo sem nokkrir embættismenn fara fram á?

Nei ástandið er það alvarlegt að stjórnarandstaðan getur ekki horft þegjandi á. Hún verður að sinna því hlutverki sem stjórnarandstaða hefur í öllum lýðfrjálsum löndum að veita ríkisstjórn aðhald og benda á það sem að hennar mati er nauðsynlegt að gera. Nú duga engin vettlingatök og ábyrgðin er alfarið ríkisstjórnarinnar.

Það er skömm að því að ríkisstjórnin skuli ekki virða stjórnarandstöðuna viðlits þegar hún býður fram sáttarhendi til að þjóðin geti samstíga unnið sig út úr vandanum. Þá leið vill ríkisstjórnin greinilega ekki fara. Af hverju skyldi það nú vera?

Mætt snemma til funda

Ísland, Túrkmenistan og Zimbabwe

Það er óneitanlega slæmt að heyra það að íslenska krónan skuli vera einn af þeim gjaldmiðlum sem hafa staðið sig verst á árinu og við skulum þar vera í flokki með Túrkmenistan og Zimbabwe.

Zimbabwe hefur um langa hríð verið stjórnað af Robert Mugabe sem hefur nánast verið einræðisherra í landinu. Hann og fylgismenn hans hafa ekki hikað við að limlesta og myrða pólitíska andstæðinga sína og verðbólgan í landinu mælist í hundruðum prósenta. Robert Mugabe stal bújörðum hvítra manna í landinu af þeim en það datt engum í hug að tala um rasisma og sósíalistarnir á Norðurlöndum sem höfðu hátt hér á árum áður yfir framferði hvítra manna í landinu sem fóru þó aldrei fram af sama dólgshætti og Robert Mugabe hafa þagað yfir þessum ógnarverkum. Því miður er svo komið að íslenski gjaldmiðillinn er kominn í hóp með dollaranum í Zimbabwe sem enginn tekur alvarlega.

Eyðimerkurlandinu Túrkmenistan er stjórnað af forseta fyrir lífstíð sem kallar sig Túrkmenabashi eða eða faðir þjóðarinnar. Hann gaf nýlega út sína þriðju ljóðabók og var útsending rofin og ljóðabókin lesin og hún var samstundis sett á námskrá skólabarna í landinu.  Allir fjölmiðlar í Túrkmenistan eru í ríkiseign og er algjörlega stjórnað af yfirvöldum. Sjónvarpsþættir og annað efni frá Rússlandi er allt vandlega ritskoðað fyrir sýningu. Ríkisrekin netfyrirtæki eins og Turkmentelecom stjórna netnotkun almennings.Túrkmensk yfirvöld hafa gerst sek um gróf mannréttindabrot og símhleranir eru taldar regla á hótelherbergjum í landinu. Nú er íslenska krónan komin í hóp með Túkmenska manatinu í hópi verstu gjaldmiðla í heimi.

Það átti öllum að vera ljóst að það var óráðsvegferð að láta gengi íslensku krónunnar ráðast á markaði. Til þess að það hefði átt að geta gengið hefðum við þurft að hafa tengingu af stekum gjaldmiðli og styrk af þeim seðlabanka sem þar um ræðir. En við erum búin að feta þessa vegferð nú  í 7 ár. Ég hef allan tímann varað við þessu og talið þetta hið mesta óráð. Það hefur nú komið í ljós. Þó verður að segja það að hefði verið haldið um gjaldmiðilsmálin af skynsemi þá værum við ekki í þessu hræðilega ástandi.

Er hægt að láta mennina sem bera ábyrgð á hruni þjóðargjaldmiðilsins og óðaverðbólgunni stjórna ríki og Seðlabanka?

Krónan heldur einna verst verðgildi sínu

Of lítið of seint.

Því miður virðist það ætla að verða hlutskipti ríkisstjórnarinnar að standa þannig að málum að gera of lítið og of seint.

Ríkisstjórnin gat vitað að það yrði að gera ráðstafanir strax og hún tók við. Ljóst var að hágengisstefnunni var haldið uppi af ábyrgðarlausu handafli til tjóns fyrir framleiðsluatvinnuvegina. Draga hefði átt úr þennslunni með því að draga saman útgjöld ríkisins.  Það var heldur betur ekki það sem ríkisstjórnin gerði. Ríkisútgjöldin tóku stökk upp á við um rúm 20%. Svo taldi Davíð að hann hefði tök á verðbólgunni með því að hækka og hækka stýrivexti.

Nú er um 15% verðbólga. Gjaldmiðillinn íslenska krónan í frjálsu falli og nauðsyn hefur borið til að mati ríkisstjórnarinnar að taka yfir einn stærsta viðskitpabankann.  Vogunarsjóðirnir eru í miklum vanda og einn bað um griðslustöðvun í dag. Þrátt fyrir þetta brosir forsætisráðherra út í bæði og lætur sem ekkert sé.

Þeir sem halda að það sé bót í máli að Davíð haldi um stjórnvölinn eins og hann gerði þegar hann keyrði strákana sína þá Geir og Árna Matt. heim eftir fundinn í Seðlabankanum, gleyma því að hann hefur stjórnað þessu þjóðfélagi sem forsætisráðherra eða Seðlabankastjóri frá því að flotgengið var tekið upp.

Flotkrónan sem flýtur ekki lengur.

Það hefði e.t.v. verið betra fyrir þessa ágætu menn að hlusta á okkur sem töldum það frá upphafi háskalega stefnu að taka upp þetta kerfi að láta minnsta gjaldmiðil heims vera á floti. Eða hlusta á okkur Frjálslynd fyrir síðustu kosningar þegar við bentum á að það væri hentara að binda krónuna við gengi helstu viðskiptagjaldmiðla með vikmörkum.

Grafalvarlegt ástand.

Forsætisráðherra og Seðlabankastjórar hittast ekki bæði á laugardegi og sunnudegi án þess að það sé eitthvað sem bregðast verður við.  Það getur ekki verið rétt fullyrðing hjá forsætisráðherra að hann hafi dottið svo rækilega úr sambandi þá nokkru daga sem hann var fjarverandi að berjast fyrir kjöri í Öryggisráðið að hann hafi þurft á allri þessari yfirferð að halda. Geir hafði allan tímann aðgang að netinu og var í símasambandi. 

Sé sú staðhæfing rétt hjá Geir að þeir hlutir hafi komið upp þá 4 daga sem hann var í burtu að hann þurfi sérstaklega að fá Seðlabankastjóra og fjármálaráðherra með sér til að kynna sér málið þessa helgi þá er ljóst að það er eitthvað alvarlegt að gerast  því miður.  Spurning er líka afhverju voru bankastjórar Kaupþings banka boðaðir á fundinn í dag. Afhverju þeir en ekki þá bankastjórar allra stóru viðskiptabankanna?

Mér er ljóst að ástandið er grafalvarlegt. Krónan hefur verið nánast í frjálsu falli og sumir af íslensku vogunarsjóðunum eru komnir í erfiðleika. Þess vegna er eðlilegt að helstu ráðherrar ríkisstjórnarinnar fundi ásamt þeim öðrum ráðamönnum í þjóðfélaginu sem nauðsynlegt er að fá til skrafs og ráðagerða.  En alltaf þegar slíkt gerist og fundarhöld eins og þessi eru þá er ljóst að erfiðleikar eru og það borgar sig betur að segja þjóðinni allt af létta og vera tilbúinn til að taka á vandanum en að láta eins og ekkert sé.

Nauðsynleg aðgerð.

Það er löngu tímabært að ríkisvaldið grípi til aðgerða til aðstoðar skuldsettum íbúðarkaupendum sem hafa lent í miklum greiðsluerfiðleikum vegna gríðarlegrar hækkunar á afborgunum lánanna.  Höfuðstóll verðtryggðu lánanna hækka og hækka með gegnisfalli krónunnar og aukinni verðbólgu. Við slíkar aðstæður þar sem við erum með verstu lán í heimi fyrir lántakendur er eðlilegt að grípa til aðgerða vegna þeira óvenjulegu aðstæðna sem hafa skapast fyrir tilstuðlan ríkisstjórna undanfarinna ára og Seðlabankans.

Spurning er þá í hvaða formi á að gera það. Á að gera það í gegn um Íbúðarlánasjóð eða með einhverjum öðrum hætti. Í fljótu bragði sé ég ekki annan aðila heppilegri til að hafa með endurfjármögnun lánanna að gera. Þá skiptir máli með hvaða hætti og á hvaða kjörum lánað er. Spurning gæti verið í því sambandi að fólki yrði boðið upp á gengistryggð lán þar sem ætla má að lækkun krónunnar sé að verulegu leyti komin fram og með því dregið úr vægi þess óréttlætis sem verðtryggðu lánin valda.

Verðtryggðu lánin munu hækka mjög mikið á næstu mánuðum það er fyrirséð vegna þeirrar verðbólgu sem er til staðar. Þess vegna er líklegt að bestu kjörin úr því sem komið er væri að bjóða fólki upp á gengisbundin lán. Þá lækka lánin alla vega við hverja afborgun í þeim gjaldmiðli sem lánið er tekið í.

Ríkisstjórnin má ekki sofa lengur á verðinum í þessu máli. Svefninn er þegar orðinn of langur. Ég benti á að nauðsyn bæri til að grípa til aðgerða varðandi skuldsetta íbúðakaupendur í umræðum á Alþingi s.l. vor en á þeim tíma sagði forsætisráðherra að botninum væri náð og ríkisstjórnarflokkarnir og einn stjórnarandstæðingur tóku í sama streng og töldu ekki vera mikil vandamál framundan.

Gæti bjargað fjölskyldum frá gjaldþroti

Af vatninu dýra.

Ég áttaði mig á því við skoðun á verðlagi á ýmsum hlutum í Brussel borg í gær og fyrradag að íslenska krónan er komin undir það sem eðlilegt er miðað við verðmun á ýmsum nauðsynjum og munum í Evrulandinu og hér heima. Hægt er að nefna mörg dæmi en ég læt nægja að nefna eitt reynsluna af  vatninu dýra.

Þar sem að neysluvatn í krönum í Brussel borg er með þeim hætti að maður drekkur það ekki til ánægju og yndisauka þá fékk ég mér á síðkvöldi á hótelherberginu mínu vatn úr minibarnum. Þar sem ég á ekki mikil viðskipti við þann bar þá er ég e.t.v. meðvitaðri um verðlag en ýmsir aðrir en e.t.v. er það neytendaáhuginn sem segir til sín. Hvað sem því líður þá sá ég að verð á 25cl. flösku af hreinu og ómenguðu vatni kostaði hvorki meira né minna en 3.50 Evrur. Mér reiknast þannig til að líterinn af vatninu kosti um 2000 krónur.

Við ættum aldrei að gleyma hvað við eigum gott að geta skrúfað frá kananum og fengið okkur gott og ómengað vatn að drekka sem kostar - nánast ekki neitt.

Geir H. Haarde og Gordon Brown

Báðir eiga þeir Geir Haarde  og Gordon Brown það sameiginlegt að hafa verið fjármálaráðherrar áður en þeir tóku við forsætisráðherraembætti eftir þrásetu forvera sinna. Þeir eiga það líka sameiginlegt að hafa setið sem fjármálaráðherrar meðan myntir landa þeirra hækkuðu umfram flestar aðrar sem og húsnæði og skuldir heimilanna í báðum löndum.

Eftir stjórn þeirra Geirs og Gordons er efnahagskerfið í báðum löndum í miklum vanda. Gengi gjaldmiðlanna hefur fallið þó meira hér en í Bretlandi. Verðbólga vex þó meira hér en í Bretlandi. Hins vegar er meiri raunlækkun á húsnæði í Bretlandi en hér að því er mér virðist en má þó ekki miklu muna miðað við gengi krónunnar í síðustu viku.  Í báðum löndum hefur fjármálaþjónusta vaxið mikið í valdatíð þeirra Geirs og Gordons. Fylgið hrynur af báðum samkvæmt skoðanakönnunum. Þannig eiga þeir þetta sameiginlegt og vafalaust margt fleira þeir Geir og Gordon.

Nú bíð ég spenntur eftir því að þingi Verkamannaflokksins í Bretlandi ljúki.  Þá má væntanlega sjá vísbendingar um stefnumörkun Sjálfstæðisflokksins í efnahagsmálum, en breski Verkamannaflokkurinn og Sjálfstæðisflokkurinn hafa nánast gengið í takt undanfarin áratug með tilheyrandi aukningu ríkisútgjalda og fjölgun opinberra starfa.  Munurinn er sá að Verkamannaflokkurinn hefur það á stefnuskrá sinni að blása út báknið en Sjálfstæðisflokkurinn hefur hingað til vilja megra ríkiskerfið.

Spurning er hvort að Sjálfstæðisflokkurinn þarf ekki að fara í hugmyndafræðilega endurhæfingu?

Enginn bilbugur á Brown

Gott þing Neytendasamtakanna.

Þingi Neytendasamtakanna var að ljúka. Þingið var fjölmennt og mikil eindrægni og samstaða ríkti á þinginu.

Sennilega er fréttnæmasta ályktun þingsins þessi:

" Þing Neytendasamtakana telur tímabært að við  látum reyna á það með aðildarviðræðum hvort hægt sé að ná viðunandi samningum í málum sem varða sjávarútveg og landbúnað. Ljóst er að hagsmunir heimilanna í þessu máli eru það miklir að ekki er ástæða til að bíða lengur að láta reyna á þessa þætti með aðildarviðræðum. Það yrði að sjálfsögðu þjóðin sem tæki lokaákvörðun um ESB aðild í þjóðaratkvæðagreiðslu þegar samningar liggja fyrir."

Þessi tillaga var samþykkt af 87% þeirra sem greiddu atkvæði en 13% þeirra sem atkvæði greiddu voru á móti.  Afstaðan innan Neytendasamtakanna er því afgerandi.

Það var ánægjuleg tilbreyting að vera á fjölmennum fundi þar sem eindrægni, vinátta og baráttuandi var einkennandi fyrir stemmninguna.