Best er að róa með einni ár í ofsaroki á móti.

Davíð Oddsson og meðreiðarsveinar hans í Seðlabankanum fara þveröfugt að miðað við bandaríska Seðlabankann. Dettur einhverjum í hug að það eigi allt annað við í efnahagslífinu á Íslandi en annarsstaðar í heiminum. Stjórnendur Seðlabankans hafa haldið það í mörg ár og talið sig geta ráðið við verðbólgu með að hækka og hækka stýrivexti og ekkert annað.

Nú er að koma í ljós að efnahagsstefna ríkisstjórna Davíðs Oddssonar og stefna Seðabankans nokkru áður og síðan hann varð bankastjóri er röng.  Seðlabankinn setur verðbólgumarkmið og ætlar að ná þeim með beitingu stýrivaxta sem hefur haft allt önnur áhrif og mjög skaðleg þegar til lengri tíma er litið.

Hvernig ætlar síðan Seðlabanki að halda verðbólgunni í skefjum þegar ríkisstjórnin ákveður að hækka útgöldin á þessu ári um rúm 20%. Dettur einhverjum í hug að það gangi upp.

Efnahagsstefna Davíðs og ríkisstjórnarinnar er eins og segir í öfugmælavísunni. "Best er að róa einni ár í ofsaveðri á móti".

Alla vega virðist árangurinn vera sá sami. Hvað gerist þegar róið er með einni ár í ofsaveðri á móti?

Bandarískir vextir lækkaðir

Athugasemdir

[Þóra Guðmundsdóttir, 30.4.2008 kl. 21:03]

Ég man þegar Davíð fór í Seðlabankann, þá sagði hann og glotti, að nú fengi hann að takast á við afleiðingar sinna eigin gjörða. Ætli hann hafi trúað því í alvörunni að honum hafi tekist vel upp ?

[Helga Guðrún Eiríksdóttir, 30.4.2008 kl. 21:23]

Árinni kennir illur ræðari.

[Gunnar Rögnvaldsson (IP-tala skráð) 30.4.2008 kl. 22:51]

Davíð Oddsson og meðreiðarsveinar hans í Seðlabankanum fara þveröfugt að miðað við bandaríska Seðlabankann. Dettur einhverjum í hug að það eigi allt annað við í efnahagslífinu á Íslandi en annarsstaðar í heiminum

Nei það eiga mjög svipaðar aðgerðir við á Íslandi og annarsstaðar: EN!

1) Verðbólga í USA er einungis 2-3% þrátt fyrir að olíuverð hafi hækkað þar einna mest í heiminum vegna þess að olíuverð er í dollurum. Lækkun dollars hefur komið Íslandi og Evrópu til góða þannig að þessar miklu verðhækkanir á olíu hafa alls ekki slegið í gegn á Íslandi og í Evrópu af nándar nærri sama hrottalega umfangi og í Bandaríkjunum. En þrátt fyrir þetta, og ásamt 40-80% hækkunum á heimsmarkaðsverði á ýmsum hráefnum og matvælum er verðbólga aðeins 2-3% í Bandaríkjunum. Verðbólgan á Íslandi er um 12% um þessar mundir - og - sem sé - aðeins 2-3% í Bandaríkjunum. Þessvegna.

2) Húsnæði hefur lækkað um 12.7% í Bandaríkjunum á síðustu 12 mánuðum. Á ýmsum svæðum í Bandaríkjunum hefur lækkunin verið yfir 23%. Nauðungaruppboð fara fram í stórum stíl, og verð lækkar enn mjög hratt. Verð á húsnæði hefur ekki lækkað að neinu ráði á Íslandi á síðustu 12 mánuðum. Það á eftir að falla. Lækkunin er því ekki komin til skila í verðbólgu Íslands. Verðbólgan á Íslandi er um 12% um þessar mundir og aðeins 2-3% í Bandaríkjunum. Þessvegna.

3) Fjármálafyrirtæki í Bandaríkjunum hafa þurft að afskrifa um 400-500 miljarða dollara vegna taps á húsnæðislánum og enn er botninum ekki náð. Enginn banki á Íslandi hefur ennþá þurft að afskrifa töp á húsnæðislánum ennþá - a.m.a.k ekki að neinu ráði. Á síðustu 4 mánuðum hafa 50.000 manns misst vinnuna á Wall Street, og annað eins er í vændum. Aðeins örfáir hafa misst vinnuna á Íslandi ennþá. Atvinnuleysi í Bandaríkjunum fer hækkandi og er miklu hærra en á Íslandi. Þessvegna.

4) Verðbólgusaga Íslands er hrikaleg, mannskæð og grátleg. Þetta veit Davíð Oddson manna best. Ef hann sæti ekki sem seðlabankastjóri núna væri sennilega komin óðaverðbólga á Íslandi - einu sinni enn!

5) Búið ykkur undir enn verri högg frá Seðlabankanum. Þessi næstum-óðaverðbólga verður barin niður miskunarlaust. Það er svo mikið í húfi fyrir Ísland. Seðlabankar í opnum hagkerfum geta í hlutarins eðli aldrei "ráðið við" eða "stýrt" verðbólgu. Það er ekki hægt. En þeir geta og eiga að berjast við hana, af öllum mætti og með öllum tiltækum vopnum. Afleiðingar verðbólgubaráttu eru alltaf mjög slæmar fyrir alla.

Þið eruð ekki ein í heiminum!

Bestu kveðjur kæru landsmenn.

Gunnar

[Þorsteinn Sverrisson, 30.4.2008 kl. 23:18]

Vaxtahækkun á Íslandi dugir ekki gegn verðbólgunni. Vaxtalækkun í USA dugir ekki til að örva efnahagslífið. Vaxtavopnið virðist ekki gera mikið gagn hvorki vestan hafs né austan.

[Gunnar Rögnvaldsson (IP-tala skráð) 1.5.2008 kl. 00:03]

Sæll Þorsteinn

Vaxtavopnið er eitt helsta vopnið. Þó svo að það "virðist" ekki virka, þá virkar það, og það hefur alltaf virkað, en þó oft með hjálp ýmissara annara verkfæra og oft með seinkun. En aðgerðirnar taka tíma að virka - alveg eins og það tekur tíma fyrir verðbólgu að setjast að í hjörtum manna og að og vaxa í verðlagi landa.

Utanaðkomandi aðstæður skipta einnig mjög miklu máli. Þær hafa undanfarið verið óvæntar og komið hratt yfir alla efnahagi vesturlanda. Verðbólguskot hafa dunið yfir fleiri þjóðir en Ísland, undanfarið.

Að ári liðnu munu flestir Íslendingar líta öðrum augum á málið.

Hlutverk seðlabanka Bandaríkjanna er flóknara en við fyrstu sýn. Það sem seðlabanki Bandaríkjanna er að reyna að gera núna er tvíþætt: 1) að forða hagkerfinu frá stöðvun hagvaxtar og meira atvinnuleysi. 2) að berja niður það peningaflæði sem hefur verið inní spákaupmennsku í olíu, hráefnum og matvælum, þ.e. fjármagnið hefur leitað burt frá fjárfestingum og hlutabréfamarkaði og yfir í þessa markaði. Ef seðlabanka Bandaríkjanna tekst þetta þá þarf hann ekki að óttast verðbólgu og leggur grunninn fyrir næstu 5 ára verðbólgulausu uppsveiflu í Bandaríkjunum og víðar.

Seðlabanki Bandaríkjanna er því m.a. að þvinga fjárflæðið til að leita yfir í hlutabréf og fjárfestingar með því að gera peninga það ódýra að það sé ekki hægt að sitja á þeim engum til gagns órefsað.

Seðlabanki Bandaríkjanna mun ekki endurtaka "týnda áratug Japans" með aðgerðarleysi. Seðlabanki Bandaríkjanna er að þvinga afskriftir bankanna í geng. Hreinsa klósettið - strax. Sturta niður. Þvinga vöxt í gang aftur og sá vöxtur mun alls ekki geta skeð nema með því að hlutabréfamarkaðurinn fari í gang fyrst.

Flæði ferskra pengina eftir áföll er alltaf þessi:

1) fyrst fara þeir til hlutabréfamarkaðarins

2) svo fara þeir til fyrirtækja

3) svo fara þeir til fjárfestinga

4) svo koma til til neytenda í launum og framgangi

5) svo fara þeir inn í húsnæðismarkaðinn

Sem sagt. Ef hlutabréfamarkaðurinn fer ekki í gang, þá skeður akkúrat ekki neitt. Þetta veit seðlabanki Bandaríkjanna. Og þeir vita að vaxtalækkun ER vopn sem ALLTAF virkar.

Bestu kveðjur

[Halla Rut , 1.5.2008 kl. 00:42]

Hugtakið frjáls markaður er lítið frjáls þegar fáir menn nota óspart vopn það sem stýrivextir eru.  Það hljóta allir að sjá að aðferðir Davíðs eru ekki að ganga. Bara virkilega sorglegt að maðurinn skuli ætla að enda sinn glæsta feril með þessari skömm.

Jón ég treysti á þig til framtíðar og til breytinga. Þú þarft bara fyrst að setja einn góðan vin þinn ofan í náttborðsskúffuna þína þar sem hann á heima.

[Gunnar Rögnvaldsson (IP-tala skráð) 1.5.2008 kl. 00:54]

Það er alveg rétt Ulrik. Það er sennilega þessvegna sem Seðlabanki Íslands hefur ekki hækkað þá enn meira og enn fyrr en komið er. Tillitið til heimilanna vegur þungt við hverja vaxtaákvörðun og enginn seðlabanki vill að óþörfu króa heimilin af inni í horni vanmáttar. En óðaverðbólga en þó enn verri og kom fullt að heimilum á hausinn á sínum tíma og gerið allt sparifé landsmanna upptækt.

Stýrivextir voru t.d. mjög háir hér í Danmörku frá 1986 til 1995. Allt að 12%. Það var ekki vegna þess að verðbólga væri mikil hér í Danmörku. Það var enn verra en svo. Heldur var það vegna þess að danska krónan var bundin gengissamvinnu Efnahagsbandalagsins og gátu Danir því ekki lækkað vexti vegna þess að verðbólgunazistarnir í þýska Bundesbankanum vöru haldnir ofsahræðslu við smá verðbólgu, því hún "hentaði ekki" þýska iðnaðinum. Þetta var mjög sárt fyrir Dani, sem vegna þessa þurftu að búa við 12% atvinnuleysi í langann tíma vegna þess að vaxtavopn þeirra ver flutt niður til Bonn og gert óvirkt.

Þess má einnig geta að sænski seðlabankinn þurfti að hækka stýrivexti sína í 500% (fimm hundruð) í október 1992 til þess að verja einhliða bindingu sænsku krónunnar við gengissamvinnu Efnahagsbandalagsins (EMS). En þeir gáfust náttúrlega upp og "aftengdu" sænsku krónuna og hafa aldrei reynt að tengja hana aftur. Já, - svo háir stýrivextir og gengisóróleiki er ekkert nýtt af nálinni í þessum heimi.

Þakkið fyrir kæru Íslendingar að hafa ennþá sjálfstæðann seðlabanka á Íslandi, fyrir Ísland. Annars þyrfti ríkisstjórnin að straffa heimilunum með alls konar álögum, gjöldum og skattahækkunum til að ná verðbólgunni suður og niður fyrir nes.

[Guðrún Þóra Hjaltadóttir, 1.5.2008 kl. 01:03]

. Hvað gerist þegar róið er með einni ár í ofsaveðri á móti?

Það kemur aldrei til með að ganga. Vindurinn mun taka stjórnina.....

[Gunnar Rögnvaldsson (IP-tala skráð) 1.5.2008 kl. 01:13]

Guðrún. Inn með árina! Víkingarnir komust nú samt til Íslands :) Þeir notuðu segl! Það tók stundum sinn tíma, en stundum aðeins þrjár vikur - en oft mikið lengri tíma. Auðvitað urðu sumir sjóveikir á leiðinni og nenntu ekki ferðinni.

Það eru alltaf holur í veginum, allsstaðar.

[Sævar Helgason, 1.5.2008 kl. 09:41]

"Hvað gerist þegar róið er með einni ár í ofsaveðri á móti?"

Við sem höfum prófað það á sjó - þá er reynsla sú að í besta falli flatrekur báturinn fyrir veðri og sjó- en ástandið er í raun stjórnlaust og stefnumörkun er ekki á valdi bátsverja.  

[Þórir Kjartansson, 1.5.2008 kl. 11:30]

Það er eitt sem mjög sjaldan kemur fram í þessari vaxtaumræðu. Háir vextir fara beint út í verðlag á vörum og þjónustu og eru að því leyti til verðbólguhvetjandi. Það er alveg sama hvað útgjöld fyrirtækjanna heita, laun, vextir, hráefniskostnaður, ofl., ofl., ef eitthvað af kostnaðarliðunum hækkar, verða fyrirtækin að velta því út í verðið á sinni afurð.  Þess vegna held ég að háir vextir kyndi frekar undir verðbólgu og verðhækkunum en að þeir hafi áhrif til lækkunar. Svo eru allir hinir ókostirnir, sem flestum eru kunnir og ég ætla ekki að telja hér.

[Jóhanna Magnúsar- og Völudóttir , 1.5.2008 kl. 12:14]

Flott lýkingamál!

[Gunnar Rögnvaldsson (IP-tala skráð) 1.5.2008 kl. 13:30]

Það er eitt sem mjög sjaldan kemur fram í þessari vaxtaumræðu. Háir vextir fara beint út í verðlag á vörum og þjónustu og eru að því leyti til verðbólguhvetjandi.

Já einmitt. Þá dregur úr fjárfestingum því þær verða óraðbærar því lánsfé er svo dýrt og fólk missir því vinnuna við tækifæri sem ekki gat orðið af og dregur því úr neyslu sinni og hættir við íbúðarkaup og aflýsir ferðalögum og fær ekki auka lán því bankinn treystir ekki á greiðslugetu fólks vegna þess að allt er orðið svo dýrt fyrir heimilin og tekjur heimilanna minnka vegna þess að yfirvinna og aukatekjur eru horfnar og eignir þess falla í verði og duga ekki lengur sem trygging fyrir auknum skuldum og hlutabréfaeign þess er einnig orðin lítils virði því hlutabréf hafa fallið svo í verði því fjárfestar flýja markaðinn því verðbólga étur upp eignasafn þeirra og flytja sig því í betra umhverfi og stofna til nýrra fjárfestinga og atvinnutækifæra þar og ekki hér.

Ef verðbólgan fellur ekki þá er þessi vítahringur endurtekinn þar til ástandið verður eins og það var á 120% verðbólgutímabili Íslands árin 1975-1983 og endar með nokkurskonar gjaldþroti eða massa-fólksflótta landsmanna til annara landa. Þeir sem eftir sitja þurfa þá að borga þrefalt hærri skatta því það verða færri til að bera uppi velferð og góð lífskjör fyrir börn, eldri og óvinnufæra.

Svo það er ekki um neitt að velja. Verðbólgan verður lamin niður. Það vita allir að svo verður. En það skeður ekki á einum degi og aðstæður erlendis meiga helst ekki verða mikið verri hvað varðar innfluttar verðhækkanir.

Þegar ró er komin á verðbólgu aftur þá þurfa landsmenn að endurskoða einn mikilvægann hlut í þjóðarbúinu: verðtrygginguna! - því sjálfvirkni hennar er verðbólguskapandi og virkar sem svefnmeðal fyrir allar ríkisstjórnir, sama hvaða nafni þær nefnast. Þetta þarf að laga og bæta.

[corvus corax, 1.5.2008 kl. 15:34]

Mest er ég nú hissa á því að það skuli vera til fólk sem trúir því í alvöru ennþá að Davíð Oddsson og aðrir misvitrir uppgjafa pólitíkusar hafi snefil að þekkingu á efnahagsmálum og fjármálastýringu þjóðarinnar. Ekki voru þeir nú gáfulegir við landsstjórnina en það var þó hátíð hjá fjármálastjórninni. Menn geta alveg eins falið kyndara að stjórna skipi eða frakthlaðmanni að fljúga stórri þotu, slík er kunnáttan hjá þessum sjálfsánægju mönnum. Fagmenn eiga að sinna sínu fagi og Davíð Oddsson og hans misvitlausu ráðgjafar að hypja sig sem lengst frá fjármálum þjóðarinnar.